PPC / ppc

text_structure.xml 698 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Piotr Zgorzelski, Dorota Niedziela, Monika Wielichowska, Włodzimierz Czarzasty i Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PiotrZgorzelski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Michała Moskala, Mirosława Adama Orlińskiego, Krzysztofa Cieciórę i Łukasza Kmitę.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PiotrZgorzelski">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Michał Moskal i Mirosław Adam Orliński.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PiotrZgorzelski">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Michał Moskal i Krzysztof Ciecióra.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PiotrZgorzelski">Już jest pan poseł sekretarz.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym prosimy pana posła Mirosława Adama Orlińskiego o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informuję, że dziś odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MirosławAdamOrliński">— Infrastruktury — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MirosławAdamOrliński">— Infrastruktury — godz. 9.10,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MirosławAdamOrliński">— do Spraw Dzieci i Młodzieży wspólnie z Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MirosławAdamOrliński">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MirosławAdamOrliński">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MirosławAdamOrliński">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MirosławAdamOrliński">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MirosławAdamOrliński">— Ustawodawczej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MirosławAdamOrliński">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MirosławAdamOrliński">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MirosławAdamOrliński">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MirosławAdamOrliński">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa wspólnie z Komisją do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MirosławAdamOrliński">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MirosławAdamOrliński">— Infrastruktury — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MirosławAdamOrliński">— Mniejszości Narodowych i Etnicznych — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MirosławAdamOrliński">— Spraw Zagranicznych — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MirosławAdamOrliński">— Finansów Publicznych — godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#MirosławAdamOrliński">— Sprawiedliwości i Praw Człowieka — godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi sekretarzowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PiotrZgorzelski">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy pytanie będzie zadawał pan poseł Paweł Hreniak. Będzie ono skierowane do ministra spraw wewnętrznych i administracji, a dotyczyć będzie interwencji policjantów w Inowrocławiu i śmierci Michała Sylwestruka oraz działań, jakie zostały podjęte przez ministra Tomasza Siemoniaka po czarnej serii w Policji i ostatnich tragicznych wydarzeniach w Inowrocławiu, Nidzicy, Warszawie oraz Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PawełHreniak">Szanowny Panie Ministrze! Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Do opinii publicznej coraz częściej docierają niepokojące informacje o tragicznych w skutkach interwencjach policji. Mamy niestety czarną serię w tej formacji. Jednym z tych tragicznych wydarzeń była śmierć Michała Sylwestruka w Inowrocławiu, ale były też inne zdarzenia — pamiętamy wydarzenie z Pragi-Północ, z Krakowa, również z Nidzicy.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PawełHreniak">Panie ministrze, pytanie brzmi: Jakie działania zostały podjęte przez ministerstwo, przez pana ministra Tomasza Siemoniaka, żeby te sytuacje z tragicznych w skutkach interwencji policji się nie powtarzały? Dodatkową tragedią jest to, że ministerstwo spraw wewnętrznych nie wyciągnęło właściwych wniosków z tych sytuacji. Wspólnym mianownikiem wszystkich tych tragicznych wydarzeń było niewystarczające przygotowanie funkcjonariuszy pod względem psychofizycznym, a ministerstwo niestety, zamiast szukać rozwiązań, to wręcz przeciwnie, swoimi działaniami pogłębia problem — pogłębia, ponieważ w listopadzie wydaje rozporządzenie, w którym obniża kryteria naboru do służby w Policji i te kryteria według rozporządzenia zostaną obniżone, jeśli chodzi o wymagania zarówno fizyczne, jak i psychofizyczne.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PawełHreniak">Czy to jest, panie ministrze, droga, którą powinniśmy iść? Czy jednak nie jest to droga, która spowoduje zwiększenie zagrożenia dla mieszkańców i dla samych policjantów? Czy na pewno, panie ministrze, chcemy mieć w Policji osoby uzbrojone, które nie radzą sobie ani fizycznie, ani ze swoimi emocjami? Czy tego chce obecny rząd? Bo takie niestety będą skutki działań, które w ostatnim czasie podjęliście. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Czesław Mroczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W odpowiedzi na to bardzo ważne pytanie pana posła Hreniaka chcę powiedzieć, że pan poseł niepotrzebnie wprowadza opinię publiczną w błąd. Pan poseł jako były urzędnik państwowy, pracownik administracji rządowej, były wojewoda, a nawet jako poseł, z punktu widzenia pracy poselskiej, powinien być zainteresowany, by w sposób obiektywny, bezstronny patrzeć na tę sprawę, dlatego że dobre funkcjonowanie Policji jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom naszego kraju. Spójrzmy więc na te zdarzenia, na podstawie których pan poseł Hreniak wyciąga wnioski i stawia tezę, że ministerstwo postępuje w niewłaściwy sposób.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#CzesławMroczek">Może zacznę od takiej uwagi ogólnej. Od pierwszych dni, kiedy przejęliśmy odpowiedzialność za sprawy ministerstwa spraw wewnętrznych i funkcjonowanie Policji, wyrażaliśmy pogląd, który chcemy realizować w życiu każdego dnia. Przypominam, że polscy policjanci codziennie podejmują około 20 tys. interwencji i chcemy, żeby w ramach każdej z nich każdy policjant miał świadomość tego, że obowiązany jest działać na podstawie i w granicach prawa i cechować się profesjonalizmem. Rzeczywiście będzie to możliwe tylko wtedy, kiedy zapewnimy właściwy, bardzo dobry poziom szkolenia, ale o tym później. W związku z tak wyrażonym kierunkiem działania — na podstawie i w granicach prawa, profesjonalnie — w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak również w kierownictwie Komendy Głównej Policji nie ma i nie będzie zgody na to, by naruszać tę zasadę. Chcemy profesjonalnego działania Policji. Chcemy, by Policja po 8 latach wikłania funkcjonariuszy w działania partyjne odzyskała wiarygodność i zaufanie. Ponad rok naszej działalności przyniósł znaczącą poprawę w tym zakresie, która przejawia się w badaniach opinii publicznej. W sposób istotny wzrosły parametry zaufania i wiarygodności dla Policji. Polacy w coraz większym stopniu mają do niej zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#CzesławMroczek">Proszę państwa, dnia 22 maja 2024 r. miało miejsce to nieszczęsne, tragiczne zdarzenie w Inowrocławiu. O zgonie pana Michała S. niezwłocznie powiadomiono prokuratora Prokuratury Rejonowej w Inowrocławiu. Wszczęto postępowanie dyscyplinarne przeciwko policjantom przeprowadzającym interwencję. Zawieszono ich w czynnościach służbowych, a następnie zwolniono ze służby w Policji w dniach 23 i 24 maja. Proszę państwa, 2 dni później, w wyniku intensywnych ustaleń, podjęte zostały decyzje na podstawie dowodów zebranych przez samą Policję o zwolnieniu ze służby obu tych policjantów. Byli funkcjonariusze Policji zostali zatrzymani, a następnie w dniu 25 maja w Prokuraturze Okręgowej w Bydgoszczy przedstawiono im zarzut popełnienia przestępstwa. Wobec obu Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zastosował środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Już 2 grudnia Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy skierowała akt oskarżenia do sądu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#CzesławMroczek">W dniu 25 maja, czyli kilka dni po tragicznym zdarzeniu, odwołano ze stanowiska pierwszego zastępcę komendanta powiatowego Policji w Inowrocławiu. Wszczęto wobec niego czynności wyjaśniające, a następnie postępowanie dyscyplinarne. Z dniem 28 sierpnia został zwolniony ze służby po złożeniu przez niego pisemnego zgłoszenia wystąpienia ze służby w Policji. Wszczęto także postępowanie dyscyplinarne wobec dyżurnego Komendy Powiatowej Policji w Inowrocławiu, które zakończyło się wymierzeniem kary dyscyplinarnej upomnienia.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#CzesławMroczek">Proszę państwa, postępowanie w tej sprawie pokazuje, że w sposób natychmiastowy podjęto działania w celu wyjaśnienia wszelkich okoliczności w tej sprawie. Działano niezwłocznie i w sposób właściwy, by zapewnić poszanowanie dla tej zasady, którą wyraziłem na samym początku. Na podstawie prawa i w granicach prawa, w ramach profesjonalnego działania. Chcemy, żeby tak działała Policja.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#CzesławMroczek">Było rzeczywiście kilka innych tragicznych zdarzeń związanych z interwencjami policji i w tych innych zdarzeniach działaliśmy podobnie: wyjaśnianie sprawy, w każdym przypadku ocena, czy interwencja była prawidłowa, czy doszło do naruszenia prawa i zasad, nie ukrywanie, tylko wyciąganie wniosków z każdej tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#CzesławMroczek">I teraz, proszę państwa, szkolenie, o którym mówiłem: od kilku miesięcy próbujemy odtworzyć, odbudować proces i możliwości szkolenia w policji… Zaniedbana baza materialna powoduje, że w Polsce możemy szkolić w ramach szkoleń podstawowych, tzw. szkoleń awansowych, szkoleń specjalistycznych, m.in. w zakresie dotyczącym trudnych interwencji, ok. 5 tys. policjantów rocznie, a potrzeby są na poziomie 7–8 tys. W trybie natychmiastowym podjęliśmy działanie i wiele miesięcy temu uruchomiliśmy szkolenie policjantów poza szkołami policyjnymi, tworząc ośrodki szkolenia na bazie zdolności, które posiadają garnizony. W ten sposób istotnie zwiększyliśmy możliwości szkolenia policjantów i w 2024 r., kończącym się roku, pierwszym roku naszej odpowiedzialności, przeszkolonych policjantów jest zdecydowanie więcej niż w roku 2023, kiedy pana formacja, panie pośle, ponosiła odpowiedzialność za te sprawy. Żeby nie przedłużać nadmiernie, mam nadzieję, że będę mógł dokończyć tę myśl w drugiej części odpowiedzi na państwa pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PiotrZgorzelski">Drugi pytanie zada pan poseł Zbigniew Hoffmann.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Hreniak: Nie, nastąpiła drobna zmiana.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PiotrZgorzelski">Dobrze, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PawełHreniak">Panie Marszałku! Chciałem dopytać w kwestii systemowej, bo pamiętajmy, że sytuacja z Inowrocławia miała miejsce w maju. Z wypowiedzi pana ministra wynika, że nie wyciągnięto żadnych systemowych wniosków z tej sytuacji, a jeżeli wyciągnięto, to błędne, ponieważ tak jak powiedziałem, w listopadzie pojawiło się rozporządzenie, które obniżyło kryteria przyjęcia do Policji. Dziś mamy niestety taką sytuację, w przypadku której mamy ogromne zagrożenie, że w Policji będą osoby nieprzystostosowane fizycznie i psychologicznie do pełnienia tej funkcji. To jest ogromne zagrożenie dla mieszkańców, ale i dla całej formacji.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PawełHreniak">I proszę jeszcze, żeby dokończył pytanie pan Zbigniew Bogucki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Bardzo krótko. Ja rozumiem, że nami wszystkimi, zakładam, kieruje troska o to, żeby polska Policja była szanowana i jej reputacja była jak najlepsza, szczególnie w tych trudnych czasach, kiedy na Policji spoczywają bardzo poważne obowiązki, także związane z zapewnieniem bezpieczeństwa. Nie tylko wewnętrznego, bo mówię też o tym, co się dzieje przy granicy z Białorusią.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#ZbigniewBogucki">Panie Ministrze! Dlaczego ta sprawa została, można powiedzieć, ujawniona przez dziennikarzy, a nie ma takiej jasnej, prostej, czytelnej i niebudzącej wątpliwości komunikacji ze strony ministra spraw wewnętrznych i administracji, ewentualnie komendanta głównego Policji, w tego rodzaju wypadkach, bardzo szybkiej? Nie po to, żeby epatować, tylko po to, żeby jasno wyjaśnić, co się wydarzyło, oczywiście zgodnie z wiedzą na danym etapie postępowania, tak żeby nie krzywdzić ofiar, to jest oczywiste…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZbigniewBogucki">…bo one są tu najważniejsze, ale żeby opinia publiczna była poinformowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana ministra Czesława Mroczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Nie wychodzę ze zdziwienia, jak państwa słucham. Można by powiedzieć, że muzyka w tańcu państwu nie przeszkadza. Podaję fakty, a państwo ciągle swoje.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#CzesławMroczek">Jeżeli chodzi o zdarzenie w Inowrocławiu, to powiadam jeszcze raz — w tej chwili chcę zwrócić się przede wszystkim do opinii publicznej — że już w ciągu drugiego dnia po zdarzeniu policjanci byli wydaleni ze służby i wszystko odbywało się w sposób jawny. Działała prokuratura, a wcześniej Biuro Spraw Wewnętrznych Policji, Biuro Kontroli Policji, i już drugiego dnia policjanci byli zwolnieni ze służby, przypomnijcie to sobie, z uwagi na to, że ustalono, że doszło do naruszenia standardów pracy policyjnej i prawa. Tak jest też w każdym innym przypadku. Jest natychmiastowe, pełne wyjaśnienie sprawy i są wyciągane konsekwencje, bo chcemy postępować w ramach tej podstawowej zasady. Nie ma lepszej. Tego się będziemy trzymać, niezależnie od tego, czy państwu się to podoba, czy nie. Policja musi działać na podstawie i w granicach prawa, cechując się profesjonalizmem, wysokimi standardami pracy policyjnej. I teraz szkolenie, żeby to umożliwić…</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Ale nie było informacji. To jest doinformowanie opinii publicznej…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PiotrZgorzelski">Ale proszę w ten sposób nie prowadzić debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#CzesławMroczek">Wyraźnie państwu opisałem, i w każdym przypadku tak jest, zdarzenie w Inowrocławiu. O tych wszystkich czynnościach była informowana opinia publiczna. Działania były podejmowane w ciągu godzin. Nie chcę przypominać najstraszliwszych, najbardziej tragicznych zdarzeń z waszego okresu i postępowań toczonych w sytuacji, kiedy były podejmowane interwencje w stosunku do protestów, do strajków kobiet. Kiedy wasze postępowanie…</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Hoffmann: Daj pan spokój.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#CzesławMroczek">Nie dam spokoju, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: A rolnicy?)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Hoffmann: Biliście rolników.)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#CzesławMroczek">Nie dam spokoju — proszę, nie przerywajcie — dlatego że tego nie wyjaśnialiście, uwikłaliście… Chcieliście Policję zapisać do PiS-u. To się nie udało.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Ale pan robi teraz krzywdę formacji.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PiotrZgorzelski">Proszę w ten sposób nie prowadzić dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#CzesławMroczek">Skończyliśmy z polityką. Policja odzyskuje wiarygodność i będziemy pilnować standardów.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Tak, tak oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#CzesławMroczek">Zaniedbaliście… Doprowadziliście do załamania bazy szkoleniowej.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: W pana mniemaniu.)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#CzesławMroczek">A jeśli chodzi o szkolenie i o to, co pan mówi, manipulując opinią publiczną, o tym, w jaki sposób zmieniliśmy tryb naboru…</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Żenada.)</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#CzesławMroczek">…to w ogóle nie zmieniliśmy, panie pośle, testu psychologicznego. Więc o czym pan w ogóle mówi? Niech pan się… Nie zmieniliśmy.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Poseł Paweł Hreniak: Ja panu przeczytam później.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PiotrZgorzelski">Panie ministrze, ale niech pan nie wchodzi w dyskusję, bo pan odpowiada na pytania wcześniej zadane, a nie na dodatkowe, które padają z sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#CzesławMroczek">Panie marszałku, jeżeli pan pozwoli, to ja będę uznawał, co jest istotą mojej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#CzesławMroczek">Nie zmieniliśmy testu psychologicznego, zmieniliśmy zakres testu sprawności fizycznej, dostosowując go do wymagań egzaminu, który corocznie zdają policjanci, na podstawie i w granicach prawa, cechując się profesjonalizmem — to jest cecha naszego działania. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: A można kilka razy teraz podchodzić do testów?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mateusz Bochenek będzie zadawał kierowane do ministra spraw wewnętrznych i administracji pytanie w sprawie modernizacji zapory na granicy wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Państwo Generałowie! Wysoka Izbo! Żyjemy w obiektywnie trudnych i wymagających czasach. Mamy, jak myślę, wszyscy świadomość, jak istotne są inwestycje, choćby na granicy, bo są to inwestycje w nasze bezpieczeństwo. Wszyscy też obserwujemy sytuację na granicy polsko-białoruskiej, także te ataki wymierzone w naszych funkcjonariuszy. Znamy przypadek śmierci jednego z żołnierzy Wojska Polskiego, obrońcy naszej granicy. Na państwa ręce chciałbym skierować słowa najwyższego uznania i wdzięczności za służbę funkcjonariuszy Straży Granicznej i Policji oraz żołnierzy Wojska Polskiego, którzy są na tej granicy i w faktycznie bardzo trudnych warunkach strzegą naszego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#MateuszBochenek">Dzisiaj w sposób szczególny chciałbym odwołać się do kwestii dotyczącej samej zapory i jej modernizacji. Dziękuję za te podejmowane, także wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej, od miesięcy działania, które mają na celu zagwarantowanie naszego bezpieczeństwa, bo są to inwestycje absolutnie niezbędne, dotyczące bezpieczeństwa naszych rodaków, ale i tych, którzy strzegą tego bezpieczeństwa bezpośrednio na granicy. Stąd też mam do pana ministra pytania o zakres i obszar działań podejmowanych bezpośrednio przy zaporze na granicy polsko-białoruskiej, o to, co już dzisiaj zakończyliśmy, a także o perspektywę, która przed nami. Wiem, że pewnie niektóre szczegóły nie mogą być przedstawione Wysokiej Izbie w takim trybie, ale bardzo bym prosił, by pan minister przedstawił to, co jest w stanie nam dzisiaj przedstawić, abyśmy również mieli bieżącą wiedzę i poznali informacje o perspektywie, jaka nas czeka. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana ministra Czesława Mroczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chcę zacząć swoją wypowiedź od przypomnienia danych dotyczących presji migracyjnej, tej nielegalnej migracji na granicy białorusko-polskiej, migracji organizowanej przez służby rosyjskie i białoruskie we współdziałaniu z grupami przestępczymi. W 2022 r. odnotowano ponad 15 tys. prób nielegalnego przekroczenia tej granicy. W 2023 r. odnotowano prawie 26 tys. prób. W okresie od 1 stycznia do 15 grudnia br. odnotowano 30 tys. Przytoczyłem te dane, żeby pokazać państwu, że szczególnie w pierwszych miesiącach br. mieliśmy do czynienia z większą presją w zakresie nielegalnej migracji niż w latach poprzednich. Byliśmy świadomi, że to jest istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#CzesławMroczek">Już od pierwszych dni funkcjonowania w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z kierownictwem, z Komendą Główną Straży Granicznej podjęliśmy działania w dwóch obszarach, by wzmocnić zabezpieczenie, zapory na granicy, wybudować je tam, gdzie ich nie było, a jednocześnie zmienić sposób, taktykę działania naszych żołnierzy i funkcjonariuszy na granicy, by to działanie było bardziej skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#CzesławMroczek">W związku z tym szybko przedstawię działania, które zostały podjęte w pierwszym obszarze — wzmocnienia zapór na granicy. Mieliśmy istniejącą zaporę fizyczną i elektroniczną na odcinku lądowym granicy białorusko-polskiej o długości blisko 200 km. Ta zapora fizyczna miała duże niedostatki. Najkrócej mówiąc, jej pokonanie następowało w ciągu 20–30 sekund poprzez fizyczne rozchylenie prętów tej zapory. Podjęliśmy działania, by opracować projekt, który uniemożliwi takie łatwe pokonywanie tej zapory. Przeprowadziliśmy postępowanie wyłaniające wykonawcę i te działania teraz są kończone. Zapora fizyczna jest zmodernizowana. Jej pokonanie jest zdecydowanie trudniejsze, już niemożliwe w ramach sposobów, jakie do tej pory były stosowane, czyli rozchylania prętów. Uniemożliwiliśmy to. Zapora fizyczna jest o wiele bardziej skuteczna, niż była do tej pory. Jednocześnie zmodernizowaliśmy zaporę optoelektroniczną, tak żeby miała więcej parametrów pozwalających na wykrywanie prób nielegalnego przekroczenia granicy, by nasi funkcjonariusze, żołnierze szybciej i skuteczniej mogli podjąć działania na granicy.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#CzesławMroczek">Oprócz tego, proszę państwa, na początku bieżącego roku zakończyły się prace związane z wybudowaniem zapory elektronicznej na odcinku granicy rosyjsko-polskiej — też blisko 200 km. Mamy tam w tej chwili zaporę inżynieryjną i zaporę elektroniczną. Rozpisaliśmy przetargi dotyczące wybudowania zapory optoelektronicznej na odcinkach rzecznych. W grudniu działania dotyczące… Jeśli chodzi o odcinki rzeczne, to też jest długość ponad 200 km. Trwają prace, które zakończą się na początku przyszłego roku, i to sprawi, że już będziemy mieć narzędzia pozwalające na monitorowanie całego odcinka granicy z Rosją i Białorusią, tam, gdzie potencjalnie mogą wystąpić próby nielegalnego przekraczania granicy. Duże pieniądze, ale też osiągnięta duża skuteczność poprzez wykonanie tych działań, w szczególności na odcinku na Bugu. Jak powiedziałem, te prace jeszcze będą trwać, zakończą się w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#CzesławMroczek">Drugi obszar jest związany z poprawą funkcjonowania żołnierzy i funkcjonariuszy. Mieliśmy i mamy zaangażowanych kilka tysięcy żołnierzy w obronę granicy przed nielegalną migracją. Za to bardzo serdecznie dziękuję zarówno wicepremierowi Władysławowi Kosiniakowi-Kamyszowi, jak i wszystkim dowódcom i żołnierzom, którzy pełnią tam służbę, wspierając funkcjonariuszy Straży Granicznej i Policji, bo oprócz funkcjonariuszy Straży Granicznej służbę pełnią tam też funkcjonariusze Policji.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#CzesławMroczek">Proszę państwa, zmieniliśmy sposób działania. W przypadku funkcjonariuszy w coraz większym stopniu są patrole mobilne wyposażone w cały wachlarz środków przymusu bezpośredniego. To nie jest tak, że żołnierze, by powstrzymać nielegalną migrację, jak się mówiło, muszą używać broni palnej, ostrej amunicji. Jest cały wachlarz środków przymusu bezpośredniego, za pomocą których można powstrzymać w dużej odległości tych, którzy próbują siłowo, używając przemocy w stosunku do naszych funkcjonariuszy, pokonać granicę.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#CzesławMroczek">W związku z tym bardzo chcę podziękować wszystkim, i żołnierzom, i funkcjonariuszom, strzegącym polskiej granicy. Chcę podziękować kierownictwu Straży Granicznej za wszystkie działania, które były podjęte i które przyniosły efekty związane ze wzmocnieniem zapory i z uszczelnieniem granicy.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#CzesławMroczek">Proszę państwa, naszym celem nie jest robienie propagandy z tego, co się dzieje na granicy. Naszym celem jest przywrócenie porządku na tej granicy i zablokowanie nielegalnego szlaku migracyjnego. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy na mównicę pana posła Artura Jarosława Łąckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#ArturJarosławŁącki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie i Panowie Generałowie! Na początku chciałbym dołączyć do podziękowań, które wygłosili pan poseł Bochenek i pan minister, do podziękowań za waszą ciężką, trudną i niebezpieczną służbę, bez której pewnie państwo nie mogłoby normalnie funkcjonować. Myślę, że społeczeństwo wie, jaką ciężką służbę pełnicie, i myślę, że społeczeństwo wyrazi wam swoją wdzięczność w każdy możliwy sposób. Chciałbym również złożyć życzenia na nadchodzące święta. Może w tych dniach — taką mam nadzieję i tego wam życzę, bo wy przecież nie znacie ani dni wolnych, ani świąt, gdyż służba trwa cały czas, 24 godziny, 366 dni w roku — ta służba będzie chociaż trochę spokojniejsza. Dziękuję wam bardzo i tego wam życzę.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#ArturJarosławŁącki">A przy okazji, panie ministrze, chciałbym się dowiedzieć — bo przecież wiadomo, że nasza granica wschodnia nie jest tylko naszą granicą, granicą Polski, ale jest również wschodnią granicą Unii Europejskiej — czy rząd Polski rozmawia z Komisją Europejską o pomocy w strzeżeniu tej granicy wschodniej czy wspomożeniu w tych wysiłkach. Jeśli tak, to na jakim etapie są te rozmowy i czego możemy się spodziewać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana ministra Czesława Mroczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#CzesławMroczek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Chcę jeszcze raz podkreślić, że ta nielegalna migracja na granicy, w szczególności białorusko-polskiej, która jest wspierana przez służby rosyjskie i białoruskie, organizowana jest przez grupy przestępcze i w związku z tym nasilenie tej migracji zawsze następuje w momentach, kiedy dzieją się jakieś ważne rzeczy w naszym kraju. To jest element destabilizowania sytuacji w naszym kraju i w całej Unii Europejskiej, ale tak jak powiedziałem, działania przez nas podjęte w ostatnich miesiącach znacząco utrudniają, prawie uniemożliwiają zarówno działania tych grup przestępczych, jak i destabilizowanie sytuacji przez służby rosyjskie i białoruskie. To jest duży zakres zadań, które wykonaliśmy, ale to jest jedynie część kwestii migracyjnych, które dotyczą naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#CzesławMroczek">Wczoraj Rada Ministrów przyjęła zresztą w tym kontekście ważną zmianę przepisów w zakresie prawa azylowego, jak również cały pakiet zmian dotyczących polityki wizowej. Oprócz tego, że mieliśmy do czynienia z nielegalną migracją, mieliśmy też do czynienia z niekontrolowanym wydawaniem wiz, którego skala była o wiele większa. Bo jeżeli mówimy o 20–30 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy, to Polska legalnie pozbyła się kontroli nad systemem wizowym. Wydawano po kilkaset tysięcy wiz pod rządami PiS-u i ten proces był niekontrolowany. Wczoraj Rada Ministrów przyjęła cały pakiet przepisów dotyczących polityki wizowej. A zatem w przypadku całego tego obszaru dotyczącego migracji — jak mówi premier Donald Tusk — państwo odzyskuje kontrolę nad granicami, nad polityką migracyjną i oczywiście wizową. To się wzajemnie uzupełnia.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#CzesławMroczek">My oczywiście podkreślamy, że obrona granicy z Białorusią przed tymi działaniami, przed destabilizacją nie dotyczy tylko naszego kraju, ale dotyczy całej Unii Europejskiej. Korzystaliśmy już wcześniej ze wsparcia finansowego Unii Europejskiej w zakresie działań wzmacniających odporność naszej granicy. W ostatnich dniach otrzymaliśmy kwotę 55 mln euro na inwestycje związane ze wzmacnianiem granicy. Te pieniądze nam się przydadzą, dlatego że nie zakończyliśmy jeszcze całego procesu wzmacniania infrastrukturalnego granicy i w przyszłym roku chcemy to wykonać. Nie ma do tej pory dróg z nawierzchnią twardą wzdłuż granicy, a są potrzebne, żeby polskie służby mogły jeszcze bardziej aktywnie działać. Tak więc korzystamy ze wsparcia również Unii Europejskiej. Unia ma świadomość, że jest to granica zewnętrzna całej Unii Europejskiej, a nie tylko Polski.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#CzesławMroczek">Również jeszcze raz chcę podziękować wszystkim tym, którzy działają na rzecz obrony naszego kraju, bezpieczeństwa, strzegąc i broniąc polskiej granicy przed nielegalną migracją, czyli wszystkim żołnierzom, którzy pełnili tam służbę, funkcjonariuszom Straży Granicznej i Policji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PiotrZgorzelski">Kolejne pytania, zarówno pierwsze, jak i drugie, zada pan poseł Kamil Wnuk. Dotyczą one pozyskiwania środków z Krajowego Planu Odbudowy i są skierowane do ministra funduszy i polityki regionalnej. Odpowiadać na nie będzie obecna na sali pani minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#KamilWnuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#KamilWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! 13 grudnia minął rok funkcjonowania nowego rządu Donalda Tuska. To jest rok na podsumowanie. Nie ulega wątpliwości, że przez ten rok najwięcej udało się zrobić w zakresie obronności naszego kraju, poczyniono największe inwestycje w historii. I tutaj ogromne zasługi ma na pewno ministerstwo pana Władysława Kosiniaka-Kamysza.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#KamilWnuk">Jedną z najważniejszych kwestii dla rozwoju naszego państwa jest także odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy. I tutaj też chyba nie ulega wątpliwości, że drugim z wiodących ministerstw w tym rządzie jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Ponieważ jest rok podsumowań, to mam pytania, szanowna pani minister. Chodzi o to, żeby Polacy wiedzieli tak naprawdę, co się udało zrealizować przez ten rok, a co jeszcze mamy do zrobienia w najbliższym czasie. W związku z realizacją Krajowego Planu Odbudowy chciałbym zapytać o konkretne działania, jakie Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wdrożyło w 2024 r., aby zapewnić skuteczne pozyskanie i wykorzystanie środków z Krajowego Planu Odbudowy. Jakie tak naprawdę kwoty zostały pozyskane i w jakich transzach w 2024 r.? Jakie mechanizmy monitorowania i oceny efektywności projektów zostały wprowadzone, aby zagwarantować, że te fundusze przyczynią się do osiągnięcia zakładanych celów, w tym wsparcia przede wszystkim zrównoważonej transformacji energetycznej czy cyfryzacji w Polsce? I także pytanie, ile zostało jeszcze rzeczy do realizacji. Wiem, że mieliśmy tak naprawdę największą w historii środków unijnych rewizję, w związku z tym mam pytanie: Czy planowana jest jeszcze jakaś rewizja w tym zakresie, a jeżeli tak, to w jakich programach? Proszę o szczegółową odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią minister Katarzynę Pełczyńską-Nałęcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 15 grudnia poprzedniego roku po 2 latach zablokowania Krajowego Planu Odbudowy wysłaliśmy pierwszy wniosek o płatność. Potem wysłaliśmy jednocześnie drugi i trzeci wniosek o płatność. Po roku implementacji KPO możemy powiedzieć, że do Polski spłynęło w ciągu roku realizacji KPO 67 mld zł. Jesteśmy dzisiaj tak w połowie, jeśli chodzi o państwa europejskie, które taki program realizują. Ten wyścig z czasem udało nam się w minionym roku naprawdę wygrać.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">Co zrobiliśmy? Zostało podpisane 630 tys. umów z indywidualnymi beneficjentami, ludźmi, rodzinami, ale także z przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi, samorządami i wielkimi spółkami, które realizują duże projekty infrastrukturalne. Te 630 tys. umów to jest 630 tys. inwestycji — małych, np. w ocieplenie jakiegoś domu czy wymianę kopciucha, albo wielkich, takich jak budowa farm wiatrowych na Bałtyku. Powiem zaraz konkretnie, podając liczby, jakie inwestycje już realnie zostały zrealizowane, jak ta zmiana w Polsce już się w ciągu minionego roku dokonała.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">Ponad 90% wszystkich środków z KPO jest już w naborach. Co to oznacza? To oznacza, że poszczególni beneficjenci, w zależności od tego, jakie to są inwestycje, mogą już o te środki występować. Powtarzam: 90% środków już jest w naborach. A co udało się zrealizować? Powiem bardzo konkretnie, podając dane, bo dane mówią najlepiej o tym, jak polska rzeczywistość dzięki wielkiemu projektowi inwestycyjnemu się zmieniła. 370 tys. domów i mieszkań zostało ocieplonych, 327 tys. domów i mieszkań uzyskało czyste ogrzewanie. Wyeliminowaliśmy 125 tzw. czarnych punktów na drogach. To są te punkty, w których ginęło najwięcej osób, było najwięcej wypadków. One zostały przebudowane w taki sposób, że dzisiaj można tam jeździć i piesi mogą chodzić bezpiecznie. Ruszył wielki projekt dotyczący nowych miejsc w żłobkach. W sumie będzie to 50 tys. nowych miejsc w żłobkach z KPO. Mamy już 4 tys. nowych miejsc. Utworzono 1164 przedsiębiorstwa społeczne, gdzie zatrudnienie znalazły tysiące osób z niepełnosprawnością, które uzyskały samodzielność życiową, samodzielność finansową, ale i to, co najważniejsze — godne życie. Prawie 4 tys. mieszkań uzyskało dostęp do szybkiego Internetu. Ale to jest dopiero początek. Umowy zostały już podpisane na całość projektu. W sumie w ciągu najbliższego 1,5 roku będzie 870 tys. domów i mieszkań, które uzyskają dostęp do szerokopasmowego Internetu, czyli białe plamy w zakresie dostępu do szybkiego Internetu w Polsce zostaną wytarte. 2,5 tys. firm, które ucierpiały w czasie COVID-u, uzyskało wsparcie inwestycyjne na rozwój swojej działalności. Wreszcie zawarliśmy 50 umów na rozwój nowoczesnych laboratoriów badawczych w obszarach kluczowych, krytycznych dla rozwoju Polski. To są ciągle tylko wybrane inwestycje, bo ten proces inwestycyjny toczy się na bardzo wielu obszarach.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">Jednym z kluczowych obszarów, i o tym chciałabym powiedzieć ze szczególną uwagą i podkreśleniem, jest wielka transformacja energetyczna, która się w Polsce dokonuje. W ramach KPO podpisaliśmy pierwszą umowę na 750 mln zł na budowę farm wiatrowych na Bałtyku. Trwają inwestycje w porty serwisowe, terminale instalacyjne. Podpisane są już umowy na budowę i remont sieci przesyłowych i sieci dystrybucyjnych. To jest ogromny projekt transformacyjny, który się zaczyna w życiu indywidualnych ludzi przy ociepleniu ich domów, przy instalacji nowych źródeł ciepła, a jest kontynuowany w wielkiej zmianie inwestycyjnej, przebudowie, unowocześnieniu naszej transformacji energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">To jest rok implementacji KPO. Przed nami jeszcze 1,5 roku, do 2 lat, i w tym okresie bardzo intensywnie będziemy działać. W przyszłym roku czekają nas co najmniej dwie kolejne rewizje, po tej pierwszej rewizji, która była chyba największa w całej Unii Europejskiej, dlatego że zmienialiśmy istotę KPO. W kolejnych latach już nie będziemy zmieniać istoty, będziemy dostosowywać KPO do optymalnej implementacji. Takie wielkie projekty inwestycyjne są realizowane we wszystkich dużych krajach, które mają ambicje ekonomiczne, duże ambicje rozwojowe. Są realizowane także w Polsce. KPO jest takim projektem i jest dzisiaj motorem rozwoju w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PiotrZgorzelski">Ponownie pytanie zadaje pan poseł Kamil Wnuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#KamilWnuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Rodacy! Bardzo dziękuję pani minister za tę odpowiedź. Szczerze powiedziawszy, jestem bardzo usatysfakcjonowany tą odpowiedzią, a jest mi niezmiernie przykro, że niestety mamy takie pustki na sali po prawej stronie. Szkoda, że dzisiejsza opozycja nie słyszała tego — jest pan poseł, przepraszam — bo często zadaje pytania, co właściwie rząd zrobił przez ten rok. Pani minister powiedziała tylko o jednym ministerstwie, ale to jedno ministerstwo zrobiło więcej dla rozwoju, jeśli chodzi o środki unijne, o środki z KPO, niż poprzedni rząd. Miał on 3 lata, żeby te środki wykorzystać i wykorzystał zero. Jedno ministerstwo, ministerstwo funduszy i rozwoju regionalnego, to ponad 600 tys. nowych projektów, nowych inwestycji, przedsiębiorców, samorządowców, osób fizycznych. Tak że serdecznie dziękuję pani minister. Dziękuję też za możliwość przeprowadzenia tej rewizji, czyli pokazania, że nawet jak coś było źle zaprogramowane, źle zrobione jak niektóre wnioski właśnie w KPO przygotowane przez poprzednich rząd… Udało się zrobić rewizję, dzięki której te środki zostały dobrze wykorzystane na rozwój dla wszystkich Polek i Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PiotrZgorzelski">Ponownie prosimy panią minister Katarzynę Pełczyńską-Nałęcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#KatarzynaPełczyńskaNałęcz">Szanowni Państwo! Chciałabym wykorzystać jeszcze ten moment, żeby podziękować tym wszystkim, którzy wraz z nami wdrażają KPO. To nie jest projekt, który byłby w ogóle do zrealizowania przez jedno ministerstwo. To nie jest projekt, który mógłby być zrobiony nawet przy ogromnym zaangażowaniu wszystkich resortów, a tak jest, dlatego że to jest zespołowa praca całego rządu. To jest projekt, który się dzieje, to jest zmiana, która się dzieje, dzięki temu, że jest wielkie zaangażowanie, wielka determinacja, wielka też odpowiedzialność na wszystkich poziomach, takie poczucie, że każdy, kto tylko może, musi dołożyć swoją cegiełkę do tego rozwoju. Współpracujemy z kilkudziesięcioma agendami rządowymi, współpracujemy absolutnie ze wszystkimi samorządowcami, którzy są bardzo ważnymi partnerami w realizacji tego projektu, ale także przedsiębiorcami, ekspertami, środowiskami kultury, organizacjami pozarządowymi, wreszcie po prostu z ludźmi, którzy chcą podjąć wysiłek inwestycyjny w kierunku lepszej, czystej, suwerennej, co jest bardzo ważne, energetyki w Polsce, ale także nowocześniejszej polskiej gospodarki, lepszej jakości życia. Ja w ciągu tego roku odwiedziłam kilkadziesiąt już zrealizowanych lub realizowanych projektów. I wszędzie spotkałam naprawdę niesamowitych ludzi. Same te środki, same pieniądze bez ludzi byłyby niczym, ale dzięki temu, że trafiają w ręce osób, które chcą budować Polskę, które chcą iść do przodu, które nie uważają, że najlepszym rozwiązaniem jest po prostu schowanie pieniędzy do skarpety i nierobienie niczego, które nie boją się inwestować, inwestować w swoje firmy, w przyszłość swoich biznesów, w ekonomiczne inwestycje społeczne, które zatrudniają osoby z niepełnosprawnością — to są wszystko naprawdę wspaniali ludzie — to wraz z nimi udaje nam się ten projekt realizować. I bardzo, bardzo wszystkim zaangażowanym za to wspólne działanie i za to wspólne dążenie do przodu w rozwoju dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PiotrZgorzelski">A właściwie obydwa pytania będzie zadawał jeden poseł, pan poseł Michał Pyrzyk. Pytanie skierowane jest do ministra rozwoju i technologii, w którego imieniu będzie odpowiadał sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Michał Jaros. Pytanie dotyczy wejścia w życie rozporządzenia ratującego rodzinne ogrody działkowe.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od początku roku zarówno Polski Związek Działkowców, jak i indywidualni posiadacze działek na rodzinnych ogrodach działkowych kierowali zarówno do parlamentarzystów, jak i do ministra postulaty w sprawie zmiany rozporządzenia dotyczącego projektu planu ogólnego, który tak naprawdę gminy muszą uchwalić do końca przyszłego roku. Nie jest to stricte zapisany obowiązek, ale w tym momencie przestaną obowiązywać gminne studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, więc jest to wskazanie dla gmin, do kiedy te plany ogólne muszą być uchwalone.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#MichałPyrzyk">Ale co wzbudziło takie wątpliwości czy też obawy działkowców? W tym rozporządzeniu wyznaczono 13 stref planistycznych, a zgodnie z jego zapisami ogrody działkowe mogły znaleźć się i funkcjonować tylko w jednej z 3 stref: w strefie zieleni i rekreacji, w strefie mieszkaniowej wielorodzinnej i w wielofunkcyjnej z zabudową mieszkaniową jednorodzinną. To właśnie te zapisy budziły obawy, budziły strach działkowców, bo w ich przekonaniu właśnie wprowadzono mechanizmy, które otwierały drogę do likwidacji i usuwania z krajobrazu polskich miast rodzinnych ogrodów działkowych. Dobrze się stało, że w dniu 3 grudnia pan minister Krzysztof Paszyk podpisał nowelizację tego rozporządzenia, która umożliwia lokalizację ogrodów działkowych we wszystkich strefach planistycznych, jeśli chodzi o plan ogólny, co definitywnie ucina i likwiduje te obawy, ten strach działkowców o możliwość likwidacji ogrodów. Ale w tym kontekście, panie ministrze, proszę o konkretną odpowiedź, kto, kiedy i dlaczego wprowadził tak złe, tak niekorzystne dla działkowców rozporządzenie w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów, które, tak jak powiedziałem wcześniej, mogło spowodować czy rozpocząć proces likwidacji rodzinnych ogrodów działkowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana ministra Michała Jarosa do udzielenia odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MichałJaros">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Oczywiście chcę powiedzieć o tej najważniejszej informacji. Dziś kwestia dotycząca ogrodów działkowych dzięki Ministerstwu Rozwoju i Technologii, ale przede wszystkim dzięki działaniom ministra Krzysztofa Paszyka, jest już rozstrzygnięta i społeczność działkowców nie powinna mieć obaw co do przyszłości. To jest ta najważniejsza kwestia, dlatego że, jak słusznie pan poseł wspominał, wcześniej był z tym problem. Nie widzieli tego poprzednicy, poprzedni rząd nie widział problemu i dlatego umieścił ogrody działkowe tylko w tych 3 strefach z 13.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MichałJaros">Natomiast od wczoraj, od 18 grudnia obowiązuje znowelizowane rozporządzenie ministra rozwoju i technologii zmieniające rozporządzenie w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów. Zgodnie z nowymi przepisami teren ogrodów działkowych znalazł się w profilu podstawowym w każdej z 13 stref planistycznych, w każdej strefie planistycznej. To rozwiązanie jest spełnieniem uzasadnionych postulatów działkowców. Działkowcy wskazywali, że zapisy rozporządzenia z 8 grudnia 2023 r. mogły doprowadzić do likwidacji ogrodów. Tereny ogrodów działkowych w tamtym kształcie prawnym mogły być wpisane tylko do zaledwie kilku wybranych stref.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#MichałJaros">Podkreślam, że nowy kształt obowiązujących już przepisów to naprawa błędów wcześniejszych rządów, w tym tzw. rządu 2-tygodniowego. Po uchwaleniu przez Sejm projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw i jej wejściu w życie 24 września 2023 r. rozpoczęto prace nad przygotowaniem rozporządzeń wykonawczych do ustawy, w tym m.in. projektu rozporządzenia w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysu. 30 marca 2023 r. projekt został wpisany do wykazu prac legislacyjnych ministra rozwoju i technologii pod nr. 98 i wówczas rozpoczęto nad nim prace. 12 września 2023 r. projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych, które trwały do 29 września 2023 r. 20 listopada 2023 r. projekt uzyskał pozytywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. 7 grudnia 2023 r. decyzją Rządowego Centrum Legislacji został zwolniony z konieczności rozpatrzenia przez komisję prawniczą. 8 grudnia 2023 r. został podpisany przez ministra i ogłoszony w Dzienniku Urzędowym 22 grudnia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#MichałJaros">Jak państwo słyszeliście, prace nad przepisami były prowadzone przez kilka miesięcy. Jestem przekonany, że już wówczas była możliwość przygotowania ich w takim kształcie, aby nie budziły one zastrzeżeń, również co do możliwości interpretacyjnych. Wystarczyło wsłuchać się w argumentację przedstawicieli Polskiego Związku Działkowców i samych posiadaczy działek, których przecież mamy w naszych rodzinach, aby uniknąć tej sytuacji. Tak zrobiło obecne kierownictwo Ministerstwa Rozwoju i Technologii, stawiając na dialog ze stroną społeczną. Zmiany, które postulowali działkowcy, wprowadzono dzięki zaangażowaniu obecnego ministra rozwoju i technologii pana Krzysztofa Paszyka. Minister po zapoznaniu się ze stanowiskiem strony społecznej, a podkreślam, że nie były to pojedyncze negatywne głosy, ale krytyczny głos całej społeczności działkowców, zlecił analizę i opracowanie przepisów w takim kształcie, aby wykluczyć wątpliwości i strach działkowców o przyszłość ogrodów.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#MichałJaros">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Eliminując błędy poprzedników, wprowadziliśmy rozwiązanie, które zostało bardzo pozytywnie przyjęte przez społeczność działkowców. To dzięki wsłuchaniu się w ich potrzeby, dzięki szybkiej reakcji mamy dzisiaj spełnione oczekiwania strony społecznej, posiadaczy działek, spełnione oczekiwania w wielu, wielu rodzinach. To jest bardzo ważne dla nich, dlatego że zawsze drżą o to, czy te działki będą w tych miejscach, w których są dzisiaj. Drżą, że coś może ulec zmianie. Te 13 stref planistycznych, w które wpisane są ogrody działkowe, dzisiaj na pewno gwarantuje obecnym posiadaczom działek, że ich działki zostaną w tym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#MichałJaros">Dziękuję wszystkim, również ministrowi Krzysztofowi Paszykowi, stronie społecznej, za tę dobrą rozmowę, za dialog, za dyskusję i ostatecznie za decyzję. Za wykonanie woli mieszkańców, woli Polek i Polaków, którzy posiadają działki, też serdecznie dziękuję. Dzisiaj możemy powiedzieć jasno i wyraźnie: posiadacze działek, działkowcy są bezpieczni. Działki będą tam, gdzie są dzisiaj. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PiotrZgorzelski">Ponownie pytanie zadaje pan poseł Michał Pyrzyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MichałPyrzyk">Bardzo serdecznie dziękuję panu ministrowi za odpowiedź wyjaśniającą te wszystkie kwestie, ale ta sprawa ogrodów działkowych to niestety nie jedyny i pewnie nie ostatni element, który trzeba naprawić w tym rozporządzeniu, bo obecnie na etapie projektowym, sporządzania planów ogólnych gmin, a w szczególności gmin typowo wiejskich o niższym przyroście mieszkańców, zaczyna się pojawiać gigantyczny problem związany z brakiem możliwości jakiejkolwiek rozbudowy istniejącej rozproszonej zabudowy zagrodowej, jak również budowy nowych obiektów w ramach właśnie tej zabudowy zagrodowej.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MichałPyrzyk">Może to nie jest pytanie, panie ministrze, ale to jest postulat kolejnych koniecznych zmian w tym rozporządzeniu, bo bez nich tak naprawdę wielu mieszkańców wsi nie będzie mogło na swoim gruncie wybudować lub rozbudować domu albo budynków gospodarczych. Bardzo proszę, aby wraz z Departamentem Planowania Przestrzennego przyjrzeć się tej kwestii, bo będzie ona na pewno budzić negatywne emocje, większe niż te, które miały miejsce w przypadku ogrodów działkowych, a takie wątpliwości już się pojawiają w województwach wielkopolskim i zachodniopomorskim. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan minister Michał Jaros.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PiotrZgorzelski">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MichałJaros">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Tak, to jest bardzo ważna kwestia. Wiemy o tym w ministerstwie. Jesteśmy w dialogu, rozmawiamy, podobnie zresztą jak rozmawialiśmy z działkowcami, ze stroną społeczną, która reprezentowała posiadaczy działek, z Polskim Związkiem Działkowców. Muszę powiedzieć, że tu jesteśmy w dialogu z samorządami, nie tylko z Wielkopolski, skąd pochodzi pan minister Paszyk, i z mojego regionu, z Dolnego Śląska, lecz także po prostu z całej Polski. Rozmawiamy i na pewno będziemy przy okazji nowelizowanych przepisów rozważali ewentualne doprecyzowanie tych kwestii, oczywiście przy okazji zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. A więc kwestie, które poruszył pan poseł, nie tylko będą przez nas na pewno rozpatrywane w duchu takiej dyskusji i dobrego dialogu, ale przede wszystkim ostatecznie pojawią się też w przepisach, które mają po prostu poprawić naszą rzeczywistość, o co też apelują samorządowcy i mieszkańcy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PiotrZgorzelski">To dobra wiadomość dla wszystkich działkowców. Okazuje się, że można, jak się chce.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PiotrZgorzelski">Kolejne pytanie — a właściwie też pytania — zada pan poseł Tadeusz Tomaszewski. Jest już z nami? Jest. To pytanie jest skierowane do pana ministra Marka Kosa, który także jest na sali. Pytanie dotyczy ograniczania dostępności świadczeń z NFZ w zakresie fizjoterapii domowej dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Zarządzenie prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 94 z dnia 23 września br. powoduje ogromne zaniepokojenie zarówno wśród fizjoterapeutów, jak i wśród rehabilitantów, którzy alarmują, że zmiana przepisów drastycznie ograniczy dostęp dla pacjentów do rehabilitacji domowej, a pracę może stracić blisko 20 tys. osób. To nie tylko właśnie fizjoterapeuci i rehabilitanci. Bardzo zaniepokojone tą sprawą są też rodziny osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Jak podaje biuro pełnomocnika rządu, takich osób w Polsce mamy ponad 1100 tys. Ogólnopolskie Porozumienie Pracodawców Rehabilitacji szacuje, że jest to zagrożenie dla pracy blisko 20 tys. fizjoterapeutów. W całej Polsce na 2752 umowy zawarte z NFZ tylko 408 będzie podstawą realizacji świadczeń. To rozporządzenie bardzo ograniczy rehabilitację domową w zakresie fizjoterapii dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Zdaniem izby nie jest bowiem możliwe, aby 400 umów z NFZ przy dotychczasowych 2752 zapewniło dotychczasową dostępność fizjoterapii domowej dla ponad 1 mln pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#TadeuszTomaszewski">W związku z powyższym chciałbym zapytać pana ministra: Czym podyktowane są zmiany w rehabilitacji leczniczej? Czy w wyniku tych zmian rzeczywiście nastąpi ograniczenie dostępu do rehabilitacji dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności? Po drugie, czy występuje zagrożenie dla miejsc pracy? Po trzecie, dlaczego do rehabilitacji domowej nie zakwalifikowano dziecięcego porażenia mózgowego czy stwardnienia rozsianego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana ministra Marka Kosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MarekKos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Na wstępie chcę zaznaczyć, że samo ustalanie warunków zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej należy do zadań prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Stąd właśnie to zarządzenie nr 94/2024/DSOZ z 23 września 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MarekKos">Chcę jednak tu zaznaczyć, że to zarządzenie ma charakter techniczny i nie ingeruje w prawa osób wymagających rehabilitacji w warunkach domowych. Same warunki realizacji świadczeń gwarantowanych oraz prawa pacjentów do publicznego systemu opieki zdrowotnej określają ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz rozporządzenia wykonawcze, których płatnik nie może zmienić mocą zarządzenia prezesa NFZ.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MarekKos">Chcę także podkreślić, że finansowanie świadczeń rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych o znacznym stopniu niepełnosprawności — są to, przypomnę, świadczenia nielimitowane — jest w pełni zabezpieczone na mocy art. 136 ust. 2 pkt 1a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MarekKos">Jaka jest przyczyna tych zmian? Otóż analiza przeprowadzona przez Narodowy Fundusz Zdrowia przed wydaniem zarządzenia wykazała potrzebę uporządkowania sposobu realizacji i rozliczania świadczeń właśnie w zakresie fizjoterapii domowej. Dotychczas w ramach obowiązujących przepisów świadczenia takie były realizowane poprzez podmioty, które posiadają umowę na fizjoterapię realizowaną w warunkach ambulatoryjnych, które mogły świadczyć usługi w domu pacjenta w wyjątkowych sytuacjach, głównie na takich obszarach, gdzie dostęp do fizjoterapii domowej był ograniczony. Obecnie, jeśli chodzi o działalność podmiotów, które zmieniły profil z ambulatoryjnego na domowy, ta rehabilitacja domowa w praktyce nie jest już traktowana jako uzupełniająca, ponieważ w niektórych przypadkach realizuje ona aż 99% świadczeń w warunkach domowych.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#MarekKos">A więc te świadczenia, które zostały zawarte w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej, tam gdzie przyjeżdżają, przychodzą pacjenci po to, żeby były wykonane odpowiednie zabiegi — można powiedzieć — w większości niektórych przypadków w 100% przeniosły się do domów. A według założeń miały być wykonywane w wyjątkowych sytuacjach. Świadczenia w ramach rehabilitacji domowej udzielane są także przez podmioty, które posiadają umowy na fizjoterapię w warunkach domowych, bo takie zakresy świadczeń w ramach rodzaju: rehabilitacja lecznicza także są zawierane.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#MarekKos">Narodowy Fundusz Zdrowia w celu złagodzenia potencjalnych trudności związanych z nowymi rozwiązaniami zdecydował się na stopniowe wdrażanie zaproponowanych zmian. Zarządzenie z 23 września 2024 r., które weszło w życie po upływie 30 dni, wprowadziło dwuetapowy proces dostosowywania umów do nowych warunków finansowych. I tak od 1 stycznia 2025 r. świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu fizjoterapii domowej w ramach umowy, którą ma zawartą na fizjoterapię ambulatoryjną, będzie zobowiązany przeznaczyć na rehabilitację ambulatoryjną personel w wymiarze minimum 80% łącznego jego czasu pracy, wskazanego do realizacji umowy na fizjoterapię ambulatoryjną, a jedynie do 20% czasu pracy personelu będzie mógł przeznaczyć na realizację rehabilitacji domowej. Natomiast już od lipca 2025 r. realizacja fizjoterapii domowej będzie możliwa do rozliczenia wyłącznie w ramach umowy dedykowanej temu zakresowi świadczeń, czyli de facto od 1 stycznia nadal te umowy będą kontynuowane, z nastawieniem na podstawowy profil działalności, czyli na wykonywanie świadczeń z zakresu rehabilitacji ambulatoryjnej.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#MarekKos">Musimy pewne rzeczy rozróżnić. Nie wszystko da się zrobić, jeżeli chodzi o rehabilitację, w domu. W warunkach ambulatoryjnych są odpowiednie pomieszczenia, odpowiednie urządzenia, czasami także z promieniowaniem, których się używa. W ten sposób odbywa się rehabilitacja ambulatoryjna. W warunkach domowych, cóż, jest to po prostu bardzo mocno ograniczone, gdyż takich sprzętów, a w szczególności niektórych, po prostu do domu pacjenta zabrać nie można. Tak że w sytuacji, gdy świadczeniodawcy, którzy wykonują zadania z zakresu rehabilitacji ambulatoryjnej i domowej, przekierowali swoje wszystkie siły na rehabilitację domową, zauważamy też duży niedobór, jeżeli chodzi o świadczenia ambulatoryjne, które zostały przez to w pewien sposób zaniedbane. Stąd też realizacja tego zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, jak również obecnie uzgadnianego rozporządzenia ministra zdrowia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PiotrZgorzelski">Szanowni Państwo! Na galerii znajdują się goście pani Barbary Nowackiej, minister edukacji narodowej, uczniowie Szkoły Podstawowej nr 358 w Warszawie. Przywitajmy ich bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PiotrZgorzelski">A pana posła Tadeusza Tomaszewskiego prosimy o zadanie drugiego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Powiedział pan, że w wyjątkowych sytuacjach fizjoterapia domowa będzie realizowana przez umowy dedykowane. Co to oznacza? Oznacza to dzisiaj olbrzymią obawę, że wiele osób, które dziś są niesamodzielne, nie mogą zejść z szóstego piętra, mieszkają w małych miejscowościach, jest do nich daleko, również są wykluczone komunikacyjnie, nie ma dojazdu do opieki ambulatoryjnej… Ta obawa jest ogromna. Stąd moje pytanie polega na tym i dotyczy tego, czy nowe umowy dedykowane będą mogły być zawierane po 1 lipca 2025 r., czy tylko te, które są już dzisiaj zawarte. Bo wielu podkreśla też, że te usługi ambulatoryjne są już niemożliwe, bo ambulatoria są obłożone. Brakuje tam po prostu miejsca. Taki przechył z jednego miejsca na drugie nie będzie dobrze służył rehabilitacji. Sprawa osób z niepełnosprawnościami jest zapisana w wielu dokumentach rządowych. Te osoby sygnalizują, że ich prawa przez to zarządzenie są łamane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PiotrZgorzelski">Prosimy pana ministra Marka Kosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MarekKos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Znakomicie rozumiem te obawy i chcę tutaj rozwiać pewne wątpliwości, które się pojawiają. Narodowy Fundusz Zdrowia przez cały czas prowadzi stały monitoring dostępności świadczeń rehabilitacyjnych. W przypadku stwierdzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia niedoborów świadczeń na danym obszarze podejmuje on decyzję o przeprowadzeniu dodatkowych postępowań konkursowych w celu zapewnienia ich ciągłości. Nie ma obawy, że gdzieś powstaną jakieś plamy, takie miejsca, gdzie te świadczenia będą niedostępne. Jeżeli takie informacje dotrą do Narodowego Funduszu Zdrowia, czym prędzej ogłosi on nowe postępowania konkursowe, o czym mówimy już od kilku miesięcy, od momentu, kiedy pojawił się problem z interpretacją tego zarządzenia. Naszym zdaniem, zdaniem Ministerstwa Zdrowia dostosowanie umów do potrzeb zdrowotnych pacjentów oraz nowych mechanizmów finansowania powinno odbywać się także poprzez przesuwanie potencjału wykonawczego, czyli tych pracowników, do odpowiednich rodzajowo umów, poprzez właśnie takie działanie, by wyeliminować w ten sposób praktyki dyskryminujące świadczeniodawców realizujących fizjoterapię domową. Jeżeli mamy taki podmiot, w którym 99% świadczeń z zakresu fizjoterapii, rehabilitacji jest realizowanych w warunkach domowych, a dany podmiot ma umowę o rehabilitację ambulatoryjną, to przecież niemalże wszystkie jego siły są skierowane na rehabilitację domową, a de facto jest zawarta umowa o rehabilitację ambulatoryjną. To też nie jest dobre działanie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MarekKos">Dlaczego tak się dzieje? Można oczywiście szybko odpowiedzieć, że z tego powodu, że świadczenia ambulatoryjne są świadczeniami limitowanymi, a świadczenia dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności realizowane w warunkach domowych są świadczeniami nielimitowanymi. Stąd też niektórzy świadczeniodawcy przekierowywali wszystkie siły na te świadczenia, które są nielimitowane. To też nie jest dobre, bo jest to ograniczenie dla tych pacjentów, którzy chcieli mieć te usługi, rehabilitację, udzielone w warunkach ambulatoryjnych.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MarekKos">Jeżeli chodzi o same koszty, o finansowanie rehabilitacji realizowanej w warunkach domowych, to chcę poinformować, że w planie finansowym NFZ na rok 2025 uwzględniono koszty bezlimitowego finansowania wszystkich świadczeń rehabilitacji leczniczej dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, a także świadczeń dla osób, które nie ukończyły 18. roku życia. Tak że środki są zabezpieczone. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do kolejnej serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PiotrZgorzelski">Obydwa pytania zadaje pan poseł Adam Płaczek. Także są skierowane do Ministerstwa Zdrowia. Na sali jest pan minister Kos.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: Panie marszałku, dzień dobry. Grzegorz Płaczek.)</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PiotrZgorzelski">Poseł Grzegorz Adam Płaczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Nie będę pytał o koronawirusa, nie będę pytał o potrzebę szczepień. Będę pytał o Ministerstwo Zdrowia, będę pytał o politykę zakupową, którą państwo realizujecie w ostatnich latach. Mówimy o zakupie szczepionek przeciw COVID-19. Wiemy, że obecnie w magazynach w Polsce zalega 25 mln dawek. Wiemy, że miesiąc temu do Polski dotarł kolejny 1 mln od firmy Moderna. Wiemy jednocześnie, że znacznie spada zainteresowanie szczepieniami przeciw COVID-19, a my wciąż wydajemy pieniądze na kolejne dawki. W związku z tym chciałbym zapytać: Jakie są plany na 2025 r.? Ile tak naprawdę zamówiliśmy szczepionek w 2023 r. i 2024 r.? O jakiej wartości i od jakich firm? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Drugie pytanie: Ile dokładnie zutylizowaliśmy czy zniszczyliśmy niewykorzystanych dawek szczepionek w 2023 r. i 2024 r.? Jaki był dodatkowy koszt, który musiał ponieść polski podatnik w związku z utylizacją tych szczepionek? Czyli mamy dwie wartości: zakup i utylizacja.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Chciałbym również zapytać, ile dawek rozdaliśmy innym państwom w 2023 r. i 2024 r. Jaki był tego koszt? Wiemy, że nie tylko rozdajemy, ale co ciekawe, jeszcze płacimy za transport do tych krajów. Chciałbym wiedzieć, jakie to są kraje i jakie to są koszty, dlatego że za wszystko płaci polski podatnik.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Wygląda na to, że eldorado dla firm farmaceutycznych się nie skończyło. Chciałbym zapytać i zrozumieć jako poseł, jak państwo reagujecie na to, co się obecnie dzieje w kwestii koronawirusa i w kwestii potrzeb zdrowotnych Polaków. Serdeczna prośba o niewygłaszanie, czego nie podejrzewam, referatu na temat tego, czym jest COVID i koronawirus, bo to wiemy. Proszę o precyzyjną odpowiedź na zadane przeze mnie pytania. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MarekKos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Pytania bardzo konkretne. Oczywiście nie chcę omawiać całej problematyki COVID-u, etiopatogenezy, leczenia i działania, tylko w ramach odpowiedzi odnieść się do tych pytań, które pan poseł raczył zadać.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#MarekKos">Liczba szczepionek zakupionych w roku 2024 i plan na 2025 r. Właśnie w 2024 r. przestały obowiązywać ostatnie umowy na zakup szczepionek przeciwko COVID zawarte w ramach mechanizmu unijnego — bo wszystkie kraje unijne wspólnie kupowały szczepionkę na COVID. Dzięki temu mechanizmowi miały ją dosyć sprawnie i szybko; jak sobie przypominam, było to już we wrześniu 2024 r. Ze względu na to, że Polska nie włączała się w ten unijny przetarg, organizowaliśmy te przetargi samodzielnie jako kraj. Nie wszystkie szczepionki były dopuszczone chociażby w okresie wakacyjnym, w zasadzie te dopuszczenia dostały we wrześniu, ogólnie jesienią tego roku. Stąd też rozstrzygnięcia tego przetargu się przesunęły i de facto dla Polaków dostęp do szczepień na COVID był dopiero w październiku. Ale właśnie w sierpniu ogłosiliśmy dwa postępowania przetargowe na udzielenie zamówienia publicznego. W wyniku tych przetargów zostało zakupione 1054 tys. szczepionek na COVID, z czego 1 mln sztuk to dawki przeznaczone dla osób w wieku 12 lat i starszych, 50 tys. — dawki dla kobiet w ciąży, 4 tys. — dawki dziecięce. Taka ilość szczepionek została zakupiona.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#MarekKos">Te szczepionki mamy i są one rozdysponowywane po kraju, by osoby zainteresowane szczepieniem, a jest to szczepienie, jak dobrze wiemy, dobrowolne, mogły z niego jak najszerzej korzystać. Pod względem epidemiologicznym możemy oczywiście bardzo mocno dyskutować, czy ten 1 mln to jest liczba odpowiednia i zabezpieczająca, jeżeli chodzi o zdrowie publiczne, bo statystyki i wartości wyszczepienia społeczeństwa są dużo wyższe niż 1 mln w kraju, który ma prawie 38 mln mieszkańców. Ale mamy już pewnego rodzaju pragmatykę i wiemy, ile osób w 2023 r. chociażby zgłosiło się do szczepienia, i na pewno tych szczepionek, tych leków nie będziemy kupowali na zapas.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#MarekKos">Jeżeli chodzi o przekazywanie innym krajom szczepionek, to z moich informacji wynika, że zarówno w 2023 r., jak i w 2024 r. Rzeczpospolita Polska nie przekazywała innym krajom żadnych szczepionek przeciwko COVID-19 ani bezpłatnie, ani odpłatnie, dlatego nie ponosiliśmy z tego tytułu żadnych wydatków. Mogę jednak podać liczbę bardzo wysoką i zaskakującą, bo w tym okresie zutylizowano 31 294 506 dawek. Jednocześnie chcę podnieść to, że nie jest to liczba pełna, gdyż jedna z hurtowni, która współpracuje z Rządową Agencją Rezerw Strategicznych w zakresie dystrybucji szczepionek, przekazywała je do utylizacji wraz z innymi produktami leczniczymi, dlatego też nie można było jednoznacznie określić kosztu utylizacji szczepionek przeciw COVID-19. Ta kwota, ta wartość, którą dysponuje Ministerstwo Zdrowia, ten koszt utylizacji szczepionek przeciwko COVID, która została wykonana, to 304 323,15 zł. Takimi danymi dysponujemy.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#MarekKos">Chcę jeszcze się odnieść do pewnych terminów, gdyż te szczepionki firmy Pfizer, które mieliśmy w magazynach jeszcze przez kilka miesięcy tego roku, ulegały przeterminowaniu z dniem 31 sierpnia 2024 r. i później, po tym terminie, od 1 września nie można było ich w ogóle użyć. Stąd był w ogóle duży niepokój w Ministerstwie Zdrowia o to, w jak krótkim czasie uda się zakupić te leki w wyniku tych przeprowadzanych przez nas przetargów, dlatego że rejestracje w Europejskiej Agencji Leków szczepionek różnych firm, nie tylko tej, która wygrała, trochę się przedłużą. Tak że samo zarejestrowanie i rozstrzygnięcie przetargu spowodowały, że ten okres września, października nie był optymalnie zabezpieczony, jeżeli chodzi właśnie o szczepienia przeciwko COVID. Wynika to głównie z tego, że do przetargu nie przystąpiła firma, która ten lek miała dużo wcześniej zarejestrowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PiotrZgorzelski">Drugie pytanie pan poseł zada po 3-minutowej przerwie, dobrze? 3 minuty przerwy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Adam Płaczek: W porządku.)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 21 do godz. 10 min 24)</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 7. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PiotrZgorzelski">Drugie pytanie zada pan poseł Grzegorz Adam Płaczek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozumiem, że pan minister potrzebuje pewnie trochę więcej czasu, żeby przygotować liczby, o które prosiłem. Na część zadanych pytań otrzymałem odpowiedź. Myślę, że 31 mln dawek, które zostały zutylizowane, to jest liczba ogromna, mając na uwadze, ile mógł wynieść koszt tego zakupu w 2021 i 2022 r. Łącznie te koszty to niemal 2 mld zł. To są ogromne pieniądze. Stąd moja próba dotarcia do 2023 i 2024 r., ale poczekam, dlatego że 9 grudnia wysłałem na ręce pani Izabeli Leszczyny interwencję poselską w tej sprawie. Posprawdzajcie, proszę państwa, w ministerstwie, może coś ucieka, bo wydaje się to mało prawdopodobne.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#GrzegorzAdamPłaczek">Mam pytanie: Na jakim etapie jest spór sądowy między Polską a firmą Pfizer? Mówi pan, że te umowy już wygasły. Natomiast wciąż mamy pewne zobowiązania. Wycofaliśmy się w tym czasie z odbierania tych szczepionek, wierząc słowom pana ministra Niedzielskiego. Czy pan może posiada wiedzę, na jakim etapie jest spór i na co w tym sporze Polska liczy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MarekKos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Szanowny Panie Pośle! Z panem posłem prowadzimy dosyć żywą korespondencję. W najbliższym czasie oczywiście na tą interwencję zostanie wysłana odpowiedź, w której bardzo precyzyjnie odpowiemy na wszystkie zadane pytania. Natomiast jeżeli mam powiedzieć na temat sporu sądowego z firmą Pfizer, to postępowanie trwa. Ono toczy się przed francuskojęzyczną izbą sądu I instancji w Brukseli według procedury oczywiście właściwej danego sądu, tego brukselskiego sądu. Stąd mamy zastępstwo procesowe, które jest wykonywane przez przedstawicieli kancelarii Strelia. Natomiast tutaj, na miejscu, w kraju, Prokuratoria Generalna w celu jak najlepszego zabezpieczenia praw Rzeczypospolitej Polskiej współpracuje w charakterze doradczym z Ministerstwem Zdrowia. Na chwilę obecną odbyły się dwa posiedzenia o charakterze przygotowawczym. W tej chwili są wymieniane pisma procesowe. Zgodnie z ustalonym przez sąd harmonogramem, termin ostatniego pisma procesowego w sprawie upływa z końcem marca 2025 r. Chcę jeszcze dodać, że ta sprawa jest rozstrzygana na podstawie prawa belgijskiego, belgijskiego prawa procesowego, co wynika z postanowień unijnej umowy do spraw jurysdykcji. Przedmiotem sporu jest kwota 5 644 290 747 zł, powiększona odpowiednio o odsetki oraz koszty sądowe, jak również koszty tego zastępstwa procesowego. Natomiast koszty tego zastępstwa procesowego są ograniczone. Może to być maksymalnie kwota 22,5 tys. euro. To było wiadome od początku, było to komunikowane już na samym początku sporu z firmą Pfizer. Na chwilę obecną nie możemy stwierdzić, nie możemy przewidzieć, czy nasz kraj, Rzeczpospolita Polska, będzie zobowiązany zapłacić tę kwotę. Sprawa jest w toku i do końca marca przyszłego roku, kiedy już ta trzecia odsłona nastąpi, możemy tylko liczyć na to, że będzie ten spór rozstrzygnięty po naszej myśli, tak by tych gigantycznych kosztów nie ponosić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PiotrZgorzelski">Kolejne pytanie, które zadawać będą posłowie pani Barbara Bartuś i pan Czesław Hoc, także jest skierowane do Ministerstwa Zdrowia — obecny jest na sali minister Marek Kos — w sprawie drastycznego ograniczenia dostępu do rehabilitacji domowej i masowych zwolnień z pracy fizjoterapeutów.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Barbara Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie ministrze, tak naprawdę to ja panu współczuję, bo ciągle w tej Izbie spotykamy się z pytaniami bieżącymi na trudne tematy dotyczące opieki zdrowotnej, bo w opiece zdrowotnej, w całej opiece zdrowotnej jest tragicznie. Dzisiaj słyszymy już zza ściany śpiew, kolędy, przygotowanie do opłatka. Też ostatnio często bywałam na różnych spotkaniach. I jak ludzie życzą sobie, to przede wszystkim mówią: zdrowia życzę. Bo dzisiaj do lekarza na jakieś świadczenie, do specjalisty trudno się dostać. Ale dzisiaj pytamy o rehabilitację, przede wszystkim rehabilitację w warunkach domowych, rehabilitację domową. Zaniepokojeni są wszyscy. Zaniepokojeni są fizjoterapeuci, bo szacuje się, że ok. 20 tys. straci pracę. Oni mówią, że pierwsze zwolnienia już się zaczęły. Zaniepokojone są przede wszystkim osoby niepełnosprawne, osoby starsze. Sama mam ponad 80-letnią mamę, która korzysta z tej rehabilitacji w domu. Z wielkim strachem wchodzi w nowy rok. Mówi, że jeszcze jej zostały dwie. I co będzie później? Moja mama była stricte leżąca. Dzięki tej rehabilitacji wstaje, przynajmniej wstaje. Można ją przeprowadzić, często sama potrafi przejść przez dom już bez tej pomocy. Ale to dzięki tej pani rehabilitantce, z którą zresztą zżyła się jak z członkiem rodziny. Bo przy osobach starszych to też jest bardzo ważne. Oprócz tej rehabilitacji fizycznej bardzo ważna jest często ta rozmowa z tym rehabilitantem, który ją odwiedzi w domu. To jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#BarbaraBartuś">Panie Ministrze! Wiem, że na rehabilitację w ogóle długo się czeka. Po jakichś wypadkach to faktycznie są miesiące. To jest czekanie też na rehabilitację ambulatoryjną. Ale żeby w tym pomóc i skrócić kolejki do rehabilitacji ambulatoryjnej, to nie tędy droga, żeby likwidować rehabilitację domową, tylko należy tam dołożyć pieniędzy, zwiększyć kontrakty, a nie likwidować rehabilitację w domach u ludzi. Co będzie? Co mam powiedzieć tym ludziom, w tym mojej mamie? Czy można liczyć jeszcze po nowym roku, że taka ponad 80-letnia kobieta, oczywiście w znacznym stopniu niepełnosprawna, będzie mogła skorzystać z rehabilitacji w warunkach domowych? Czy te rehabilitantki, które dzisiaj mają etat, będą dalej pracować, bo one nadal nie wiedzą?</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#BarbaraBartuś">Bardzo proszę o odpowiedź. Ja oczywiście wysłuchałam tego, jak wcześniej pan odpowiadał na pytanie, ale żadna odpowiedź nie padła. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana ministra Marka Kosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MarekKos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Żeby odpowiedzieć szybko na pytania, to odpowiem w ciągu kilku, kilkunastu sekund. Czy takie osoby, które mają znaczny stopień niepełnosprawności i rehabilitację domową, mogą liczyć na takie świadczenia od nowego roku? Tak, mogą liczyć. Czy rehabilitanci i fizjoterapeuci muszą obawiać się utraty pracy? Na to też odpowiem szybko — nie muszą, dlatego że pracy jest naprawdę bardzo, bardzo dużo. Jeżeli nie będą wykonywać jej w warunkach domowych tylko ambulatoryjnych, to ona i tak dalej będzie. Natomiast rehabilitacja w warunkach domowych będzie utrzymana, tylko musimy skończyć z tą — może nie powiem: patologią — nieprawidłowością, że umowy w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej są wykonywane jako rehabilitacja domowa. Doszło do tego, że w niektórych podmiotach 99% świadczeń, tak jak już mówiłem wcześniej, zawartych umów na rehabilitację ambulatoryjną jest wykonywana w rehabilitacji domowej. Dlaczego tak się dzieje? Możemy się tylko domyślać, gdyż normalną rzeczą jest, że te świadczenia w warunkach domowych są wyżej wycenione. Faktem jest też to, że pewne świadczenia są świadczeniami nielimitowanymi, a jak są nielimitowane, to są z gwarancją zapłacenia za nie, a są to świadczenia oczywiście dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności w warunkach domowych. Jest to zabezpieczenie na podstawie ustawy o świadczeniach finansowanych ze środków publicznych na mocy art. 136 ust. 2 pkt 1a. Tak że ta ilość świadczeń do rehabilitacji domowej, jak również zainteresowanie rehabilitantów tą formą wynika z całą pewnością z bezpieczeństwa. W tym momencie nazwę to bezpieczeństwem finansowym, gdyż są oni pewni, że będzie tutaj za to udzielona na podstawie odpowiedniego artykułu zapłata. Czy to jest dobrze? Gdybym był pacjentem rehabilitacji ambulatoryjnej, powiedziałbym, że nie jest dobrze, jeżeli tylko 1% z kontraktu jest realizowany jako rehabilitacja ambulatoryjna. To też jest źle, że kilka czy kilkanaście procent wartości umowy jest realizowane, jeżeli chodzi o te zapisy, które są de facto w umowie, czyli chodzi o rehabilitację ambulatoryjną, bo rehabilitację domową w ramach ambulatoryjnej można prowadzić w wyjątkowych sytuacjach, głównie na takich obszarach, gdzie dostęp do tej rehabilitacji domowej jest po prostu ograniczony. Tam, gdzie nie ma konkursów, ofert, nie ma umów, te świadczenia nie są realizowane. I wtedy, fakt, to jest problem chociażby dla tych osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, które mają problem z dotarciem.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MarekKos">Co robimy w tym kierunku, żeby to zmienić, żeby ten dostęp był? Otóż od 1 stycznia rehabilitacja domowa nadal będzie mogła być wykonywana w ramach umów na rehabilitację ambulatoryjną, tylko tutaj dzielimy to już procentowo. Zalecenie prezesa NFZ-etu jest takie, żeby 80% świadczeń było wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych, 20% może być w warunkach domowych. Tylko uwaga, to jest oczywiście w przypadku umów na rehabilitację ambulatoryjną. Przecież takie umowy jak umowy na rehabilitację domową nadal są i od 1 stycznia 2025 r. te świadczenia będą wykonywane. Natomiast Narodowy Fundusz Zdrowia oczywiście robi pewnego rodzaju analizę i na podstawie tej analizy widzi białe plamy tam, gdzie tego dostępu nie ma. Tam nowe konkursy będą ogłaszane. Te nowe umowy będą zawierane, a szczególnie od 1 lipca 2025 r., kiedy planowana jest w ogóle możliwość rozliczania świadczeń z zakresu rehabilitacji domowej tylko właśnie przy zawarciu umowy w zakresie rehabilitacji domowej. Tu prowadzimy monitoring, poprzez oczywiście Narodowy Fundusz Zdrowia, dostępności tych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MarekKos">Chcemy także, żeby ten potencjał wykonawczy, fizjoterapeuci, rehabilitanci, przesuwał swoje miejsca pracy właśnie z tych miejsc, gdzie obecnie głównie pracuje, czyli z domówki, na rehabilitację ambulatoryjną. I uważamy, że ta zmiana zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nie wpłynie na potrzeby osób, które wymagają leczenia. Przy takiej sprawnej transformacji umów nie powinno także dochodzić do zwolnień fizjoterapeutów.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#MarekKos">Podkreślamy również to, że ciągłość dostępu do fizjoterapii jest zapewniona. Po 1 stycznia czy 1 lipca przyszłego roku nadal te zakresy świadczeń będą kontraktowane, będą rozliczane i pacjenci będą mieli do nich dostęp. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PiotrZgorzelski">Proszę o zadanie pytania pana posła Czesława Hoca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#CzesławHoc">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#CzesławHoc">Panie Ministrze! Z całym szacunkiem do piastowanego przez pana urzędu, ale czy pan naprawdę słyszał, co mówił? Oto stajecie się grabarzami małych firm zajmujących się rehabilitacją ambulatoryjną i domową. Likwidujecie stanowiska pracy dla ponad 20 tys. fizjoterapeutów. Obniżacie standardy jakości usług rehabilitacyjnych. A pan minister mówi o ciągłości i uporządkowaniu systemu? Litości. Postępujecie niestety zgodnie ze starą, niecną i tchórzliwą zasadą: małych wieszacie, a wielkim nisko się kłaniacie. Oto dwie, trzy wielkie firmy monopolistyczne — nakarmicie je do syta, aż im będzie się przelewało, a zniszczycie małe firmy i zamkniecie dostęp do rehabilitacji ludziom na wsiach i w małych gminach. Jak pan sobie wyobraża firmę ze Śląska, która ma poddać rehabilitacji osoby ze wsi i z gmin np. w moim powiecie kołobrzeskim? Oczywiście będziecie próbować podnajmować po cenie niewolniczej zwolnionych tam fizjoterapeutów, ale to i tak nie zapewni właściwych usług rehabilitacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#CzesławHoc">Ponadto jest jeszcze inny problem — absurdalne rozwiązania dla dzieci z niepełnosprawnością. Dziecko, które jest w trakcie rehabilitacji, jeśli skorzysta z 10-dniowego turnusu rehabilitacyjnego, musi przerwać dalszą rehabilitację i oczekiwać w kolejce kilka miesięcy. To jest rozwiązanie wbrew logice i nauce, hamujące postęp rehabilitacji. Proszę o wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana ministra Marka Kosa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MarekKos">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Cóż, to jest też tylko słowo za słowo. Ktoś powiedział, że będzie tyle i tyle zwolnień i tyle i tyle podmiotów straci kontrakt. My uważamy co innego. Osobiście uważam, że bardziej wierząc pojedynczemu głosowi niż odpowiedzi Ministerstwa Zdrowia, pan poseł stawia się po tamtej stronie. Ja rozmawiałem, rozmawiam i będę dalej rozmawiał z rehabilitantami, w tym tygodniu także kilka telefonów odebrałem. Oni zadają te same pytania co pan poseł. Oni pytają, bo niepokoją się o własny los, o te rozwiązania, które są planowane. Jak dla mnie to właśnie te małe podmioty, firmy, które sprawują opiekę, realizują fizjoterapię ambulatoryjną, fizjoterapię w ramach oddziału dziennego, też fizjoterapię domową, a które są w danym powiecie, w danym mieście, najlepiej znają pacjentów i te umowy powinny realizować. Niemniej jednak jesteśmy w państwie, gdzie obowiązuje prawo i obowiązują pewne zasady, wyznaczane także w ramach konkursu ofert, który ogłasza Narodowy Fundusz Zdrowia. Czy są to idealne zasady? O tym trzeba rozmawiać, może dyskutować. Jeśli jest taka potrzeba, to te zasady trzeba zmienić, żeby była lepsza dostępność fizjoterapii chociażby na danym, lokalnym terenie. Tylko też mamy taką oto sytuację, że w różnych miejscach Polski te konieczności, wskazania do rehabilitacji są różne. Choćby w społeczeństwie bardziej wiekowym, schorowanym tych świadczeń wykonuje się więcej. Są też obszary, gdzie żyje więcej osób młodych, które tych świadczeń nie wymagają.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MarekKos">Tak że z całą stanowczością chcę zapewnić pana posła, Wysoką Izbę, że nowe konkursy na fizjoterapię, rehabilitację domową będą przez oddziały wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia ogłaszane, rozstrzygane i te świadczenia będą wykonywane. Jak powiedziałem na początku pierwszej wypowiedzi: pacjenci mogą czuć się bezpieczni, te świadczenia będą po Nowym Roku, od 1 stycznia 2025 r. realizowane, a fizjoterapeuci nie tyle znajdą zatrudnienie, ile będą mieli pracę tak jak do tej pory, bo fizjoterapeuci w polskim systemie ochrony zdrowia są niezbędni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Jako niewolnicy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#CzesławHoc">Jedno zdanie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#CzesławHoc">Bardzo dziękujemy za to, że rozmawiacie, ale te rozmowy nic nie przynoszą. Firmy rehabilitacyjne mówią, że tylko rozmawiacie, nic więcej, żadnej argumentacji nie przyjmujecie. Więcej pokory, więcej refleksji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska jako pierwsza będzie zadawała pytanie, także do ministra Marka Kosa, w sprawie terapii genowej dla dzieci chorych na rdzeniowy zanik mięśni.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PiotrZgorzelski">W drugiej kolejności pani poseł Elżbieta Anna Polak.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rdzeniowy zanik mięśni jest jedną z najcięższych chorób genetycznych. Jeszcze do niedawna była to choroba nieuleczalna, ale w ciągu ostatnich lat nastąpiła radykalna zmiana w leczeniu dzieci z SMA w Polsce. W lutym 2021 r. do programu badań noworodków włączono badanie przesiewowe w kierunku SMA. Od kwietnia 2022 r. to badanie udostępniono już dla wszystkich dzieci we wszystkich województwach w Polsce. Od 1 września 2022 r. terapia genowa została włączona do programu lekowego dla niemowląt do 6. miesiąca życia. Od 1 kwietnia 2024 r. nastąpiły bardzo ważne zmiany w programie lekowym dla dzieci z SMA. Zniesiono mianowicie ograniczenia i wprowadzono możliwość podawania terapii genowej wszystkim małym pacjentom zakwalifikowanym do leczenia z warunkiem wagowym.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Należy podkreślić, że w Polsce mamy doskonałych specjalistów, neurologów dziecięcych, którzy z ogromną empatią i zaangażowaniem włączyli się do realizacji tego programu. Polska jest światowym liderem w leczeniu rdzeniowego zaniku mięśni, a nasz program jest modelowym programem, z którego wynoszą doświadczenia inne kraje.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie ministrze, moje pytanie brzmi: Jakie są dotychczasowe wyniki realizacji terapii genowej dla dzieci, u których zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni — SMA? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że przywitam grupę uczniów klasy Ic… I teraz musicie mi powiedzieć, z którego liceum przyjechaliście. XLIV Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Banacha z Warszawy. Jesteście z nami? Pozdrawiam bardzo serdecznie. Cieszę się, że państwo jesteście. Myślę, że będziecie mieć same dobre wrażenia i same dobre wspomnienia z tego dnia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#DorotaNiedziela">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie pani poseł Iwony Marii Kozłowskiej odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MarekKos">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Wysłuchałem kilku bardzo dobrych zdań na temat terapii, którą oferujemy pacjentom w przypadku rdzeniowego zaniku mięśni, głównie małym dzieciom. I tak właśnie się dzieje już od prawie 6 lat, że to leczenie jest finansowane ze środków publicznych. W zasadzie trzeba dodać, że pacjenci są zabezpieczeni, jeżeli chodzi o wszystkie terapie, które są dedykowane tej jednostce chorobowej, a sam program lekowy B.102.FM uznaje się za kompletny i zgodny z aktualnymi wytycznymi co do standardów leczenia SMA.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MarekKos">Jakie są efekty? Efekty są, mało powiedziane, zadowalające — one są po prostu dobre, bo tutaj nie mamy żadnych głosów z dołu, od pacjentów, od środowisk pacjenckich, fundacji, że coś nieprawidłowo się odbywa. Mało tego, w ubiegłym tygodniu spotkałem się z członkami pewnej fundacji, która reprezentuje dzieci chore na SMA. Rozmawialiśmy, padło dużo dobrych, ciepłych słów. W zasadzie te żądania, postulaty, wskazania, które oni wnosili, są w większości zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#MarekKos">A jak to było na przestrzeni tych ostatnich lat? W styczniu 2019 r. — to już sporo czasu — weszła refundacja leku Spinraza, czyli nusinersenu, właśnie w ramach programu lekowego. Później, od 1 września 2022 r., pojawiły się dodatkowe dwie terapie. Pierwsza to coś bardzo dużego, ważnego: terapia genowa preparatem Zolgensma, jest to onasemnogen abeparwowek. Trudna nazwa, ale tak się nazywają te terapie genowe. Na marginesie, od razu tutaj powiem, że na nowej liście styczniowej, na obwieszczeniu styczniowym, mamy drugą w historii Polski terapię genową, którą chcemy zastosować, i będzie ona dostępna od przyszłego roku. Jest to terapia choroby Lebera, czyli ślepoty zmierzchowej, która występuje głównie u dzieci i osób młodych. Udało się wynegocjować pewne możliwości, w miarę dobre warunki z firmą. Jest też druga terapia genowa, która już niedługo będzie dostępna w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MarekKos">Wrócę do onasemnogen abeparwowek, czyli do Zolgensmy. Bardzo drogie leczenie, w niektórych przypadkach kilkumilionowe, ale stosowane jednorazowo. To jest najważniejsze, że ten mały pacjent dostaje tę terapię i, można powiedzieć, jego choroba jest już opanowana. Ja nie powiem jednym zdaniem, że jest wyleczony, ale rozwój choroby zostaje opanowany.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#MarekKos">Kolejnym lekiem jest substancja czynna rysdyplam, czyli preparat Evrysdi. Jest to postać roztworu doustnego. Tak że mamy trzy terapie, które stosujemy w leczeniu SMA.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#MarekKos">Rok 2024 to także zmiany, zmiany, które wdrożyliśmy w programach lekowych, i są to zmiany, które są związane z wnioskami i postulatami strony społecznej. Od 1 kwietnia rozszerzyliśmy kryteria kwalifikacji poprzez możliwość zastosowania terapii genowej. W pewnych sytuacjach mogą ją otrzymywać pacjenci leczeni także terapią nusinersenem lub rysdyplamem — po ustąpieniu przeciwwskazań do terapii Zolgensmą. Pierwotnie pacjent nie otrzymywał terapii genowej ze względu na wystąpienie przeciwwskazań, które dotyczyły zastrzeżeń co do odpowiedniej masy ciała, czyli 13,5 kg, a także jeśli był osobą urodzoną przed 1 września 2022 r. Te kwalifikacje zostały po prostu rozszerzone. Jest także możliwe stosowanie nusinersenu podczas ciąży, co wcześniej było wykluczone, oraz możliwość kontynuacji terapii nusinersenem lub rysdyplamem u pacjentów, którzy z powodu okoliczności, które nie były związane z brakiem skuteczności leczenia, spełnili kryterium wyłączenia z programu, a jednocześnie po ustaniu tych okoliczności wykazywali poprawę.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#MarekKos">Kolejna zmiana miała miejsce 1 października 2024 r., kiedy to rozszerzono populację pacjentów stosujących rysdyplam o pacjentów bez ograniczenia wiekowego oraz w związku ze zmienioną definicją przeciwwskazań do terapii nusinersenem. Dotychczas było to od drugiego miesiąca życia dla pacjentów, u których stwierdzono przeciwwskazania. Każda decyzja refundacyjna ma oczywiście swój okres obowiązywania zgodny z ustawą o refundacji. Najdroższy lek w tej refundacji: Zolgensma, czyli onasemnogen abeparwowek, był objęty refundacją także wcześniej, na ścieżce TLI, czyli tej technologii o wysokim stopniu innowacyjności, i był wtedy finansowany z Funduszu Medycznego. To finansowanie niestety skończyło się 30 września 2024 r. i od 1 października tego roku trzeci miesiąc leczenie tą terapią genową jest finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#MarekKos">Jeszcze jedno zdanie. W całym procesie refundacyjnym brak jest jakichś nowych postępowań dla nowych leków w zakresie leczenia rdzeniowego zaniku mięśni. Zmiany, które zostały jeszcze dodatkowo wprowadzone w roku 2024, spowodowały, że program uznaje się za kompletny, zgodny z aktualnymi wytycznymi co do standardów leczenia SMA. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Elżbieta Anna Polak, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Pani Marszałkini! Wysoka Izba! Panie Ministrze! Nowoczesne leczenie farmakologiczne, jak słyszymy, nie tylko ratuje życie, ale też poprawia stan zdrowia, i to znacząco, pacjenta. Pamiętam, jak 4 lata temu walczyliśmy o życie Ani z Zielonej Góry. Wtedy udało nam się wspólnie z fundacją przeforsować stanowisko 16 regionów, 16 marszałków. Długo czekaliśmy na kompleksowy program ratujący życie małych dzieci chorych na rdzeniowy zanik mięśni — SMA. Od 1 kwietnia tego roku mamy kompleksowy program. Wtedy — pamiętam — mieliśmy w Polsce 1 tys. dzieci chorych, a każdego roku diagnozowaliśmy chorobę u kolejnych 50 dzieci.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#ElżbietaAnnaPolak">Mam takie pytanie, panie ministrze: Skoro jesteśmy krajem tak dalece postępowym w tym zakresie, że mamy jedyny taki program w Europie, można powiedzieć, to czy zagwarantujemy jego kontynuację na kolejne lata? Terapia genowa jest bardzo droga, kosztuje od 9 do 10 mln. Wielka prośba, nie tylko społeczeństwa, myślę, że wszystkich, o wpisanie ponad podziałami politycznymi tego programu na stałe do budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie pani poseł Elżbiety Anny Polak odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Marek Kos.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekKos">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! To są bardzo ważne pytania. Temat leczenia SMA jest nam znany od wielu, wielu lat. Pamiętamy te wszystkie zbiórki społeczne, publiczne na pewnych profilach, też społecznościowych, które odbywały się dosyć często. Też nieraz zadawano mi pytania dotyczące tego, kiedy to się skończy, czy wprowadzając te drogie terapie, spowodujemy, że nie będzie już zbiórek. Moja odpowiedź zawsze jest, przynajmniej na chwilę obecną, jeszcze negatywna, jeszcze ten dzień nie nastąpił, dlatego że nie wszystko, co jest dostępne na świecie, jest dostępne w Polsce. Chociażby nowa terapia genowa, którą leczy się chorobę: dystrofię mięśniową Duchenne’a. To bardzo poważny problem, wiele, kilkaset, może kilka tysięcy przypadków w Polsce. Ta terapia jest dostępna tylko w Stanach Zjednoczonych. Jeżeli Polak chce taką terapię pozyskać, zdobyć, to musi zbierać środki i wyjechać na leczenie do Stanów Zjednoczonych. Tak że na chwilę obecną jest to niemożliwe. Kiedy będzie możliwe? Kiedy ten lek zostanie zarejestrowany przez Europejską Agencję Leków, później zostanie złożony odpowiedni wniosek o refundację do ministerstwa i odbędzie się całe procedowanie. Tak że z czasem to będzie możliwe, natomiast na dzisiaj nie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MarekKos">Pytała pani poseł o liczbę osób. Mamy dane, że w programach lekowych było leczonych, jest leczonych ponad 1 tys. pacjentów. 50 osób rocznie, które przystępują do programu, to według nas są dane sprzed kilku lat. Teraz mimo wszystko spadek liczby urodzeń w Polsce jest znaczny. Jeżeli w roku 2019 było 336 tys. porodów rocznie, a w 2023 r. było 266 tys. porodów, czyli o 100 tys. porodów mniej, to statystycznie i tutaj będzie mniejsza liczba. Liczymy, że jest to 30–35 nowych osób co roku.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekKos">Patrząc na nasze możliwości finansowe, gwarantujemy, że nowym osobom, które niestety urodzą się z takimi schorzeniami, pomożemy i będziemy je leczyć. To jest sprawa oczywista. Same wartości, jeżeli chodzi o leczenie tymi trzema preparatami w 2023 r. i w 2024 r. do października, robią wrażenie, bo to są duże kwoty. W 2023 r. to ponad 444 mln zł, a do października 2024 r. już to przekroczyliśmy, bo jest ponad 475 mln.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MarekKos">Jednym zdaniem podsumuję: finansowanie tych trzech leków, aktywny program, udział badań przesiewowych stawiają Polskę obecnie w czołówce Europy pod względem diagnostyki dostępnej w ramach refundacji terapii rdzeniowego zaniku mięśni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dziewiąte zada pan poseł Maciej Małecki, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, w sprawie kradzieży danych osobowych tysięcy klientów PGE i ukrywania tego faktu przez zarząd spółki. A odpowie panu posłowi sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Robert Kropiwnicki.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#DorotaNiedziela">Tak mam zapisane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MaciejMałecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Do mojego biura poselskiego zgłaszają się klienci PGE Dystrybucja, których dane osobowe zostały z tej firmy wykradzione. Dowiedzieli się o tym od Zarządu PGE Dystrybucja, z listów, które trafiły do ich domów. Zostały wykradzione takie dane osobowe jak imię i nazwisko, PESEL, adres, numer punktu poboru, numer licznika czy numer telefonu. Wykradzione dane pozwalają przestępcom, jeśli weszliby w ich posiadanie, na dokonanie profilowania poszczególnych osób lub całych grup. W piśmie, które dostają poszkodowani, Zarząd PGE Dystrybucja ostrzega ludzi, aby zastrzegali PESEL-e, żeby byli ostrożni, a jeśli się dowiedzą, że ktoś posługuje się tymi wykradzionymi danymi, to mają zawiadomić PGE jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MaciejMałecki">Panie Ministrze! Teraz jest najważniejsze. Ludzie otrzymują te zawiadomienia i dobre rady od Zarządu PGE Dystrybucja od października do grudnia tego roku. Ostatnia osoba, z którą rozmawiałem, dostała informację 3 dni temu, 16 grudnia. Panie ministrze, czy wie pan, jaka data widnieje na tych powiadomieniach? 31 lipca. Ludzie w grudniu dostają zawiadomienia, że ich dane osobowe ktoś ukradł, pismo przychodzi w grudniu. Przedstawiona przeze mnie sekwencja zdarzeń nasuwa podejrzenie graniczące z pewnością, że Zarząd PGE Dystrybucja mógł złamać ustawę o RODO i przez kilka miesięcy ukrywał przed klientami fakt, że ktoś ukradł ich dane osobowe i naraził ich na bardzo poważne niebezpieczeństwo, na straty finansowe. Niech pan tutaj, panie ministrze, stanie i wyjaśni ludziom, dlaczego Zarząd PGE Dystrybucja nie ostrzegł ludzi w lipcu, że ich dane ktoś ukradł, tylko robi to w listopadzie czy w grudniu. Dlaczego ludzie dostają informacje o kradzieży swoich danych osobowych z tak dużym opóźnieniem? Dane ilu osób zostały wykradzione? Kiedy PGE Dystrybucja powiadomiło prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie pana posła odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Robert Kropiwnicki.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RobertKropiwnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie pośle, to pana pytanie chciałbym odebrać jako troskę o ochronę danych osobowych, bo myślę, że ona nam wszystkim powinna przyświecać, a nie jako próbę politycznego rozgrywania pewnego nieszczęśliwego zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RobertKropiwnicki">Trzeba pamiętać, że nie doszło do kradzieży, co jest bardzo istotne, czyli nikt się nie włamał do systemów i te systemy są bezpieczne. Oczywiście zawsze są podatne na ryzyko, ale tu nie doszło do żadnego wykradzenia danych, tylko doszło do niestety intencjonalnego przesłania ich na nieuprawnioną skrzynkę osoby, która miała kompetencje do przetwarzania tych danych osobowych, i to był absolutnie błąd proceduralny tej osoby. Sprawa została wykryta przez PGE, została zgłoszona do prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych natychmiast po wykryciu tego zdarzenia, jak również została zawiadomiona prokuratura. Absolutnie zostały dochowane wszystkie procedury, włącznie z tym, że spółka PGE Dystrybucja zamieściła tę informację na swojej stronie internetowej, czyli wszyscy, którzy byli w tym oddziale, mogli się o tym dowiedzieć. Oprócz tego przepisy nakładają obowiązek poinformowania indywidualnego i każdy został właśnie indywidualnie zawiadomiony listem, o którym pan mówił. Niestety ze względu na dużą liczbę ludzi — i być może to jest pewien błąd, o którym spółka również informowała i za który przeprasza, że nie została wzmocniona liczba ludzi, którzy by przygotowywali te informacje — z dość dużym opóźnieniem było to wysyłane do informacji poszczególnych osób, które są ewidentnie poszkodowane.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RobertKropiwnicki">Trzeba też wyraźnie powiedzieć, że dane nie trafiły do żadnej osoby nieuprawnionej, że nikt nie jest poszkodowany w takim rozumieniu, że ktoś podszył się pod kogoś czy że te dane zostały w jakiś sposób nieuprawniony wykorzystane. A więc jeżeli mówi pan o tym, że zgłaszają się osoby, które sygnalizują, że są w jakiś wymierny sposób poszkodowane, to szkoda, że te osoby nie zgłaszają się do spółki, ponieważ to spółka jest właściwym podmiotem do podejmowania tych informacji. Oczywiście pojawiły się takie pisma, w których było napisane: proszę mi wypłacić odszkodowanie, bo ktoś ukradł moje dane. Tylko że w takich sytuacjach, jak wiemy, odszkodowanie wymaga udokumentowania szkody i takiej szkody nikt nie jest w stanie udokumentować, a więc szczęśliwie nie doszło do takich zdarzeń. Oczywiście spółka wprowadziła procedury zaradcze i prowadzi szereg działań, które w przyszłości mają zapobiegać tego typu zdarzeniom. Dotyczy to wielu tysięcy ludzi, ale jak mówię, to jest już zdarzenie opanowane i dzisiaj są podjęte kroki, które przeciwdziałają tego typu historiom. Tutaj był to po prostu błąd ludzki, który oczywiście nie powinien się zdarzyć, ale do niego doszło. Są wobec tej osoby wyciągnięte konsekwencje. Sprawy zostały zgłoszone do wszystkich właściwych organów. Szczęśliwie na razie nie doszło do jakichś szkód w stosunku do tych ludzi, których te dane dotyczyły. A więc traktuję to jako wyraz pana troski o sprawę, a nie próbę ugrania jakichś punktów politycznych na tym, że doszło do takiego nieszczęśliwego zdarzenia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam do zadania pytania dodatkowego pana posła Macieja Małeckiego.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MaciejMałecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To tak, jakby pan miał pretensje do ludzi. Jeśli słuchacie, drodzy państwo, to źle zrobiliście, że przychodzicie z prośbą o interwencję do posła, bo was spółka zawiadomiła 4 miesiące po tym, gdy ktoś ukradł wasze dane osobowe. Powinniście pójść do spółki, która was listownie o tym poinformowała 4 miesiące później. Na dodatek faktury potrafi wysłać ludziom natychmiast, i to wiele milionów w kraju, ale jeśli zostały wykradzione dane osobowe, to te listy przygotowuje przez 4 miesiące. Panie ministrze, z całym szacunkiem, ale to się nie trzyma kupy. Jakie konsekwencje będą w związku z tym, że ktoś przez 4 miesiące nie informował klienta, że jego dane ktoś wykradł? I jeszcze jedno. Jeżeli pracownik firmy zgrywa dane osobowe, numery PESEL, adresy, numery telefonów, numery punktu poboru energii, numery liczników na swoje konto, to nie jest kradzież? To jest po prostu takie przelanie z jednego konta na drugie? Nie. Rozumiem, że różne rzeczy się mogą zdarzyć, że trafi się nieuczciwy pracownik, ale tu strasznym problemem jest to, że ta informacja była ukrywana przed klientami przez wiele miesięcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytania pana posła odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych pan minister Robert Kropiwnicki.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#RobertKropiwnicki">Panie Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Próbuje pan trochę metodą zdartej płyty opowiadać to samo, a spółka zareagowała. Nie doszło do wycieku poza krąg osób uprawnionych i to jest udokumentowane. Możemy tak, wie pan, wiele godzin sobie opowiadać.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">(Poseł Maciej Małecki: Kiedy prezes…)</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#RobertKropiwnicki">Spółka powiadamia w miarę możliwości, po prostu w kolejności są wysyłane listy i to już zostało zakończone. Mówienie o tym, że spółka za późno… Oczywiście, może za późno, tu ma pan rację, i za to spółka przepraszała. Ale też trzeba rozumieć, że to działa według określonej procedury. Spółka powiadomiła wszystkich również na stronie internetowej w momencie odkrycia tego zdarzenia. Nie ma tutaj żadnego zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#RobertKropiwnicki">Wie pan, próbuje pan tutaj robić z tego historię polityczną, ale w momencie, kiedy maile Dworczyka i wielu innych wyciekały i pół Polski je czytało, to pan wtedy jakoś się nie wypowiadał, a ujawniano tajemnice państwowe, jak robiliście deale, interesy polityczne, gdzie szereg rzeczy, o których naprawdę… Wtedy pan mówił, że nic nie stało. A więc naprawdę proszę o to, żebyście się zachowywali odpowiedzialnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania dziesiątego.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pani poseł Małgorzata Niemczyk. Pytanie w sprawie wyboru polskiego kandydata na członka Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego będzie skierowane do ministra sportu i turystyki, a na pytanie pani poseł odpowie minister sportu pan Sławomir Nitras.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Tydzień temu na czwartkowym posiedzeniu Zarząd Polskiego Komitetu Olimpijskiego w niepełnym składzie przegłosował uchwałę o wskazaniu urzędującego prezydenta Polski, czynnego polityka PiS, Andrzeja Dudy jako polskiego kandydata na członka MKOl. Decyzja ta odbiła się szerokim echem i wywołała ogromne poruszenie zarówno w świecie sportowym, jak i w świecie politycznym oraz wśród kibiców. Środowiska te są zbulwersowane trybem, w jakim doszło do wyłonienia tej kandydatury, która nie była przedmiotem szerokiej dyskusji. Odbyło się to bez zapowiedzi, bez konsultacji ze środowiskiem, w tym środowiskiem zawodniczym. Zgłoszono tylko jednego kandydata, niezwiązanego z ruchem olimpijskim, który nigdy nie działał w sporcie.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Przede wszystkim, panie ministrze, punktu dotyczącego wyboru kandydata nie było w przesłanym członkom zarządu PKOl-u porządku obrad. Wniesiono go w ostatniej chwili w ramach tzw. spraw różnych. Wrzutką zaskoczono obecnych i nieobecnych na posiedzeniu delegatów. Skutkiem tych działań był niekompletny udział członków zarządu w głosowaniu, co wpłynęło na ostateczny wynik i wpływać będzie na legitymizację tego wyboru. Dodatkowo prezes Radosław Piesiewicz przedstawił kandydaturę Andrzeja Dudy jako pomysł Thomasa Bacha, prezydenta Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, tymczasem władze MKOl wyraziły zdziwienie i zaskoczenie. Mają także pretensje, że kandydatura została upubliczniona w mediach, co stanowiło pogwałcenie obowiązujących w komitecie procedur.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Ministrze! Jakie jest stanowisko resortu i polskich władz? Gdzie w tym wszystkim są polscy sportowcy? Czy wybór polskiego kandydata na członka MKOl-u nie powinien odbywać się w sposób transparentny, przejrzysty i niebudzący kontrowersji? Czy nie powinien być pozbawiony zwłaszcza zarzutów o cwaniactwo i kolesiostwo? Bo takie już pojawiły się w przestrzeni publicznej. Przypomnę, że przez lata polską członkinią w MKOl-u była Irena Szewińska. Aktualnie w komisji zawodniczej zasiada także wybitna polska zawodniczka, kolarka Maja Włoszczowska. Mamy wielu wspaniałych sportowców: Justynę Kowalczyk, Roberta Korzeniowskiego, Otylię Jędrzejczak, Tomka Majewskiego, Adama Małysza — mogę wymieniać tutaj długo — i to oni winni być naturalnymi kandydatami. Tymczasem prezes Piesiewicz postanowił podarować to miejsce po politycznej znajomości.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Prezydencie! Najwyższa pora być prezydentem wszystkich Polaków, w tym także zawodników i zawodniczek.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Ministrze! O co tu chodzi? Na pewno nie chodzi o sport i nie chodzi o sportowców.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytanie odpowie minister sportu i turystyki pan Sławomir Nitras.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#SławomirNitras">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Sprawa jest naprawdę bardzo poważna, dlatego że konsekwencją działań Polskiego Komitetu Olimpijskiego może być — i wiele na to wskazuje, że będzie — to, że Polska dalej nie będzie miała rzeczywistego członka Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Trzeba powiedzieć wprost: dzisiaj Polska nie ma rzeczywistego członka Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a Polsce to miejsce przysługuje. Ta gra, którą uprawia pan prezydent Duda i pan prezes Piesiewicz, powoduje, że istnieje wielkie niebezpieczeństwo, że Polska po prostu tego miejsca będzie pozbawiona. To, co pani posłanka mówiła, jest prawdą, tzn. tam nie było żadnych wyborów. Tam przez zaskoczenie, w ostatniej chwili dopisano do porządku obrad wybór naszego kandydata. Wiele osób ze zdziwieniem przyjęło, że jest to kandydatura pana prezydenta Dudy. Trzeba powiedzieć wprost: tłumaczenia ze strony pana Piesiewicza, który… Rzeczywiście on się odwzajemnia panu prezydentowi Dudzie za to, że wcześniej pan prezydent Duda rekomendował go na stanowisko w Polskim Komitecie Olimpijskim. To jest ingerencja w niezależność Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Ingerencja prezydenta, który najpierw namaścił kandydata na prezesa, i interwencja całego PiS-u.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#SławomirNitras">Mam gorący apel do polityków PiS-u: łapy precz od polskiego sportu.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#SławomirNitras">Politycy, łapy precz od polskiego sportu. Polscy sportowcy powinni reprezentować Polaków w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim, a nie politycy PiS-u powinni ich reprezentować.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#SławomirNitras">To jest niesamowicie bulwersująca sprawa, a pokazuje tylko wierzchołek góry lodowej.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#SławomirNitras">Chciałbym teraz do posłów PiS-u, którzy mi przeszkadzają, panie pośle… Chciałbym do pana to powiedzieć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Zyska, bardzo proszę… Przeszkadza pan, mówiąc tak głośno.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Ja z nim nie gadam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#SławomirNitras">Panie pośle Zyska, chciałbym panu powiedzieć, że zarząd… Proszę, żeby pan mi nie przeszkadzał. Zarząd Polskiego Komitetu Olimpijskiego, w którym zasiadają również politycy PiS-u, jak np. pan Poręba, który nie wiadomo dlaczego jest przedstawicielem Polskiego Związku Badmintona…</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#SławomirNitras">Czy wiecie państwo, że Polski Komitet Olimpijski, tak jak mówiłem w trakcie igrzysk, który trenerów kładł w schroniskach młodzieżowych albo w domach pielgrzyma, zapłacił za pobyt w Paryżu prezesa Polskiego Związku Badmintona, waszego kolegi posła Poręby rachunek 15 tys. euro? A w tym samym czasie ten sam zarząd narzeka, że zabrakło im pieniędzy na wyjazd juniorów na mistrzostwa świata i mistrzostwa Europy do Chin i do Hiszpanii. Jakoś nie zabrakło 60 tys. zł na hotel dla pana Poręby, a zabrakło dla sportowców. Czy wiecie, czy pan poseł Zyska wie, że jego kolega pan prezes Piesiewicz wziął z Polskiego Komitetu Olimpijskiego — to są kontrole, tak, te kontrole właśnie wychodzą… 1350 tys. zł pensji dla pana prezesa Piesiewicza. Dla całego zarządu, w tym również dla państwa kolegi pana posła Olszewskiego, który jest prezesem Polskiego Związku Rugby, wydali na pensje w zeszłym roku 2,5 mln zł — na swoje pensje, sześciu ludzi. A czy wiecie, że ten sam PKOl zmusza dzisiaj sportowców, olimpijczyków z Paryża, zdobywców medali, którym należą się nagrody od Polskiego Komitetu Olimpijskiego… Za 10 medali Polski Komitet Olimpijski jest zobowiązany wypłacić nagrody 4 mln zł polskim sportowcom: Aleksandrze Mirosław, Idze Świątek, polskim wioślarzom, kajakarce Klaudii Zwolińskiej. 4 mln zł dla sportowców. Oni dzisiaj zmuszają tych sportowców do podpisywania porozumień, że zapłacą im te pieniądze do połowy przyszłego roku, bo nie mają dla nich pieniędzy, ale na pensje dla Piesiewicza starczyło — 1350 tys. zł dla pana Piesiewicza. To jest gangrena, która… To jest gangrena: to, co się dzieje w Polskim Komitecie Olimpijskim, to, co zrobił pan Piesiewicz z panem Dudą, to, co zrobili politycy w PKOl-u, to jest gangrena, która toczy polski sport.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Milion trzysta dla waszego prezesa. Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#SławomirNitras">Z tego miejsca apeluję do wszystkich posłów, do całego parlamentu, szczególnie do posłów, którzy pracują w komisji sportu: pomóżcie nam rozwiązać ten problem.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#SławomirNitras">Nie mam zamiaru i nie chcę w żaden sposób ingerować w niezależność Polskiego Komitetu Olimpijskiego, ale nie będę finansował… Tak, panie pośle, zabiorę pieniądze. Nie będę finansował ludzi, którym starcza na własne pensje, a którym nie starcza pieniędzy, podkreślam — publicznych — na to, żeby zapłacić polskim sportowcom.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#SławomirNitras">Ministerstwo sportu podniosło stypendia o 25% od nowego roku, ministerstwo sportu zapłaciło wszystko, co się należało polskim olimpijczykom, nagrody, a Polski Komitet Olimpijski zadbał o siebie, a nie zadbał o sportowców. A dzisiaj kosztem sportowców, kosztem naszej wybitnej kolarki pani Mai Włoszczowskiej próbuje załatwić fuchę prezydentowi Polski. To jest coś absolutnie niebywałego. Nie ma na to zgody i jeszcze raz powtórzę. Apeluję przede wszystkim do posłów PiS-u, bo to wy dzisiaj rządzicie w dużym stopniu Polskim Komitetem Olimpijskim: łapy precz od polskiego sportu, łapy precz od polskiego sportu. Sport jest dla sportowców, dla ludzi. Związki sportowe są po to, żeby dbać o sportowców, a nie o waszych działaczy. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#DorotaNiedziela">Zanim przejdziemy do pytania dodatkowego, pozwólcie państwo, że przywitam w imieniu państwa i swoim rodzinę Janików, która przyjechała do nas na zaproszenie pani poseł Doroty Marek. Rodzina wsparła akcję na rzecz Oli Dzwonek. Bardzo państwa pozdrawiam. Cieszę się, że jesteście z nami.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#DorotaNiedziela">Pozdrowimy też słuchaczy Wrzesińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku przybyłych tu na zaproszenie pana posła Michała Pyrzyka. Pan poseł jest z wami.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#DorotaNiedziela">Pozdrawiam państwa. Cieszę się, że przyjechaliście do nas. Mam nadzieję, że dzisiejszy dzień będzie owocował tylko samymi dobrymi wspomnieniami, a pan poseł opowie wam wszystko o tym, na czym polega praca posła Rzeczypospolitej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Jakub Rutnicki.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JakubRutnicki">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JakubRutnicki">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Te informacje są absolutnie porażające. Polski sportowiec ma swoją dumę. Polscy sportowcy nie będą narzekać, że słowo pana Piesiewicza po prostu nic nie znaczy. Obiecał te nagrody. Pamiętamy diamenty, pamiętamy mieszkania. Szanowni państwo, jakie są fakty. Polscy sportowcy nie otrzymali tych pieniędzy. Chciałem właśnie też tego potwierdzenia ze strony pana ministra. Czy prawdą jest, że polscy sportowcy jeszcze nie otrzymali z PKOl-u pieniędzy za medale olimpijskie? Tyle na ten temat mówiono.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JakubRutnicki">Szanowni Państwo! Też nas tutaj słuchacie. Polski medalista musi walczyć, całe życie podporządkować temu, aby kiedyś zagrano dla niego „Mazurka Dąbrowskiego”. Miał za to otrzymać z PKOl-u 250 tys. zł. Szanowni państwo, na to nie ma pieniędzy, ale Piesiewicz w kilkanaście miesięcy zarobił 1,3 mln zł. Na to są pieniądze, a na polskich sportowców, z których jesteśmy dumni, nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#DorotaNiedziela">Na pytania pana posła Jakuba Rutnickiego odpowie minister sportu i turystyki pan Sławomir Nitras.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#SławomirNitras">Szanowni Państwo! Sprawa jest niezmiernie poważna. Proszę, zwróćcie uwagę na pewne kwestie. Rzeczywiście tak jak powiedział pan poseł, polska złota medalistka olimpijska, bo mieliśmy jedną, miała dostać nagrodę w wysokości 250 tys. zł. W tym samym czasie prezes Piesiewicz sam sobie przyznał pensję w wysokości 1 mln zł rocznie. Czy akceptujecie fakt, że prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego zarabia więcej niż prezes Orlenu, a w tym samym czasie nie ma pieniędzy na wypłaty dla polskich sportowców? Chodzi o 250 tys. zł za złoty medal. Czy to oznacza, że pan prezes Piesiewicz w ciągu 2024 r. zdobył cztery złote medale olimpijskie? A czy pamiętacie, że funkcja prezesa Polskiego Komitetu Olimpijskiego była funkcją honorową, którą wszyscy dotychczasowi prezesi pełnili bez wynagrodzenia? A czy pamiętacie, że pan prezes Piesiewicz został prezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego tylko dlatego, że jest kolegą pana Sasina, bo nic innego go do tego nie upoważniało? A czy pamiętacie, że pan Piesiewicz dostał kilkadziesiąt milionów złotych ze spółek Skarbu Państwa, a zabrakło mu na premie dla sportowców?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#SławomirNitras">Członkowie zarządu Polskiego Komitetu Olimpijskiego wypłacili sobie 2,5 mln zł. Wśród nich są koledzy posłów PiS-u i posłowie PiS-u, np. pan poseł Olszewski. Wypłacili sobie 2,5 mln zł pensji, a zabrakło im 4 mln zł, żeby wypłacić premie medalistom igrzysk olimpijskich. To jest naprawdę nieprawdopodobne.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#SławomirNitras">Miejcie świadomość, że to jest tylko wierzchołek góry lodowej, bo za pobyt pana posła Olszewskiego, posła Suwerennej Polski, posła PiS-u w hotelu w Paryżu zapłacili 15 tys. euro. W tym samym czasie… Chodzi o pana posła Porębę, przepraszam pana posła Olszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: To Olszewski czy Poręba?)</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#SławomirNitras">W tym samym czasie pan poseł Poręba, który jest odpowiedzialny za polskich badmintonistów, mówił do mnie, pisał do mnie, że zabrakło mu pieniędzy, żeby wysłać badmintonistów juniorów na mistrzostwa świata i mistrzostwa Europy, ale na hotel w Paryżu za 60 tys. zł panu posłowi Porębie starczyło. Czy pan poseł Poręba zabrał ze sobą jakiegoś badmintonistę na igrzyska? Nie, bo tak prowadzi ten związek, że żaden badmintonista nie uzyskał kwalifikacji. Polski Związek Badmintona, polskich badmitonistów dumnie reprezentował pan poseł, pan poseł Poręba. Panowie, opamiętajcie się.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#SławomirNitras">Na końcu, kiedy opinia publiczna dowiedziała się o wszystkim, pan prezes Piesiewicz uznał, że najlepszym reprezentantem Polski w Międzynarodowym Komitecie Olimpijskim będzie pan prezydent Duda. Ludzie, ręce opadają. Przecież to jest coś nieprawdopodobnego.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#SławomirNitras">Chciałbym wszystkim polskim sportowcom obiecać, że odpiłujemy PiS-owskie ręce od polskiego sportu, odpiłujemy PiS-owskie łapy od sportu. Dlaczego? Dlatego że wydajemy pieniądze z budżetu państwa, które mają trafiać do sportowców. Przestaną trafiać do pana Piesiewicza i do jego kolegów z PiS-u. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#DorotaNiedziela">Panie pośle Matuszewski, jeśli jeszcze raz będzie pan przeszkadzał, przeczytam panu formułkę, która będzie mnie potem…</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Matuszewski: Od 20 lat…)</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#DorotaNiedziela">Dobrze, ale nie wiem, czy pan wie, że drugie przeczytanie będzie pana kosztowało odpowiednie pieniądze. Mam nadzieję, że potrafi się pan zachować. Proszę słuchać wypowiedzi, a jeżeli ma pan coś do powiedzenia, proszę się zgłosić do zabrania głosu. Proszę nie pokrzykiwać, bo przeszkadza to wszystkim, którzy chcą słuchać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#DorotaNiedziela">Przechodzimy do pytania jedenastego.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#DorotaNiedziela">Pytanie zada pan poseł Ireneusz Zyska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. To pytanie w sprawie niezaplanowania w projekcie budżetu na 2025 r. środków dla Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku na kontynuację prac nad projektem polskiego wysokotemperaturowego reaktora jądrowego IV generacji. Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów panu posłowi odpowie na to pytanie minister Wojciech Wrochna.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#IreneuszZyska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Panie Ministrze! W dniu wczorajszym, 18 grudnia obchodziliśmy 50-lecie uruchomienia reaktora jądrowego Maria w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku. W ciągu ostatnich 4 lat w NCBJ powstał projekt podstawowy, tzw. basic design wysokotemperaturowego reaktora jądrowego IV generacji HTGR-POLA. Jest to najbardziej zaawansowany projekt w Europie. Polska stała się dysponentem technologii najnowocześniejszych reaktorów jądrowych na świecie, wchodząc w tej dziedzinie do światowej czołówki obok Japonii, Stanów Zjednoczonych i Chin. Polska wyprzedziła wszystkie kraje europejskie w zakresie dysponowania technologią reaktora wysokotemperaturowego IV generacji.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#IreneuszZyska">Projekt reaktora został przygotowany we współpracy ze stroną japońską. 6 maja 2021 r. została podpisana umowa między rządem RP a rządem Japonii. W następstwie zostało podpisane porozumienie o współpracy między NCBJ a Japońską Agencją Energii Atomowej. 12 maja 2021 r. na wniosek ministra klimatu i środowiska minister nauki i edukacji przyznał dla NCBJ dotację w wysokości 60 mln zł na przygotowanie tego właśnie projektu.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#IreneuszZyska">Reaktor wysokotemperaturowy może być wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej, ciepła systemowego, ciepła technologicznego, a także wodoru. Ma on także tę zaletę, że w przeciwieństwie do innych reaktorów w przypadku awarii rdzeń reaktora nie ulega stopieniu, tylko samoistnemu wygaszeniu. Energia jądrowa została uznana w taksonomii europejskiej za bezemisyjną. Obecnie Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Świerku potrzebuje dotacji w kwocie 90 mld zł w terminie 3 lat na wykonanie projektu wykonawczego, projektu budowlanego. Tymczasem w projekcie budżetu na rok 2025 nie znalazła się na ten cel ani jedna złotówka.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#IreneuszZyska">Panie Ministrze! Panie Premierze! Szanowni Państwo! Koalicjo Rządząca! Dlaczego nie chcecie wykorzystać historycznej szansy na skomercjalizowanie światowej, najwyższej klasy technologii, którą dzisiaj dysponuje Rzeczpospolita Polska, polska nauka, polska energetyka i polski przemysł? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#DorotaNiedziela">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów na pytanie pana posła odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu pan minister Wojciech Wrochna.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WojciechWrochna">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć dosyć krótko i spójnie, adresując kilka punktów.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WojciechWrochna">Na początek powiem o ogólnym i spójnym podejściu do energetyki jądrowej, jakie musimy zastosować po to, żeby jakikolwiek projekt mógł w Polsce zostać zrealizowany. Pamiętajmy o tym, że energetyka jądrowa to są najbardziej złożone procesy inwestycyjne, wymagające niesamowicie wysokiego poziomu finansowania. Jednocześnie wymagają bardzo złożonych procedur budowlanych, regulacyjnych, permitingowych, od licencjonowania technologii po procedury środowiskowe i oczywiście ich finansowanie.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#WojciechWrochna">Nie widzimy możliwości, żaden ekspert światowy nie widzi możliwości, żeby taki kraj jak Polska, który jest dopiero pionierem w komercyjnym wdrażaniu energetyki jądrowej, realizował równocześnie kilka czy kilkanaście projektów wdrażania, od dużych reaktorów w kilku możliwych lokalizacjach poprzez małe reaktory, poprzez reaktory wysokotemperaturowe. A więc trzeba w pierwszej kolejności podejść spójnie do tego, co chcemy wdrażać i w jakim tempie chcemy wdrażać.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#WojciechWrochna">Co do samej technologii reaktorów wysokotemperaturowych, to jest to technologia, która jest wdrażana na świecie już od lat 70. Inne kraje, takie jak m.in. Japonia czy Stany Zjednoczone, próbowały tę technologię wdrażać, ale nigdzie ta technologia nie wyszła poza fazy badań. Bardzo często projekty realizowane w ramach procedur przedkomercyjnych, czyli niepolegających jeszcze na ich komercyjnym wdrażaniu, mają bardzo przekroczone budżety i nie są realizowane w terminie, a jednostki te działają dosyć wadliwie. Nigdzie na świecie taki projekt komercyjnie nie został w tej chwili wdrożony.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#WojciechWrochna">Z końcem roku 2024 zostanie zakończona faza, na którą środki były przyznane. Teraz w ramach tego będziemy chcieli w pierwszej kolejności ocenić możliwość wdrażania tej technologii i dopiero później zastanowić się, w jaki sposób tę technologię finansować.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#WojciechWrochna">Chciałem zwrócić uwagę, że brak komercyjnego zainteresowania tą technologią przez jakikolwiek podmiot w Polsce był już wcześniej analizowany i ministerstwo, w którym pan minister ówcześnie pracował, wskazywało w kierowanych do pana pismach, że nikt tą technologią w Polsce zainteresowany nie był ani cały czas z tego, co mi wiadomo, nie jest. Mówię o komercyjnym wdrożeniu.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#WojciechWrochna">Kolejna kwestia to samo Narodowe Centrum Badań Jądrowych i możliwości, które ono ma, wdrożenia tej technologii. Pamiętajmy, że w Świerku działa w tej chwili reaktor Maria, na który rząd przeznacza spore środki. Biorąc pod uwagę zasoby NCBJ, on nie jest w stanie terminowo wywiązywać się z zadań, które są mu zlecane, co pokazuje braki kompetencyjne po stronie NCBJ.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#WojciechWrochna">Teraz chcę jasno podkreślić: to nie jest zarzut do NCBJ, dlatego że szukanie ekspertów w tym obszarze jest bardzo trudne, rynek jest chłonny, jest szereg projektów, które są realizowane, i nie jest łatwo tych specjalistów znaleźć. A pamiętajmy, że jeżeli chodzi o działający tam w tej chwili reaktor, to badania i prace, które są w oparciu o niego wykonywane, służą istotnym rzeczom, takim jak produkcja radioizotopów potrzebnych do leczenia chorób nowotworowych. Chcielibyśmy, żeby na tym NCBJ się skupił.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#WojciechWrochna">Teraz jeszcze bardzo istotna rzecz. W 2025 r. będziemy podchodzili w sposób dosyć spójny właśnie do finansowania energetyki jądrowej w Polsce, uznając, że kluczowym projektem do wdrożenia jest projekt, który też państwo realizowaliście, czyli projekt budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, budowa trzech bloków w technologii AP1000. Tam kierujemy…</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#komentarz">(Poseł Ireneusz Zyska: Panie ministrze, to są dwie różne rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-101.10" who="#WojciechWrochna">Właśnie to jest to samo, panie ministrze. Uważamy, że kwota 4,6 mld środków, która pójdzie na budowę dużego reaktora, na który jest zapotrzebowanie i który chcemy zrealizować, musi być kompleksowo rozpatrywana w kontekście budowy potencjalnego reaktora HTR, który będzie kosztował setki milionów złotych i na który dzisiaj nie widzimy zapotrzebowania. Natomiast nie chcemy tego projektu dzisiaj zupełnie skreślać. Będziemy analizować wszystkie wyniki badań.</u>
          <u xml:id="u-101.11" who="#WojciechWrochna">Jednocześnie z początkiem 2025 r. ruszy program „Nukleostrateg”, który będzie dawał możliwość aplikowania o środki przez NCBJ na rozwój tego projektu. Co do ewentualnych dalszych działań w zakresie finansowania tego, to będziemy podchodzić spójnie. Jeżeli w wyniku ocen wyjdzie, że jest sens i potrzeba realizowania reaktora HTR, bo ma on komercyjne zastosowanie, to ja nie widzę problemu, żeby w dalszych latach ten program mógł być finansowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#DorotaNiedziela">Pozwólcie państwo, że przywitam uczniów Zespołu Szkół im. Jadwigi Grodzkiej w Łęczycy. Państwo jesteście z nami? Tak, jesteście. Pozdrawiam was. Przyjechaliście państwo na zaproszenie pana posła Marka Matuszewskiego. Serdecznie witam. Myślę, że cały dzień będzie dla was obfitował tylko w dobre wspomnienia i ciekawe spostrzeżenia. Pan poseł Matuszewski pewnie będzie z wami i wytłumaczy, na czym polega praca posła Rzeczypospolitej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#DorotaNiedziela">Pytanie dodatkowe zada pan poseł Jan Warzecha.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#DorotaNiedziela">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JanWarzecha">Panie Ministrze! Proszę o bardzo konkretną odpowiedź: Jakie działania zamierza podjąć premier, aby zapobiec utracie potencjału zespołu złożonego z głównie młodych, wybitnych naukowców, którzy są autorami projektu, a którzy mogą wyjechać za granicę, jeśli ich umiejętności będą niewykorzystane? Czy rząd będzie zabiegał o finansowanie dalszych prac nad projektem reaktora jądrowego czwartej generacji, o mocy do 180 MW i o utrzymanie rozwoju kadry naukowej w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#DorotaNiedziela">Odpowiedzi udzieli z upoważnienia prezesa Rady Ministrów sekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu pan minister Wojciech Wrochna.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#DorotaNiedziela">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WojciechWrochna">Szanowni Państwo! W zasadzie kontynuując to, co powiedziałem, uzupełnię odpowiedź, bo to pytanie wpisuje się w to, co już wcześniej było powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WojciechWrochna">Tak, NCBJ dzisiaj ma szereg zadań, które wykonuje, które są finansowane, i do których umiejętności tych naukowców jak najbardziej mogą zostać wykorzystane. Tak jak powiedziałem, Centrum badań i rozwoju planuje uruchomienie z początkiem 2025 r. kolejnego programu, w ramach którego będą mogły być przeznaczone środki na kontynuowanie prac badawczych w zakresie rozwoju HTGR, natomiast jeżeli będziemy chcieli wdrożyć i wykorzystać ten reaktor komercyjnie, to musi być na niego zapotrzebowanie. Z analiz, które zostały zrobione i — powtórzę to i podkreślę raz jeszcze — które były przesyłane do państwa w okresie, w którym pan, panie ministrze, był w ministerstwie, wychodziło jednoznacznie, że nie ma zapotrzebowania na tego typu jednostkę, stąd podchodzimy do tego konsekwentnie. Natomiast jeżeli chodzi o wykorzystanie ciepła wysoko temperaturowego czy to dla przemysłu, czy to dla ciepłownictwa, to tego typu ciepło są w stanie dostarczyć w odpowiednich parametrach również inne jednostki, takie jak duże reaktory wrzące czy też małe reaktory jądrowe, które w tej chwili są już w Polsce rozwijane w sposób komercyjny.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WojciechWrochna">Tak więc podkreślając i zamykając moją wypowiedź: nikt nie skreśla tego projektu, natomiast finansowanie go w bardzo intensywny sposób, wielkimi kwotami musi być rozpatrywane w kontekście całościowego finansowania polityki jądrowej w Polsce i możliwości komercyjnego wykorzystywania tego typu reaktorów w Polsce. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#DorotaNiedziela">Dziękuję, panie ministrze, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#DorotaNiedziela">W związku z tym, że zostało nam 7 minut na rozpoczęcie następnego punktu, czyli informacji bieżącej, proponuję, żebyśmy to przenieśli i zaczęli po przerwie. Przerwa jest przeznaczona na spotkanie opłatkowe. W takim razie punkt: Informacja bieżąca zaczniemy rozpatrywać po przerwie opłatkowej, która będzie trwała do godz. 13.30.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#DorotaNiedziela">Zarządzam przerwę do godz. 13.30.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 38 do godz. 13 min 34)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MonikaWielichowska">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim przystąpimy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego, chcę serdecznie pozdrowić radne i radnych, sołtyski i sołtysów oraz seniorki i seniorów z gminy Niemce, którzy przybyli do nas, do Sejmu na zaproszenie pana posła Henryka Smolarza. Pozdrawiamy państwa serdecznie. Fajnie, że jesteście dzisiaj z nami.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#MonikaWielichowska">Sprawdzam, czy dostałam czytelną kartkę ze ściągą. Chciałam też serdecznie pozdrowić członkinie i członków Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej w Miastkowie oraz harcerzy z 7. Drużyny Harcerskiej im. Kacpra Wielocha, też w Miastkowie, wraz z opiekunami. Nasi goście przybyli z województwa podlaskiego na zaproszenie pani posłanki Alicji Łepkowskiej-Gołaś. Witamy was również serdecznie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#MonikaWielichowska">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie priorytetów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w zakresie rolnictwa, o której przedstawienie wniósł Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#MonikaWielichowska">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#MonikaWielichowska">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców posła Mirona Maliszewskiego…</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Ciecióra: Mirosława.)</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#MonikaWielichowska">…Mirosława Maliszewskiego. Ale Miron też by było ładnie.</u>
          <u xml:id="u-107.11" who="#MonikaWielichowska">Pan poseł Mirosław Maliszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#MirosławMaliszewski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Temat polskiej prezydencji w Unii Europejskiej wzbudza emocje. To są emocje uzasadnione. Wiele środowisk ma określone cele, które chciałoby podnieść w okresie sprawowania przez nas przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Niektórym się wprost wydaje, że jest to okres, w którym Polska ma jakieś nadzwyczajne uprawnienia dotyczące procesu podejmowania decyzji, co nie jest prawdą. Tak naprawdę przewodnictwo Polski w Radzie Unii Europejskiej to wpływ na agendę, na cele polityczne, na prowadzenie dyskusji, na organizowanie prac tego organu Unii Europejskiej, najważniejszego organu.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#MirosławMaliszewski">Ale każdy kraj członkowski, sprawując tę półroczną prezydencję, myślę, że będzie też tak w przypadku Polski, wykorzystuje ją także do innych celów. Do realizacji celów, które wynikają z polityki danego państwa i jego interesów. Promuje się więc swoje interesy, swoją gospodarkę, generalnie siebie jako państwo. Tak było w okresie poprzednim, kiedy Polska sprawowała prezydencję, i myślę, że tak też będzie obecnie. Ta prezydencja służy też wzmocnieniu pozycji danego kraju członkowskiego i zamierzamy to, jak rozumiem, wykorzystać. Prezydencja to wzmocnienie pozycji nie tylko w samej Unii Europejskiej, ale także na arenie międzynarodowej. To także dobra okazja do tego, aby na dłuższym etapie wypracować dobre relacje między różnymi środowiskami, nie tylko politycznymi, ale i biznesowymi, które, jak wiemy, podlegają regulacjom unijnym.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#MirosławMaliszewski">Jednym z elementów prezydencji jest to, że ona dzieli się na poszczególne obszary działalności Komisji Europejskiej. Nas w tym przypadku bardzo interesuje to, co będzie się działo w okresie prezydencji ze sprawami wsi i rolnictwa. Generalnie można powiedzieć, że takim niezapisanym jeszcze, ale spodziewanym celem prezydencji Polski jest to, co wynika z sytuacji międzynarodowej, zwłaszcza toczącego się obok nas konfliktu oraz konfliktów w innych częściach świata, które mają wpływ na sytuację w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Mówiąc o bezpieczeństwie, tym militarnym i tym społecznym, będziemy w wielu przypadkach wymieniać bezpieczeństwo żywnościowe jako element bezpieczeństwa Unii Europejskiej, tworzącej organizm, jaki tworzymy wspólnie z wieloma innymi państwami. Myśląc o bezpieczeństwie żywnościowym w kontekście tego, co się dzieje tuż obok nas, przede wszystkim myślę o bezpieczeństwie zaopatrzenia w surowce służące do produkcji rolnej, o bezpieczeństwie żywnościowym obywateli Unii Europejskiej, w tym Polski. Wiemy, że z tym były problemy w pierwszym okresie konfliktu zbrojnego między Rosją a Ukrainą. I warto, żeby ten temat bezpieczeństwa żywnościowego w dziedzinie rolnictwa był przez Polskę w okresie prezydencji podnoszony.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#MirosławMaliszewski">Mówimy tu także o tym, aby było zachowane bezpieczeństwo pod względem produkcji rolnej w Unii Europejskiej. Chodzi o to, aby te zagrożenia, które były w minionym okresie, takie jak Europejski Zielony Ład czy inne obostrzenia nakładane na rolników, mogły być przedmiotem dyskusji, aby ta produkcja rolna była możliwa do prowadzenia w sposób zapewniający bezpieczeństwo żywnościowe. Mówimy tu o relacjach międzynarodowych, zwłaszcza o umowach handlowych, które są w trakcie negocjacji, jak umowa z Mercosur czy umowa dotycząca handlu produktami rolnymi z Ukrainą. Mówimy tu wreszcie o wspólnej polityce rolnej, która będzie dotyczyła następnego okresu, tak aby przepisy ją regulujące były dla europejskiego rolnictwa korzystne. Tych zagrożeń dla rolnictwa w ostatnim okresie jest bardzo dużo. Wydaje się, że w minionych 10–15 latach istnienia Unii Europejskiej jeszcze takich zagrożeń dla rolnictwa nie było. Zaczęły dochodzić głosy ze środowisk nieprzychylnych rolnictwu, a sytuacja międzynarodowa spowodowała, że rolnictwo padło ofiarą zerwania łańcuchów dostaw zarówno w przypadku dostawy surowców, jak i w przypadku zaopatrzenia obywateli Unii Europejskiej. W międzyczasie mieliśmy pandemię COVID-u. To wszystko dzisiaj pozwala nam więc przypuszczać, że tematy związane z wsią, z rolnictwem, z bezpieczeństwem żywnościowym powinny być zasadniczymi tematami polskiej prezydencji w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#MirosławMaliszewski">Dlatego w imieniu wnioskodawców, ale myślę, że też większości osób, które w tej debacie dzisiaj uczestniczą, chcemy poprosić pana ministra o to, aby przedstawił ze swojego punktu widzenia założenia polskiej prezydencji w kwestiach dotyczących rolnictwa, produkcji żywnościowej, aby owo bezpieczeństwo żywnościowe, zarówno dla tych, którzy nim się zajmują w sposób bezpośredni, po stronie produkcyjnej, a więc rolników w Polsce i w Unii Europejskiej, jak i dla konsumentów, było zachowane, abyśmy się nie uzależnili od żywności importowanej i aby rolnictwo europejskie nie znalazło się w trudnej sytuacji i gospodarstwa nie ulegały bankructwom. Proszę więc pana ministra o to, aby przedstawił, myślę: swoje, ale także całego rządu, założenia dotyczące polskiej prezydencji w kwestii rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję panu posłowi Mirosławowi Maliszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MonikaWielichowska">Proszę o udzielenie odpowiedzi ministra rolnictwa i rozwoju wsi pana Czesława Siekierskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#CzesławSiekierski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Tak jak powiedział pan poseł Maliszewski, prezydencja to wyjątkowa okazja, aby oddziaływać na Unię, ale to nie jest dyrygowanie radą ministrów rolnictwa czy innymi radami w zależności od obszaru kompetencji, gdyż to jest osiąganie porozumień, konsensusów, uzgodnień. Oczywiście gdzieś trzeba wprowadzać różne inspiracje, w jakiś sposób nasze propozycje. W tym kierunku będziemy szli. Ta prezydencja to wyjątkowy okres, bo to pierwsze półrocze funkcjonowania nowej Komisji, która będzie jednocześnie zajęta w dużej mierze także pracami organizacyjnymi, ale także przygotowaniem programów merytorycznych. To także wyjątkowy okres w ujęciu zewnętrznym, jeśli chodzi o sprawy międzynarodowe, Ukrainę, napięcie na Bliskim Wschodzie czy zmiany na szczeblu przywództwa w Stanach.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#CzesławSiekierski">My rozpoczęliśmy to poważnymi pracami przygotowawczymi. Jest ze mną wspaniały zespół, który się tym zajmuje. Pracujemy także w ujęciu zewnętrznym. Odbyliśmy spotkania w tzw. triu prezydencji, w skład którego wchodzą Dania i Cypr. Spotkaliśmy się prawie ze wszystkimi ministrami rolnictwa w czasie posiedzeń rady AGRIFISH, a więc rady ministrów rolnictwa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#komentarz">(Prezentacja jest wyświetlana na telebimach)</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#CzesławSiekierski">Odbyliśmy trzykrotne spotkania z nowym komisarzem. Można powiedzieć, że mamy jakieś rozpoznanie, które dobrze nas przygotowuje. Takie mamy wrażenie. Oczywiście ważne jest to, co będzie zaprezentowane i z naszej strony, i ze strony tego, jakie były przyjęte ustalenia na szczeblu rady ministrów rolnictwa. Chcemy, aby nasza prezydencja była merytoryczna, skuteczna. Musimy realizować cały proces prac legislacyjnych, ale także uczestniczyć w tworzeniu czy w zmianie tych wszystkich polityk, które są na szczeblu europejskim. Przejmujemy prezydencję od Węgrów, którzy byli w jeszcze trochę trudniejszej sytuacji, bo przypadł im okres zmian i w Parlamencie, i w Komisji. Niemniej to i utrudniało, i ułatwiało — w zależności od tego, jak się to wszystko rozpatruje.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#CzesławSiekierski">Przechodzę do sytuacji, które są ważne. Oczywiście jest problem utrzymania pewnego tempa, jeśli chodzi o prace legislacyjne, ale także zabezpieczenia, jeśli chodzi o całość prac w zakresie funkcjonowania sektora unijnego. Chodzi więc o to, co się mówi, o to, co ciągle się powtarza — żeby zapewnić odpowiednią konkurencyjność, a więc sprawność ekonomiczną i finansową rolnictwa i jego odporność na wszelkiego rodzaju kryzysy.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#CzesławSiekierski">Będziemy mieli szereg wydarzeń. Będą posiedzenia, będą ważne konferencje, wydarzenia w Polsce. Przewidujemy, że 5 marca będzie duża konferencja, na którą zaprosimy osoby chętne, a przede wszystkim komisję rolnictwa z Sejmu, która będzie poświęcona wypracowaniu naszego spojrzenia na wspólną politykę rolną, aby zabezpieczyć bezpieczeństwo żywnościowe. Tak jak pan poseł powiedział, bezpieczeństwo jest głównym hasłem przewodnim naszej prezydencji jako całości, jako kraju. To jest bezpieczeństwo militarne i zdrowotne, i ekonomiczne, także żywnościowe. Stąd też my mamy obszar bezpieczeństwa żywnościowego. Temu, jaka wspólna polityka rolna ma zabezpieczyć bezpieczeństwo żywnościowe, poświęcamy główną konferencję, która odbędzie się 5 marca. 8, 9, 10 maja — przewidujemy duży europejski kongres, Europejski Kongres Odnowy i Rozwoju Wsi. Tak że będzie szereg wydarzeń, spotkania różnych szefów inspekcji, agencji wszystkich krajów członkowskich, w tym w czasie prezydencji będą one odbywać się w Polsce. W końcu czerwca, 16, 17 czerwca, będzie nieformalne posiedzenie rady ministrów, jeśli chodzi o Polskę, a więc spotkają się wszyscy ministrowie rolnictwa. Będziemy chcieli w jakiś sposób finiszować z przygotowaniem konkluzji z prezydencji, konkluzji rady ministrów rolnictwa, którą chcemy przedłożyć, która będzie odpowiedzią na program: wizja dla rolnictwa i żywności, który w ciągu pierwszych 100 dni ma przedstawić komisarz do spraw rolnictwa. Sądzimy, że będziemy w stanie w wyniku tych różnych dyskusji, w których będziemy uczestniczyć, które prowadzimy, przygotować pewne nasze propozycje w tym zakresie. Będzie się także odbywał cykl spotkań, seminariów, różnych dyskusji w różnych instytucjach związanych z rolnictwem, w samorządach i związkach. Zwróciliśmy się z taką prośbą do izb rolniczych i innych związków, aby włączyć czynnik społeczny, a przede wszystkim rolników w sprawy związane właśnie z rozmową o przyszłości europejskiej. Jasno powiedziałem i będę to mówił w czasie prezydencji, że od początku funkcjonowania pracy obecnego kierownictwa resortu naszym podstawowym działaniem było utrzymanie dialogu z rolnikami. Będę nalegał, aby tak było także na szczeblu europejskim i na szczeblu Rady, Komisji. Myślę, że będziemy przekonywać parlament do tego, aby utrzymać dialog z rolnikami, który ma się odbywać przy stołach, w salach komercyjnych, a nie na protestach, nie na drogach, nie na ulicach. To ma być zmiana formuły, aby docenić głos rolników, bo nie może być reformy wspólnej polityki rolnej bez udziału rolników.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#CzesławSiekierski">Proszę państwa, jeśli chodzi o sprawy związane z tymi działaniami, to oczywiście jest to też ten wymiar zewnętrzny, a więc problemy związane z handlem, z konkurencją zewnętrzną. Będzie na pewno miejsce na dyskusję o Mercosurze, będzie miejsce na dyskusję o przyszłych zasadach integracji Ukrainy z Unią. Oczywiście to będzie w określonym czasie, ale musimy zaproponować pewne rozwiązania, bo kierunek reformy wspólnej polityki rolnej musi także przewidywać, że w następnym okresie nastąpi to zbliżenie, że zapewne będą okresy przejściowe dla Ukrainy. To są ogromne wyzwania dla obecnej Unii Europejskiej związane z tym, jakich zmian ma dokonać rolnictwo europejskie, aby nie przegrać konkurencji, bo my mamy własny Mercosur tuż za granicą — myślę o Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#CzesławSiekierski">Przede wszystkim chcę także jasno powiedzieć o kwestii spraw związanych z budżetem. Budżet powinien być odpowiedni, adekwatny do wyzwań, które się narzuca wspólnej polityce rolnej. Bo jeśli chodzi o wspólną politykę rolną, to z budżetu w zbyt dużym zakresie są realizowane wyzwania czy zadania środowiskowe, klimatyczne, a w niezadowalającym zakresie są finansowane podstawowe zadania wspólnej polityki rolnej. Chcemy też popatrzeć na sprawy konwergencji zewnętrznej, bo dalej jest różnica, jeśli chodzi o poziom wsparcia w zakresie dopłat bezpośrednich. W tym okresie te różnice zostały w dużej mierze zmniejszone przez to, że przesunięto 30% z drugiego filaru do pierwszego, ale gdyby to zostało w drugim filarze, to wtedy środki byłyby jeszcze uzupełnione środkami z budżetu. W ten sposób zmniejszyliśmy możliwość finansowania inwestycji i działań rozwojowych, które są związane z drugim filarem. A więc odpowiedni budżet, odpowiednie relacje zewnętrzne. Nie może być tak, że rolnicy będą w układach handlowych płacili za dodatkowy rozwój czy dodatkowe lepsze warunki w handlu, przemyśle, w usługach itd.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#CzesławSiekierski">Jesteśmy przekonani, że musimy wykonywać także te wszystkie zadania, które są związane z tzw. NGT, a więc nowymi technikami hodowlanymi, które są pewną formą odpowiedzi na wymogi środowiskowe, klimatyczne. Te nowe techniki hodowlane mogą zwiększyć odporność roślin, mogą wspomóc przystosowanie do wymogów związanych z suszą czy określonymi chorobami. Te techniki hodowlane są stosowane w ramach tego samego gatunku, więc nie ma jakiegoś przenoszenia genów z innych gatunków. Jest wyjątkowo ważne, żeby było to bezpieczne w zakresie tych technik hodowlanych.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#CzesławSiekierski">Myślę, że te zadania będziemy realizować we współpracy ze związkami, z organizacjami rolniczymi. Będziemy realizować przegląd zielonego ładu, sprawdzać, ile zmian zostało zrealizowanych w zielonym ładzie. Chcemy ten przegląd kontynuować, aby był on bardzo racjonalny, aby były w nim zawarte dobre praktyki rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-110.11" who="#CzesławSiekierski">Jeśli chodzi o rozwój obszarów wiejskich, to chcemy, aby w ramach tzw. rural proofing był zwiększony udział innych polityk, a szczególnie polityki spójności, jeśli chodzi o wsparcie rozwoju obszarów wiejskich. Jeśli chodzi o sprawy działań środowiskowych w rolnictwie, to także chcemy, aby były one finansowane w ramach innych środków, a nie obciążały wspólnej polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-110.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-110.13" who="#CzesławSiekierski">Podejmiemy także problem związany ze sprawami demografii, z brakiem następców, jeśli chodzi o przejmowanie gospodarstw. To wynika z określonych przyczyn, m.in. z problemów związanych z opłacalnością, a nawet z wyjątkową uciążliwością pełnienia funkcji kierowniczych. I nie chodzi tylko o same prace. Wiemy, bo mamy tego przykłady w Polsce, że są dobre gospodarstwa, w których są roboty, różne urządzenia, które zastępują pracę fizyczną człowieka, ale często wiele gospodarstw nie ma następców, gdyż brak jest chętnych, bo to wymaga ciągłego uczestnictwa w tym procesie gospodarczym. Jest więc wiele obszarów, które będziemy realizować. Będziemy także chcieli — w zależności od tego, jakie będzie życzenie komisji rolnictwa czy całego Sejmu — jeśli będzie taka potrzeba, składać na bieżąco informacje o postępie prac, o tym, jakie są efekty działań. Przede wszystkim ważne jest, jeśli chodzi o przyszłą wspólną politykę rolną, aby był odpowiedni budżet, adekwatny do zadań, jakie stawia się przed rolnictwem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim przejdziemy do dyskusji, chciałabym serdecznie pozdrowić młodzież i nauczycieli ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Rawie Mazowieckiej, którzy dzisiaj przybyli do Sejmu na zaproszenie pana posła Adriana Witczaka. Pozdrawiamy was serdecznie…</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#MonikaWielichowska">…. Chcę też pozdrowić gości pani posłanki Ewy Kołodziej: członkinie, członków i sympatyków Związku Górnośląskiego z Katowic. Witamy państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#MonikaWielichowska">Informuję Wysoką Izbę, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#MonikaWielichowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze zapisać się do zabrania głosu? To jest ten moment.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#MonikaWielichowska">Informuje, że do tej pory zapisanych jest 45 osób.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#MonikaWielichowska">Abyśmy wszyscy wyrobili się w tym czasie, proponuje ustalić czas na wystąpienie — 1 minuta. Dam jeszcze każdemu z państwa 15 sekund na dokończenie myśli, wtedy wszyscy się zmieścimy. Proszę o dyscyplinę, wtedy będzie tak przedświątecznie, bardzo koleżeńsko.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo mądra decyzja.)</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#MonikaWielichowska">Zamykam zatem listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#MonikaWielichowska">Jako pierwszego do zabrania głosu zapraszam pana posła Roberta Telusa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#RobertTelus">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Oczywiście, że prezydencja to bardzo ważna rzecz, prezydencja, którą przejmujemy jako Polska. I my możemy to wykorzystać. Możemy też zaniechać, pół roku minie, ale możemy wykorzystać.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#RobertTelus">Bezpieczeństwo żywnościowe, o którym pan minister mówi, jest bardzo ważne i do tego chyba nie trzeba nikogo przekonywać, niejednokrotnie mówię, że to jest najważniejsze bezpieczeństwo. Ale wszystko tkwi w szczegółach. Co z umową z krajami Mercosur? Dlaczego nie ma jej zapisanej w priorytetach jako number one i że jesteśmy przeciwko temu? Panie ministrze, mamy takie wrażenie, i to jest wrażenie po wczorajszym posiedzeniu komisji, że to wszystko czeka do maja, do wyborów prezydenckich. Po wyborach prezydenckich Donald Tusk powie, że to podpisuje. Wy, Polskie, Stronnictwo Ludowe, jesteście odpowiedzialni za rolnictwo. Dlatego jeżeli jesteście odpowiedzialni, a jesteście w partii ludowej w Unii Europejskiej, powiedzcie, że wychodzicie. Trzeba prowadzić twardą politykę. W naszej koalicji też jesteście, powiedzcie, że wychodzicie, bo to jest bardzo ważne. Jeżeli to zaniedbacie, to nie będzie bezpieczeństwa żywnościowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#RobertTelus">Kolejne tematy, jakie są bardzo ważne — tylko zasygnalizuję — to jest zielony ład, powinien być zapisany, i polityka międzynarodowa, tu mam na myśli Ukrainę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#RobertTelus">To są priorytety, które mają być zapisane jako number one w tym przewodnictwie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Piotra Głowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MonikaWielichowska">Pamiętajcie o minucie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PiotrGłowski">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Pandemia, wojny, piraci napadający na statki handlowe, zmuszający armatorów do wydłużania tras, a z tym wiąże się również to, że wydłuża się czas dostaw, i statek, który blokuje kanał Sueski — to wszystko zmienia perspektywę patrzenia na bezpieczeństwo żywnościowe. Od lat zwracamy uwagę na to, że bezpieczeństwo militarne, energetyczne, żywnościowe należy traktować równie poważnie i równoważnie. Do tego w najbliższym czasie dojdą nowe okoliczności: zmiana prezydenta w Stanach Zjednoczonych, Ukraina w procesie akcesji do Unii Europejskiej, odbudowa Ukrainy, która według najnowszych szacunków będzie kosztowała ok. 1 bln dolarów, z czego Polska powinna przejąć dużą część, również rynek rolno-spożywczy. Do tego oczywiście dochodzi już wcześniej poruszony temat umowy z krajami Mercosur. Wszystko to powoduje, że w najbliższych miesiącach tematy rolnicze będą wiodącymi w dyskusji europejskiej. Pytanie brzmi, czy ta część rolnicza ma swoją odpowiednią pozycję w ramach polskiej prezydencji w Radzie.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MonikaWielichowska">Jest idealnie z czasem.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Ja też będę mówił o umowie handlowej z krajami Mercosur, która budzi dość spore wątpliwości i spotyka się z dużą krytyką — i to nie zawsze idzie w parze — zarówno ze strony rolników, jak i organizacji ekologicznych. Stanowisko polskiego rządu w tej kwestii jest jasne, ale wiele państw unijnych nie widzi zagrożeń z niej wynikających, co może prowadzić do określonych napięć politycznych. W najbliższym czasie warto więc, myślę, jeszcze raz dokładnie przeanalizować wszystkie zapisy tej umowy i jej wpływ na europejski sektor rolniczy, środowisko naturalne oraz długofalowe interesy gospodarcze. Przed nami okres polskiej prezydencji.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#MichałPyrzyk">Moje pytanie brzmi: Czy pan minister prowadził już, czy być może prowadzi jakieś rozmowy z ministrami odpowiedzialnymi za rolnictwo w krajach europejskich w celu zablokowania tej umowy albo w całości, albo wykreślenia z niej tych zapisów, które mogą być zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywnościowego i dla zrównoważonego rolnictwa?</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Tadeusza Tomaszewskiego, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#TadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Powiedział pan w jednym z pierwszych zdań, iż prezydencja to wyjątkowa okazja do oddziaływania na Unię. Tak, to kluczowe zdanie, ale żeby oddziaływać na Unię, trzeba mieć umiejętność tworzenia koalicji, a nade wszystko mieć przemyślenia i określone propozycje rozwiązań. Wśród tych priorytetów w radzie AgrIFish jest mowa o stabilizacji dochodów rolników. Jakie instrumenty Polska zaproponuje, jeśli chodzi o stabilizację dochodu rolników? Albo wzmocnienie istniejących, albo rzeczywiście nowe instrumenty.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#TadeuszTomaszewski">Druga kwestia to sprawa nowych instrumentów dotyczących wzmocnienia pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności i przegląd zielonego ładu w kierunku racjonalności, aby w nich były zawarte dobre praktyki rolnicze. Jakie dobre praktyki rolnicze z punktu widzenia Polski będzie proponował polski rząd w ramach przeglądu zielonego ładu? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WitoldTumanowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym się dowiedzieć, jak mają nas na arenie międzynarodowej szanować, skoro pan wiceminister nie szanuje nawet swojego ministra? Niedawno, 26 listopada, z inicjatywy PSL-u podjęliście uchwałę w sprawie umowy z Mercosur, dobrą uchwałę, ale ona jest zupełnie nieopublikowana. Co jeszcze takiego musi się wydarzyć, żebyście zrozumieli, jak bardzo jesteście szykanowani w tym rządzie? I w ogóle dlaczego wasz głos zupełnie się nie liczy? Zresztą prasa niemiecka donosi, że Donald Tusk będzie decydował się na podpisanie tejże umowy już po wyborach prezydenckich, może nawet po naszej prezydencji. Więc chciałem tylko zwrócić uwagę na to, że warto byłoby po prostu stanąć w prawdzie i powiedzieć, że ten rząd tak naprawdę nie będzie tej umowy blokował.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WitoldTumanowicz">Chciałbym się dowiedzieć, ile sojuszników w ogóle pozyskaliście, ile było rozmów, jeśli chodzi o wyrzucenie zielonego ładu do kosza, oraz co zrobiliście w sprawie tego, aby stworzyć mniejszość blokującą umowę z krajami Mercosur.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Krzysztofa Cieciórę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#KrzysztofCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Panowie Ministrowie! Bardzo wnikliwie słuchałem wystąpienia pana ministra i niestety nie usłyszałem tam praktycznie żadnych konkretów, twardych propozycji, stanowiska, jakie będzie pan minister zajmował jako minister koordynujący tak naprawdę przez najbliższe pół roku prace Komisji Europejskiej, Rady Unii Europejskiej. I mógłbym tutaj oczywiście odnosić się do wszystkich tych punktów, natomiast ja bym chciał zaapelować do pana ministra, podobnie jak apelowałem na posiedzeniu komisji rolnictwa, kiedy rozmawialiśmy o naszej prezydencji. Życzę panu i proszę pana o to, żeby pan zyskał odwagę do tego, aby nie być organizatorem prac tej komisji, żeby nie być takim kimś, kto organizuje spotkania, obiady, dba o to, żeby woda stała na stolikach. Oczekuję od pana, proszę pana, panie ministrze, żeby pan był odważnym głosem polskiego rolnictwa w trakcie tej prezydencji, aby pan narzucał tematy, nawet niewygodne dla naszych partnerów, głównie z Europy Zachodniej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#KrzysztofCiecióra">…aby pan nie bał się mówić o tym, co jest dla nas ważne, ponieważ będzie pan w najtrudniejszym okresie sprawowania tej prezydencji. Najprawdopodobniej będą znowu duże protesty, będą ogromne oczekiwania rolników odnośnie do skuteczności Unii Europejskiej. I życzę panu tej skuteczność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#KazimierzPlocke">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#KazimierzPlocke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Dobrze, że w trakcie naszej prezydencji bezpieczeństwo żywnościowe jest na pierwszym miejscu. To jest bardzo istotne. Wyczuwamy i wiemy, że w trakcie naszej prezydencji pewnie dwa procesy będą istotne. Pierwszy to prowadzenie dalszych negocjacji pomiędzy Komisją Europejską a Ukrainą. Chciałbym zapytać pana ministra, jakie elementy, które wynikają z polskiej polityki rolnej, mogą być ewentualnie przedmiotem negocjacji pomiędzy Ukrainą a Komisją Europejską tak, żeby rzeczywiście ten proces był racjonalny i z korzyścią dla polskiego sektora rolnego. Panie ministrze, jeszcze takie trochę futurystyczne pytanie: Jaki wpływ na wspólną politykę rolną może mieć członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej? Drugi proces dotyczy umowy handlowej pomiędzy Komisją Europejską a krajami Mercosuru. Chciałbym się dowiedzieć, jakie mogą być zależności pomiędzy umową handlową pomiędzy Komisją a krajami Mercosuru a ewentualną decyzją o przystąpieniu Ukrainy do Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Adama Dziedzica, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AdamDziedzic">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Podczas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej omawiana będzie pod kątem rolnictwa kwestia wejścia Ukrainy do Unii Europejskiej. Panie ministrze, powiedział pan: trzeba zapewnić możliwość przetrwania polskiemu rolnictwu, bo potencjał rolnictwa ukraińskiego jest wyjątkowo duży. Myślę i mam nadzieję, że nie o przetrwanie nam chodzi, ale przede wszystkim o rozwój i ekspansję naszego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AdamDziedzic">Panie Ministrze! Jak widzi pan możliwość funkcjonowania na ewentualnym rynku wspólnotowym tak wielkiego gracza, jakim jest Ukraina, bez szkody i uszczerbku dla naszego rodzimego potencjału produkcyjnego, dla rodzinnych gospodarstw rolnych, a nie wielkich holdingów? Mieliśmy przykład zielonego ładu, niekontrolowanego napływu towarów, który uderzył w środowisko polskich producentów rolnych i przetwórców. Do dzisiaj zbieramy się po tym dobrodziejstwie. Wepchano nam szereg towarów, które doprowadziły niejako do załamania na rynku produktów rolnych i braku opłacalności produkcji dla polskich rolników.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#AdamDziedzic">Zatem pytanie: Czy wprowadzenie w sposób ciągły w przypadku wejścia na rynek wspólnotowy tak wielkiego wolumenu produkcji rolnej o niskich kosztach produkcji nie zaburzy, nie spowoduje upadku kolejnych polskich gospodarstw oraz firm z branży przetwórczej? Czy opracujemy w tym zakresie tzw. okresy przejściowe i czy jesteśmy na to dobrze przygotowani?</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Czesława Hoca, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#CzesławHoc">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! Bezpieczeństwo, Europo! — motto polskiej prezydencji. Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe. Oto mamy polskie rolnictwo jako skarb narodowy, jako sól naszej gospodarki narodowej. I nagle nad polskie rolnictwo, ale też europejskie, nadciągają dwaj jeźdźcy apokalipsy, a ich imiona to: zielony ład i Mercosur. Będą pustoszyć, niszczyć i grabić, a owładnięci tzw. zieloną ideologią unijni technokraci, o zgrozo, temu kibicują.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#CzesławHoc">Czy umowa z Mercosur skróci drogę od pola do stołu i zmniejszy ślad węglowy? Czy więcej GMO, więcej środków ochrony roślin uczyni żywność zdrowszą, będzie ona zielona oraz konkurencyjna? Czy ekoschematy, dyrektywa budynkowa, systemy opłat ETS 1 i ETS 2 obniżą koszty społeczne? Zdecydowanie nie. A czy Polska prezydencja powstrzyma te bzdurne i niszczące pomysły? Obawiam się, że nie, chociażby dlatego, że rządzący nie chcą przyjąć uchwały Sejmu sprzeciwiającej się temu unijnemu szaleństwu. Zatem, panie ministrze, jaka będzie pana ministra decyzja i jakie będzie pana postępowanie?</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Gabrielę Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#GabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Już prawie zapomnieliśmy, że w czerwcu Rada Unii Europejskiej przyjęła prawo odbudowy zasobów przyrodniczych, w tym również jako ekosystemów rolniczych, co budziło tyle obaw i protestów rolników prawie w całej Europie, mimo że wcześniej Parlament Europejski przyjął kompromisową wersję, która pozwoliła na to, by cele, które mają wpływ na rolnictwo, mogły zostać zawieszone w wyjątkowych okolicznościach, kiedy zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu. W związku z tym polski rząd, jak zapowiedział wcześniej Donald Tusk, głosował przeciwko, podkreślając specyfikę polskiego rolnictwa, kwestię zagrożenia dla bezpieczeństwa żywnościowego, a także kwestię nadmiernych obciążeń biurokratycznych. W związku z powyższym, że te obawy dalej są podnoszone i aktualne, mam pytanie, jakie konkretnie działania planuje podjąć Polska w ramach swojej prezydencji w zakresie modyfikacji ewentualnych zapisów NRL, w szczególności dla promowania zrównoważonej gospodarki wodnej. Czy Polska zamierza zgłosić korekty, aby lepiej uwzględnić potrzeby rolników związane z adaptacją do zmian klimatu oraz odbudową funkcji retencyjnych i hydrologicznych dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego Europy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Wiesława Różyńskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WiesławRóżyński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska prezydencja to ogromna szansa dla naszego rolnictwa, które obok obronności powinno być jednym z głównych punktów agendy pracy Unii Europejskiej w najbliższym półroczu.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WiesławRóżyński">Jesteśmy w szczególnym położeniu, bo z jednej strony polscy rolnicy są niszczeni zielonym ładem, a z drugiej wystawia się ich na nierówną rywalizację z produktami pochodzenia ukraińskiego. Powinniśmy wypracować jasne stanowiska i wymusić na całej wspólnocie zmianę podejścia do rolnictwa. Dziś nie potrzebujemy narzuconego z góry zielonego ładu, a potrzebujemy innowacji i nowych technologii. Pomóżmy, a nie utrudniajmy.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WiesławRóżyński">Moje pytanie do pana ministra: Czy polski rząd ma jasne i przedyskutowane stanowiska dotyczące rolnictwa w przededniu polskiej prezydencji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Chomę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KazimierzBogusławChoma">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Okres prezydencji może być okresem niejakim, może być okresem owocnym. Rzeczywiście mamy wywołanego do odpowiedzi ministra rolnictwa, bo tematów rolniczych jest dużo, ale pytanie, jaką skuteczność może mieć minister rolnictwa odnośnie do podejmowanych decyzji w Brukseli. Obawiam się, że nie jest ona zbyt duża. Problemem jest np. to, co wybrzmiało na posiedzeniu komisji rolnictwa, że nikt w Polsce nie zna umowy z Mercosur. Zna ją być może pani Ursula von der Leyen, która 6 grudnia ja parafowała. Ale jak to jest, że ten dokument, co stanowi największy problem i czego się boją rolnicy, nie jest znany, a jest parafowany przez szefową Unii Europejskiej? Proszę zatem, żeby pan minister uzgodnił stanowiska z panem premierem, który zapowiadał, że po wyborach prezydenckich zgodzi się na tę umowę.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Gabriela, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PatrykGabriel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Bardzo często, kiedy rozmawiamy o sytuacji przedwojennej, o Polsce jako kraju przyfrontowym, najbliższym sąsiedzie Ukrainy, przywołujemy statystyki sprzed wojny. To błąd, ta rzeczywistość nie istnieje, ona nigdy już nie powróci. Zwracam się do pana ministra z apelem i prośbą o to, żeby zbliżające się miesiące polskiej prezydencji wykorzystać do podkreślenia roli, jaką Polska powinna odgrywać w odbudowie Ukrainy. To będzie, mam nadzieję, wszyscy taką nadzieję mamy, wielki plac odbudowy, w której polskie firmy, polscy dostawcy, polscy wykonawcy powinni brać udział. Jest to polska racja stanu, polski interes i ogromna okazja do osiągnięcia wielkiego zysku dla polskich firm. Musimy odejść od takiej gospodarczej naiwności. Należy nam się realizm gospodarczy, do którego zachęcam w zbliżających się miesiącach. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! W styczniu 2025 r. Polska przejmie od Węgier przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Fundamentem naszych działań ma być bezpieczeństwo w wielu wymiarach. Zapowiadane są różne działania, np. główne priorytety zdrowotne to zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, szeroko rozumiane zdrowie publiczne, cyfryzacja opieki medycznej i zdrowotnej oraz bezpieczeństwo lekowe. Nie ma bezpieczeństwa zdrowotnego bez bezpieczeństwa żywnościowego, a to gwarantują nam polscy rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AnnaDąbrowskaBanaszek">Moje pytanie: Jakie konkretne wsparcie dla polskich rolników przyniesie nasza prezydencja? Na razie słyszymy o zapowiedziach wsparcia innego narodu, np. minister Sikorski podkreślił, że Polska prezydencja będzie zabiegać o trwałe, niezachwiane wsparcie polityczne, militarne i finansowe Unii Europejskiej dla Ukrainy i jej odbudowy. Bezcłowy wjazd produktów żywnościowych do Polski z Ukrainy bez realnej ochrony polskich rolników będzie powodem do załamania naszej rodzimej produkcji, a w konsekwencji — braku bezpieczeństwa żywnościowego. Słyszymy o wspólnej polityce rolnej. Państwo powinno gwarantować przede wszystkim wsparcie dla własnej gospodarki, w tym rolnictwa. Jakie działania są zaplanowane, aby realnie wesprzeć polskich rolników i rodzimą produkcję? Jakie wsparcie będą miały zakłady przetwórstwa rolnego, np. młyny, na terenie miasta?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Marcina Józefaciuka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje pytanie będzie z zupełnie innego zakresu niż te, które były omawiane przez państwa posłów i panie posłanki. Jest ponad 60 szkół prowadzonych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz są kolejne prowadzone przez MEN, które kształcą w zawodach rolniczych, takich jak ogrodnik, pszczelarz, rolnik, technik mechanizacji rolnictwa, technik architektury krajobrazu, hodowca koni i kolejne.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MarcinJózefaciuk">W związku z powyższym chciałbym zadać pytanie: Czy w związku z polską prezydencją oraz priorytetami w zakresie rolnictwa planowane jest wsparcie szkół kształcących w zawodach rolniczych? Jeśli tak, to w jaki sposób? Jeśli nie, to dlaczego? Bez wątpienia Polska prezydencja, aby w sposób dalekosiężny mogła wpłynąć na rozwój Polski, w tym rozwój nowoczesnego rolnictwa, powinna w części priorytetów skupiać się na edukacji pokoleń przyszłych przedsiębiorców i pracowników pracujących w sferze zawodów rolniczych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Kazimierza Gwiazdowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Jednym z głównych priorytetów polskiej prezydencji powinno być wsparcie młodych rolników i nowych rolników, którzy właśnie chcą gospodarzyć, chcą osiąść na wsi. W Unii Europejskiej, również w Polsce, rolnictwo się starzeje, dlatego trzeba stworzyć zachęty dla młodych rolników, żeby na tej polskiej, europejskiej wsi mogli zostać. Dlatego są potrzebne niezbędne inwestycje infrastrukturalne jak żłobki, przedszkola, wodociągi. Właśnie te inwestycje mogą przyczynić się do tego, że młodzi również na polskiej wsi zostaną i będą gospodarzyć. Ale do tego są również potrzebne specjalne programy pomocowe, pożyczki, kredyty, a przede wszystkim dotacje. Jakie są planowane formy wsparcia właśnie dla młodych rolników, żeby mogli pozostać na wsi? Kolejne takie zadanie — myślę, że niektóre kraje się tego podejmą — to wprowadzenie gwarantowanych cen. Dobrze by było, żeby prewencyjnie porozmawiać o tym, żeby właśnie takie gwarantowane ceny dla rolników były wprowadzone w całej Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#MałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#MałgorzataPępek">Przewodnictwo Polski w Radzie Unii Europejskiej daje nam wyjątkową możliwość wpływania na decyzje, które kształtują przyszłość Europy. W tym kontekście z zadowoleniem należy przyjąć, że jednym z kluczowych zadań, które będą przyświecać tej prezydencji, jest bezpieczeństwo, w tym żywnościowe, które będzie miało pozytywne skutki dla całego naszego, polskiego rolnictwa. Unijne dopłaty bezpośrednie są dla tej gałęzi gospodarki ogromnym wsparciem. Widzimy to po rekordowej w historii puli wypłat dokonywanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i znacznym zwiększeniu pomocy de minimis, z których chętnie korzystają polscy rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#MałgorzataPępek">Mając na uwadze te przykłady i wszystkie działania polskiego rządu na rzecz rolnictwa, jestem przekonana, że podczas polskiej prezydencji razem wypracujemy przyszłość, w której nasi rolnicy będą mogli jeszcze lepiej prosperować, a każdy obywatel Unii Europejskiej będzie miał dostęp do bezpiecznej i zdrowej żywności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Szrota, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PawełSzrot">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dzisiaj wiele tu mówiono o tym, że prezydencja to po prostu i przede wszystkim prawo państwa ją sprawującego do kształtowania agend, harmonogramów, kalendarza spotkań. Bardzo to ważne w kontekście umowy z Mercosur. Prasa niemiecka, w szczególności „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, jedna z bardziej wiarygodnych gazet w Europie, pisała o rzekomo istniejącym zobowiązaniu Donalda Tuska wobec naszych partnerów z Niemiec, zgodnie z którym jakoby miałby się on wycofać ze sprzeciwu wobec tej umowy, umowy z Mercosurem, po wyborach prezydenckich w Polsce. Można temu łatwo zaprzeczyć, panie ministrze, wykorzystując te kompetencje, które Polska ma dzięki sprawowaniu prezydencji, i tak ukształtować tryb pracy nad tą umową, żeby jej odrzucenie przypadło już po zmontowaniu czteropaństowej mniejszości blokującej, a jeszcze przed ewentualnym rozmontowaniem tej mniejszości przez Komisję Europejską bądź przez państwo, które tej umowie patronuje, czyli Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za nakreślenie priorytetów polskiej prezydencji w zakresie rolnictwa. Szczególnie dwie kwestie były dla mnie ważne, w tym poruszana już tutaj wielokrotnie umowa między Unią Europejską a krajami Mercosur. Cieszę się, że mamy wspólne stanowisko i wszystkich sił politycznych, i organizacji ekologicznych, hodowców, rolników, a także polskiego rządu, który jasno w listopadzie powiedział, że sprzeciwia się tej umowie w obecnej formie. Wiemy, że wynika to z tego, że umowa jest zagrożeniem dla bioróżnorodności, jest zagrożeniem także dla małych, rodzinnych gospodarstw rolnych i jeszcze wielu innych kwestii. Natomiast to, co mnie zmartwiło z kolei w wypowiedzi pana ministra, to przyzwolenie na nowe techniki genomowe. Myślałam, że tutaj stanowisko polskiego rządu jest negatywne. Prosiłabym też o wyjaśnienia w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MałgorzataTracz">Jak dla mnie jesteśmy przeciwko Mercosurowi, bo boimy się o nasze bezpieczeństwo żywnościowe i jakość żywności, która będzie sprowadzana. Wiemy, że Mercosur ma służyć gigantom agrobiznesu południowoamerykańskiego, a także koncernom motoryzacyjnym i chemicznym. Z drugiej strony mamy świadomość, że nowe techniki genomowe to tak naprawdę ukłon w kwestii patentów też w stronę wielkich koncernów. Jak to pogodzić?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Pawła Rychlika, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PawełRychlik">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dyskutujemy tutaj o negatywnych skutkach przyjęcia Ukrainy do Unii Europejskiej, o tym, jak z Ukrainą negocjować, ale rzeczywistość mamy taką, a nie inną.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PawełRychlik">Panie Ministrze! Na początku 2023 r. weszła ustawa zwiększająca udział biokomponentów w paliwach. Miało to skutkować tym, że polski rolnik produkujący polski rzepak po prostu na tym zarobi, sprzeda ten polski rzepak i z tego powstaną biokomponenty do paliw.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PawełRychlik">Mam pytanie, panie ministrze: Czy polskie spółki Skarbu Państwa, a dokładnie Orlen, który produkuje paliwa z biokomponentami, czerpią te biokomponenty? I czy te biokomponenty są produkowane tylko i wyłącznie z polskiego rzepaku, czy czasami nie wkradł się tam też rzepak ukraiński? Proszę o odpowiedź na piśmie. Czy macie taką wiedzę? Bo to jest bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PawełRychlik">A co do, szanowni państwo, prezydencji, to zbiega się ona z finalizowaniem umowy Unii Europejskiej z Mercosur. To ogromne ryzyko dla polskiego rolnika. Panie ministrze, mam proste pytanie: Czy jesteście w stanie poświęcić limuzyny, gabinety, wygodne fotele za weto wobec umowy z Mercosur? Proszę o jednoznaczną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Karolinę Pawliczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#KarolinaPawliczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Już wiele spotkań odbyło się w tym zakresie w ramach 20-lecia Polski w Unii Europejskiej, wiele zostało też powiedziane na temat dalszej przyszłości i wyzwań dla rolnictwa. Niemniej ważne są rozmowy i wszelkie konsultacje z rolnikami dotyczące tego, jakich zmian by oczekiwali. Wszyscy chcemy silnego i jasnego stanowiska na temat przyszłej wspólnej polityki rolnej, przede wszystkim by projektowana WPR po 2027 r. była konsultowana i weryfikowana ze społecznością rolników, bo dziś wszyscy wiemy, że zielony ład w niewystarczającym stopniu był tym konsultacjom poddany.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#KarolinaPawliczak">Pytanie jest dość szerokie, ale poproszę choć o zarys. Szanowni państwo, zwracam się tutaj do pana ministra: Jak państwo zadbacie w czasie naszej prezydencji o bezpieczeństwo żywnościowe i co będzie w tym względzie i dla nas wszystkich, i dla was priorytetem? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Władysława Kurowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WładysławKurowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Od kilkudziesięciu lat namawiamy mieszkańców Polski, przede wszystkim rolników, na instalowanie gazu w swoich domach. Nawet był czas, kiedy przy pomocy komitetów społecznych budowano instalacje gazowe na wsiach. I co się okazało? Teraz, kiedy w wielu domach polskich rolników mamy gaz, nagle okazuje się, że gaz już nie jest zieloną energią, bo tak powiedzieli Niemcy. Ta szaleńcza, szkodliwa lewacka ideologia pokazała, że już nie możemy mówić o gazie jako zielonej energii. Teraz ta energia jest szkodliwa, jest czerwona. Dlatego chcę powiedzieć tak: polska prezydencja będzie szansą na pokazanie Europie, że Polska również jest za pewną transformacją klimatyczną, ale traktowaną jako pewien proces, który będzie prowadził przede wszystkim do tego, że będziemy podnosić bezpieczeństwo Polski, tak samo będziemy mówić o niezależności gospodarczej. Dziś jest wprost przeciwnie. Dlatego, panie ministrze, proszę, apeluję o to, aby próbować wpisać gaz jako zieloną energię…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WładysławKurowski">…po to, żeby polscy rolnicy nie płacili coraz więcej, żeby nie byli coraz bardziej obciążani następnymi podatkami związanymi z tą lewacką ideologią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim zaproszę pana posła Pawła Masełkę, pozwólcie państwo, że przywitam uczennice i uczniów wraz z nauczycielami ze Szkół Podstawowych nr 5 i nr 6 z Inowrocławia, którzy przybyli dzisiaj do Sejmu na zaproszenie posłanki Magdaleny Łośko. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#MonikaWielichowska">Już zapraszam na mównicę pana posła Pawła Masełkę, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PawełMasełko">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jako poseł ziemi opolskiej, gdzie rolnictwo mamy na bardzo wysokim poziomie, zarówno technologicznym, jak i wielkości gospodarstw, w zeszłym tygodniu uczestniczyłem w spotkaniu w izbie rolniczej — dziękuję rolnikom za to, za zaproszenie — w ciekawej dyskusji na temat przyszłości rolnictwa. Wybrzmiało tam wiele obaw i uwag, ale rolnicy patrzą z pewną dozą nadziei na tę prezydencję, która będzie po stronie polskiej realizowana w I połowie roku 2025. Jedna z obaw dotyczy zielonego ładu. Rolnicy wiele o tym mówili. Mam pytanie do pana ministra: Czy w ramach tej prezydencji planujemy jakieś działania w obszarze zmian w zielonym ładzie, tak aby nasze rolnictwo, rolnictwo całej Unii Europejskiej, nie utraciło swojej konkurencyjności? Proszę o odpowiedź, panie ministrze. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Zbigniewa Dolatę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#ZbigniewDolata">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Gdyby najkrócej podsumować rządowe priorytety polskiej prezydencji w zakresie rolnictwa, trzeba by powiedzieć, że bardzo dużo słów, ale bardzo mało treści. Konkrety w ilościach homeopatycznych.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: Jakich?)</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#ZbigniewDolata">Co to znaczy: stabilizacja dochodów rolniczych? Co to znaczy: poprawa konkurencyjności? Wy już dzisiaj możecie ogłosić, że jest wielki sukces polskiej prezydencji, bo przecież nie nakreśliliście sobie żadnych konkretnych zadań. Ja na posiedzeniach komisji rolnictwa wielokrotnie upominałem się, żeby priorytetem polskiej prezydencji było zapewnienie bezpieczeństwa białkowego, żebyśmy nie byli uzależnieni jako Unia Europejska, szczególnie jako Polska, od importu poekstrakcyjnej śruty sojowej. W skali Europy to jest import rzędu 40 mln t, w skali Polski — minimum 2,5 mln t. Kilka miliardów złotych rocznie trafia do rolników brazylijskich, argentyńskich i innych, a mogłoby trafić do polskich rolników. Ale wy takiego wyzwania sobie nie stawiacie, bo wam na tym po prostu nie zależy. I szkoda.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Janusza Cichonia, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanuszCichoń">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#JanuszCichoń">Gdybyśmy chcieli obiektywnie popatrzeć na bezpieczeństwo żywnościowe, to pewnie warto byłoby operować współczynnikiem self-sufficiency coefficient. Jakbyśmy popatrzyli, jak to wygląda w Europie, to zobaczylibyśmy, że większość produktów rolnych tak na dobrą sprawę… Produkujemy więcej, niż konsumujemy, wszystkiego, praktycznie rzecz biorąc, i produkujemy coraz więcej dzięki postępowi technologicznemu, biologicznemu. Tak naprawdę musimy skupić się na zapewnianiu godziwych dochodów rolnikom i o to się troszczyć. W tym kontekście nie wystarczy tylko wsparcie w ramach wspólnej polityki rolnej. Wymaga to także coraz większego protekcjonizmu i zaangażowania Polski czy Unii Europejskiej, jeśli chodzi o wejście w rzeczywistość, z jaką mamy do czynienia. Wojna handlowa jest praktycznie u drzwi. Chodzi o zapowiedzi chociażby wybranego już prezydenta Stanów Zjednoczonych, który zapowiada wojnę handlową.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Sylwester Kapinos: Prezydenta Trumpa.)</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#JanuszCichoń">W Unii Europejskiej został uruchomiony proces, proces związany z nowym kodeksem celnym. Tak naprawdę nad nim musimy się skupić i to wypracować, bo nie jesteśmy przygotowani do tego, co się dzisiaj dzieje — nie tylko na rynkach rolnych, nawiasem mówiąc. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#BarbaraBartuś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przy całej sympatii do pana ministra Siekierskiego tematem dzisiejszej informacji bieżącej są priorytety, polskie priorytety w ramach prezydencji dotyczące rolnictwa. Słuchałam wystąpienia pana ministra bardzo uważnie, ale nie powiedział nic na temat priorytetów w zakresie rolnictwa w czasie polskiej prezydencji. Bardzo dużo mówił o tym, że będą spotkania, że będą rozmawiać, że minister będzie rozmawiał, ale jeżeli chodzi o te rozmowy, to muszą one przynieść konkretne rezultaty, a my widzimy, że nawet w przypadku rozmów w ramach rządu, w ramach jednego ministerstwa nie zawsze te rezultaty zostają osiągnięte, nie zawsze można się dogadać. Widzimy, że zgody nie ma nawet w polskim rządzie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#BarbaraBartuś">Mam konkretne pytanie, panie ministrze: Jakie są priorytety? Mówimy o tej umowie z Mercosur, bardzo ważnej, ale wiemy, że przecież pani przewodnicząca Komisji Europejskiej już ją parafowała. Czy pan w ogóle zna tę umowę? Czy pan wie, co tam jest zapisane? My mniej więcej wiemy i bardzo się tego obawiamy. Co zamierzacie zrobić w tym zakresie? Kolejne pytanie: zielony ład. Padało to już tutaj. To jest wielkie zagrożenie dla naszego rolnictwa. Co zamierzacie zrobić w ramach naszej prezydencji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Barbarę Grygorcewicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście jednym z priorytetów naszej prezydencji będzie bezpieczeństwo żywnościowe, o czym cały czas tutaj mówimy. Chcę tylko przypomnieć państwu…</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Co to znaczy?)</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#BarbaraGrygorcewicz">Jak to? Teraz nie polemizujemy, możemy porozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#MonikaWielichowska">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Macie nawyk przeszkadzania, ale przydałoby się troszkę kultury.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Dolata: Jestem kulturalny.)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#BarbaraGrygorcewicz">Przypomnę tylko, że towary z krajów Mercosur już od lat są importowane do Unii Europejskiej i do Polski. Tylko w 2023 r. import do Polski osiągnął wartość 1,74 mld euro. 70% tych towarów rolno-spożywczych trafiało do nas z Brazylii, 25% z Argentyny.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#BarbaraGrygorcewicz">Teraz, nawiązując do kwestii bezpieczeństwa, o którą państwo mnie tu zaczepiacie, mam pytanie: Jakim kontrolom poddawane są te towary, które już do nas trafiają, na poziomie Unii Europejskiej i na poziomie Polski? Czy trwają prace dotyczące powołania jednej agencji bezpieczeństwa żywnościowego u nas, w Polsce? Jeżeli tak, to na jakim są etapie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Fryderyka Sylwestra Kapinosa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Jako posła na Sejm RP, członka Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale też po prostu konsumenta z wielu przyczyn bardzo niepokoi mnie podpisanie przez Ursulę von der Leyen umowy Unia Europejska — Mercosur, która dotyczy zwiększenia wymiany handlowej. Polska jest jednym z największych producentów wysokiej jakości żywności w Europie, ale też jednym z największych jej eksporterów. Czy zatem potrzebujemy żywności z Ameryki Łacińskiej?</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Zwróćmy uwagę na dane dotyczące zużycia substancji czynnej na hektar. W Polsce stosuje się jej ok. 2 kg. Średnia unijna to 3,2 kg. Jak wynika z danych FAO, np. w Brazylii stosuje się prawie 13 kg substancji czynnej na hektar, czyli sześć razy więcej. Wiele zrobiliśmy w celu zwiększenia upraw ekologicznych. Wciąż jest przed nami wiele wyzwań w tym zakresie, również narzuconych przez Unię Europejską, a tymczasem ta sama Unia Europejska chce zwiększyć wymianę z krajami Mercosur, które produkują w oparciu o zupełnie inne standardy niż kraje Unii Europejskiej. Jak to nazwać? Nie ma w tym przypadku ani interesu polskiego rolnika, ani polskiego konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Z uwagi na powyższe chciałbym zapytać pana ministra: Czy polski rząd podejmie konkretnie działania w celu zbudowania mniejszości blokującej, która powstrzyma zatwierdzenie tej umowy podczas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej? Jakie to będą działania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Annę Sobolak, Koalicja Obywatelska. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MariuszKrystian">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aktualnie w Polsce kontroli żywności dokonuje kilka instytucji: Państwowa Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Weterynaryjna, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych i Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jak wiemy, ich kompetencje wzajemnie się na siebie nakładają, a akty prawne, które regulują ich działalność, często są ze sobą sprzeczne i niespójne.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MariuszKrystian">Donald Tusk powiedział kiedyś, że jego w Europie nikt nie ogra. Dziś bardziej brzmi to jak fraza kabaretu niż rzeczywista zapowiedź i polityczna realność. Niestety może się okazać, jest to bardzo prawdopodobne, że żywność z Ameryki Południowej na podstawie umowy Mercosur, którą Niemcy i tak przeforsują przy bierności Donalda Tuska, może trafić do naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MariuszKrystian">Jak pan minister planuje usystematyzować, ujednolicić kontrole żywności, która jest obecna i sprzedawana na polskim rynku? W jaki sposób to ujednolicić i jednocześnie ujednolicić akty prawne, które zaostrzą kary za to, że wprowadzane są do obrotu artykuły spożywcze, które nie spełniają jakichkolwiek norm jakościowych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim poproszę panią posłankę Bożenę Lisowską, pozwólcie państwo, że pozdrowię uczennice i uczniów ze szkół podstawowych z gmin Tarnawatka, Telatyn i Tyszowce. Goście przebywają w Sejmie na zaproszenie posła Tomasza Zielińskiego. Pozdrawiam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#MonikaWielichowska">Chcę również pozdrowić przedstawicieli związku gmin powiatu zielonogórskiego z wójt Świdnicy na czele. Goście odwiedzili Sejm na zaproszenie posłanki Elżbiety Polak. Witamy państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Bożenę Lisowską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BożenaLisowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej może odegrać znaczącą rolę w utrzymaniu konkurencyjności europejskiego rolnictwa oraz czy może przyczynić się do zabezpieczenia odpowiedniego poziomu jego produktywności? Czy wśród priorytetów prezydencji znajdzie się budowanie silnego fundamentu dla bezpieczeństwa żywnościowego Europy?</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#BożenaLisowska">W ustalaniu założeń umowy Mercosur, ale także w korekcie Europejskiego Zielonego Ładu, panie ministrze, bardzo proszę o uwzględnienie głosu polskich i europejskich rolników. Rolnikom trzeba zapewnić stabilność dochodów, a europejski rynek rolny bez przerwy narażony jest na turbulencje wynikające ze zmian klimatu oraz z toczącej się wojny na Ukrainie. W tym kontekście chcę także poruszyć temat kryzysu polskiej branży cukrowej po ogromnym, dwudziestotrzykrotnym wzroście importu cukru z Ukrainy w 2023 r. Proszę pana ministra o wyrażenie swojego zdania także w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Magdalenę Filipek-Sobczak, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Henryka Szopińskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#HenrykSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak wiemy, od 2023 r. obowiązują nowe przepisy unijne, które wprowadziły zmiany w rodzajach dostępnego wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej. Jednym z prośrodowiskowych elementów systemu płatności bezpośrednich są ekoschematy — obowiązkowe dla państwa członkowskiego, ale dobrowolne dla rolników. Kluczową zmianą, która czeka rolników w 2025 r., jest wprowadzenie ograniczenia w postaci maksymalnej powierzchni, którą jedno gospodarstwo rolne może zgłosić do tej formy wsparcia. Łączny limit powierzchni, do którego będą przyznawane płatności za ekosystemy obszarowe, ma wynosić 300 ha. Pytanie jest proste: Jaka jest przyczyna tego ograniczenia? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Kryja, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AndrzejKryj">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#AndrzejKryj">Panie Ministrze! Polska prezydencja w Unii Europejskiej to zarówno wielka szansa, jak i wielkie wyzwanie. Wydaje się, że to, o czym mówimy, jeśli chodzi o priorytety — bezpieczeństwo żywnościowe, wzrost dochodów rolników — jest słuszne. Natomiast w tym momencie powinniśmy jednak mówić o tym, jakie są rzeczywiste problemy, bo, proszę państwa, mamy handel z Ukrainą. Pamiętają państwo, kiedy rząd Prawa i Sprawiedliwości zamknął granicę dla napływu ukraińskiego zboża i innych produktów rolnych, jak atakowany był przez instytucje Unii Europejskiej. Gdzie będzie pan szukał sojuszników, żeby zabezpieczyć interesy polskiego rolnictwa w tym kontekście?</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#AndrzejKryj">Umowa Mercosur. Co pan zrobi, jeżeli potwierdzą się doniesienia niemieckiego „Frankfurter Allgemeine Zeitung” i rzeczywiście po wyborach prezydenckich pana koalicjant premier Donald Tusk zgodzi się na zaakceptowanie umowy z krajami Ameryki Południowej? Przecież to będzie klęska dla polskiego rolnictwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Ściebiorowskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska prezydencja, którą obejmiemy od stycznia, to ogromna szansa, aby zwrócić uwagę Europy na kluczowe atuty naszego kraju, a jednym z nich jest rolnictwo i wyjątkowe produkty spożywcze, w tym regionalne. Powinniśmy wykorzystać ten czas, by promować nasze zdrowe, naturalne produkty oraz wyjątkową żywność regionalną, która odzwierciedla bogactwo i dziedzictwo kulturowe, bogactwo smaków naszych regionów. Przykładem mogą tu być śląskie specjały, takie jak rolada, kołocz, żur, makówki czy tradycyjne wędliny, ale też z innych regionów kwaśnica, oscypki, kiełbasa lisiecka, miód spadziowy, rogal świętomarciński, obwarzanki, zalewajka, oscypki — wiele można by wymieniać — które są nie tylko naszym kulinarnym dziedzictwem, ale także dowodem na to, jak wielką wagę przywiązujemy do jakości i tradycji. Warto wykorzystać czas prezydencji, aby postawić te produkty w centrum europejskich dyskusji o przyszłości żywności i promować te produkty na forum europejskim jako symbole zdrowej, naturalnej żywności i regionalnej różnorodności, a przede wszystkim polskich specjałów spożywczych, rolnictwa i rodzimych producentów.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#ŁukaszŚciebiorowski">Zachęcajmy wspólnie z ministerstwem rolnictwa na czele do działań na rzecz wsparcia rolników, ochrony tradycyjnych receptur i promowania zdrowych nawyków żywieniowych. Nasza prezydencja to czas, by pokazać, że Polska jest nie tylko spichlerzem Europy, ale także źródłem innowacyjnych i zrównoważonych rozwiązań i może stać się liderem w tej dziedzinie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Patryka Wichra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Prezydencja to czas intensywnej pracy i faktycznie jest to możliwość postawienia wielu cennych tematów na wokandzie na pierwszym miejscu. Chciałoby się, panie ministrze, żebyście postawili bezpieczeństwo europejskiej żywności, polskiej żywności w szczególności, i zatrzymali te niedobre umowy międzynarodowe, które mogą zniszczyć tę gospodarkę, rolnictwo, nasze sadownictwo i nie tylko. Niestety brak tutaj szerszego namysłu. Podlegacie państwo pewnej presji, jak zresztą w przypadku wielu działań Unii Europejskiej. Dlatego, panie ministrze, generalnie na końcu panu współczuję, bo mając świadomość, że będzie się przewodniczyło strukturom unijnym w najbliższym półroczu, ale mając też świadomość, że się nic nie może i że się jest tylko marionetką, która ma tylko pięknie wyglądać i kupować paluszki na stół, który będzie organizowany… To jest po prostu zła perspektywa. Dlatego panu współczuję, że musicie państwo odegrać taką rolę marionetek struktur unijnych w najbliższym półroczu, chyba że w końcu pokażecie pazur i pokażecie siłę polskiego społeczeństwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Urszulę Koszutską, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#UrszulaKoszutska">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#UrszulaKoszutska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bezpieczeństwo żywieniowe jest niezwykle ważne i oznacza dla nas wszystkich mieszkających w naszym kraju dostęp do żywności, która jest zarówno bezpieczna, jak i wystarczająca pod względem ilości i jakości.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#UrszulaKoszutska">Jednym z narzędzi wzmacniających bezpieczeństwo żywnościowe jest realizacja KPO, gdzie inwestowane fundusze unijne mogą mocno pomóc w modernizacji i zwiększeniu efektywności produkcji żywności w Polsce. Istnieje jednak obawa, że fundusze z KPO ze względu na 2-letnie opóźnienie spowodowane decyzjami rządu PiS — dodam: złymi decyzjami rządu PiS — mogą zostać w części zaprzepaszczone.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#UrszulaKoszutska">Zwracam się zatem do pana ministra z pytaniem: Czy istnieje szansa, czy są rozpoczęte rozmowy na temat możliwości uruchomienia mechanizmu mającego na celu wydłużenie terminu wydatkowania środków z KPO w rolnictwie? Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Annę Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Małgorzatę Gromadzką, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MałgorzataGromadzka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oprócz pytania o umowę z Mercosurem polscy rolnicy oczywiście zadają sobie pytanie dotyczące akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej. Wiemy, że nasz rynek nie jest konkurencyjny wobec rynku ukraińskiego ze względu na czarnoziemy, na dużo tańszą siłę roboczą, ale również na dokapitalizowanie ze strony państw trzecich. Dlatego ja uważam, że prezydencja Polski w Unii Europejskiej może stanowić bardzo dobre źródło rozmów z innymi krajami, szczególnie z krajami graniczącymi z Ukrainą, w celu wypracowania odpowiednich mechanizmów, kierunków działania w zakresie zarówno wspólnej polityki rolnej, jak i Krajowego Planu Odbudowy. Uważam, panie ministrze, że Krajowy Plan Odbudowy wymaga rewizji i przekierowania środków finansowych na inne tereny, szczególnie tereny Polski wschodniej, tak abyśmy mogli dopuścić do równowagi w zakresie realizacji naszych głównych postulatów, czyli skracania łańcucha dostaw, ale także budowania jak największej liczby zakładów przetwórczych.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#MałgorzataGromadzka">Dlatego też, panie ministrze, kieruję do pana takie zapytania: Czy te mechanizmy już są wypracowywane i czy to będzie priorytet dla prezydencji Polski w Unii Europejskiej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Grzegorza Lorka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#GrzegorzLorek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Już wiemy, że Komisja Europejska myśli o wprowadzeniu wymogu większości kwalifikowanej bez konieczności ratyfikacji umowy z Mercosur. A to oznacza, że Niemcy i ich sprzymierzeńcy mogą przepchnąć umowę w głosowaniu Rady.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#GrzegorzLorek">Panie Ministrze! Mam pytanie: Czy polski rząd zamierza postawić weto w przypadku zasady jednomyślności oraz czy prawdą jest, że polski rząd — a przede wszystkim ministerstwo rolnictwa — rozważa nieformalne spotkanie w Warszawie, a potem spotkanie pod Warszawą, gdzie wyrazi zgodę na umowę z Mercosur, jeśli Komisja Europejska obieca specjalny fundusz dla polskiego rolnictwa? Jeśli tak by było, to byłaby to farsa i zdrada interesów polskiej wsi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Magdalenę Kołodziejczak, Koalicja Obywatelska. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Włodzimierza Tomaszewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Władysław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla za swoich „Chłopów”. Teraz potrzebna jest nagroda i potwierdzenie uznania Unii Europejskiej za następujące polskie chłopskie myślenie. Podstawą produkcji roślinnej jest mocznik, czyli nawóz. Z czego powstaje? Z dwutlenku węgla i amoniaku, czyli związku azotu z wodorem. Jak najtajniej, a właściwie prawie za darmo, pozyskać te surowce? Jeśli polskie elektrownie emitują gigantyczne ilości dwutlenku węgla w powietrze, to przechwyćmy ten surowiec jako zmrożony dwutlenek węgla w procesie zgazowania węgla, odpadów komunalnych czy biomasy. Sprowadzany do Polski w ciągu roku gaz skroplony LNG zawiera w sobie energię chłodu niezbędną do skoplenia metanu w ilości rocznej produkcji energii przez elektrownię atomową. Wykorzystajmy tę energię do uzyskania z powietrza azotu, a przy okazji także tlenu. Nadmiarową energię z odnawialnych źródeł energii wykorzystajmy do uzyskania wodoru w procesie hydrolizy wody.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WłodzimierzTomaszewski">Zamiast emitować w powietrze dwutlenek węgla, zamiast emitować w powietrze energię chłodu z LNG, zamiast tracić nadmiarową energię z wiatraków i paneli słonecznych, produkujmy nawozy, wykorzystujmy je i eksportujmy. Produkcja nawozów bez emisji dwutlenku węgla…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">…to polski rewelacyjny model na czas kryzysu i wojny energetycznej, model gospodarki obiegu zamkniętego. Polecam.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Jacka Boguckiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JacekBogucki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Ja dobrze życzę resortowi rolnictwa, żeby spełnił te obietnice, dobrze życzę panu ministrowi, ale moja wiara jest niewielka, gdy czytam dzisiejszy, opublikowany rano wywiad z panem ministrem Szłapką, który za to odpowiada. W tym wywiadzie nie znajduję ani słowa o rolnictwie, ani słowa o tych problemach, o których mówił tu pan minister. Nie ma ani słowa o tym, że zablokujemy Mercosur, nie pozwolimy na to, żeby za niemieckie samochody sprzedać polskie i europejskie rolnictwo. Nie ma ani słowa o tym, że jak kiedyś tam Ukraina wejdzie do Unii Europejskiej, to nie pozwolimy na to, żeby zachodnie koncerny, które tam uprawiają ziemię, zarabiały na tym. Nie ma ani słowa o tym, że nie ma zgody na ten szkodliwy pakt klimatyczny, aby wyprowadzić produkcję żywności z Europy.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JacekBogucki">Ale też tak przed świętami życzę panu ministrowi, żeby zakazał swojemu zastępcy uprawy konopi na balkonie, bo na ministra Michała Kołodziejczaka jednak źle te konopie działają, a pracowników w urzędzie myśmy zostawili dobrych. Ja znam państwa, którzy tam pracują…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JacekBogucki">…i naprawdę ministerstwo zawsze dobrze pracowało. A więc tych konopi proszę zakazać.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MonikaWielichowska">Swojego wystąpienia doczekał się pan poseł Zbigniew Kuźmiuk, Prawo i Sprawiedliwość. Dotrzymałam słowa, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Doczekałem się. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Szkoda, że pan minister Siekierski nie poświęcił dodatkowej godziny i nie wysłuchał głosów 45 posłów, którzy zabrali głos.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Pan minister w końcówce swojej wypowiedzi rzeczywiście zdiagnozował właściwie, że kluczem do sukcesu europejskiego rolnictwa jest budżet na rolnictwo. Tak powiedział w ostatnich słowach. Ale nic nie powiedział, co zrobi w sprawie tego budżetu, żeby unijny budżet na rolnictwo w następnej perspektywie był budżetem okazałym. A przecież mamy ponoć swojego komisarza do spraw finansowych, a więc do spraw budżetu. Zaczynają się prace nad tym budżetem. Najwyższy czas, żeby w priorytetach polskiej prezydencji ten problem został bardzo mocno postawiony. Potrzebne są dodatkowe pieniądze, jeżeli europejskie rolnictwo ma zapewniać bezpieczeństwo żywnościowe i ma obowiązki środowiskowe, klimatyczne, to nie ulega wątpliwości, że potrzeba na to więcej pieniędzy. I takie możliwości są.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Płatnicy netto mają rabaty, a mieli ich nie mieć. Najwyższy czas, żeby wszyscy płatnicy netto właśnie poświęcili te swoje rabaty na dofinansowanie europejskiego rolnictwa. Polski komisarz, polski minister rolnictwa powinien się o to starać. To powinno być priorytetem. Proszę powtórzyć to ministrowi Siekierskiemu. Szkoda, chciałem mu to powiedzieć prosto w oczy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#MonikaWielichowska">Jest z nami pan minister Jacek Czerniak, więc myślę, że on zmierzy się z odpowiedziami na zadane przez państwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#MonikaWielichowska">Dorzucę na końcu też, panie ministrze, jedno swoje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#MonikaWielichowska">Bezpieczeństwo wymieniamy we wszystkich przypadkach w każdej dziedzinie. Dziś mówimy o bezpieczeństwie żywnościowym w Unii Europejskiej. Przy okazji dzisiejszej informacji chcę zapytać pana ministra, w jaki sposób państwa członkowskie będą prowadzić badania jakościowe produktów żywnościowych po pierwsze, po ewentualnym przystąpieniu Ukrainy do Unii Europejskiej i po drugie, po ewentualnym wdrożeniu umowy handlowej między Komisją Europejską a krajami Mercosuru. Moje pytanie jest proste. Kto i w jaki sposób będzie badał produkty żywnościowe i wystawiał im atesty, że są przede wszystkim zdrowe i bezpieczne dla nas wszystkich? Bardzo dziękuję, to jest moje pytanie, które dorzucam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MonikaWielichowska">Proszę o odpowiedzi na zadane pytania sekretarza stanu w ministerstwie rolnictwa…</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#MonikaWielichowska">Zanim sekretarz, to jeszcze poproszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców posła Mirosława Maliszewskiego, nie mylić z Mironem.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#MirosławMaliszewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dosyć ciekawa dyskusja mówiąca o tym, czego należy się spodziewać w kwestiach rolnych w okresie polskiej prezydencji, zogniskowana co prawda wokół wydarzenia, które dzisiaj najbardziej emocjonuje polskich rolników, czyli sprawy podpisania umowy z Mercosur.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#MirosławMaliszewski">Słyszeliśmy tu szereg powołań na publikacje prasy niemieckiej. Podziwiam, bo nie myślałem, że ta strona sali bazuje na informacjach podawanych przez prasę niemiecką. Tu nie ma żadnej złośliwości, tylko lekki żart z tego powodu, jakoby po wyborach prezydenckich umowa z Mercosur miała zostać podpisana. To by świadczyło też, że Polska jednak ma taką siłę w Unii Europejskiej, że ta decyzja jest wstrzymywana do czasu wypracowania ostatecznego stanowiska przez stronę polską.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#MirosławMaliszewski">Ale w czasie tej dyskusji widziałem próby podnoszenia poprzeczki względem oczekiwań, które stoją przed Polską w sprawach rolnych w okresie prezydencji. Nie chcę podejrzewać, nie chcę wywoływać tu dyskursu politycznego, chociaż takie wątki też się pojawiały poza zagadnieniami merytorycznymi, ale przypomina mi to trochę dyskusje przed negocjacjami akcesyjnymi Polski w okresie jej wstępowania do Unii Europejskiej, gdzie ta poprzeczka była podnoszona, żeby później mieć paliwo polityczne do atakowania, jeżeli nie została pokonana. Mam głęboką nadzieję, że to nie miało miejsca w tej debacie.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#MirosławMaliszewski">Chciałem też powiedzieć, że padały pytania dotyczące tego, czy ktoś się poda do dymisji, czy wystąpi z określonej frakcji w Parlamencie Europejskim czy z koalicji rządowej. W pierwszej części swojego wystąpienia wtedy, kiedy mówiłem o zagrożeniach, które się w ostatnich latach pojawiły przed polskim i europejskim rolnictwem, tylko krótko je scharakteryzowałem. Pozwólcie państwo, że teraz nieco dłużej.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#MirosławMaliszewski">To była sprawa importu produktów rolnych z Ukrainy. Chcę przypomnieć, że ten import nastąpił w 2022 r. Wszyscy doskonale wiemy, kto wtedy w Polsce sprawował prezydencję, czyli kto w Polsce rządził. I to był największy cios, który w ostatnim czasie dotknął polskie rolnictwo. Do tego dnia nie możemy się podnieść ze skutków importu i nie tylko my, ale także wiele rynków europejskich. Tu nie ma się co zasłaniać szybką decyzją ogłaszającą zakaz importu, bo najpierw była decyzja zupełnie otwierająca rynek europejski na produkty z Ukrainy i wtedy głosu Polski słychać nie było.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#MirosławMaliszewski">Mówiliśmy o zagrożeniach z powodu niektórych polityk i zapisów Europejskiego Zielonego Ładu, a to przecież powstało z inicjatywy polskich przedstawicieli w Parlamencie Europejskim i nie tylko, bo również w Radzie Europejskiej, bo przecież komisarz Janusz Wojciechowski, chwalący się autorstwem Europejskiego Zielonego Ładu, to był polski komisarz, który mimo apeli najważniejszego przedstawiciela ugrupowania, które go desygnowało, prezesa tego ugrupowania, do dymisji się nie podał.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#MirosławMaliszewski">Nie mówimy też tutaj o sprawie umowy z Mercosur, która została sfinalizowana w 2019 r. Jak padają zarzuty, że nikt w Polsce tej umowy nie zna, to warto by zadać pytania, po pierwsze, skąd w takim razie takie larum, a po drugie, dlaczego tej umowy nikt nie znał w okresie, kiedy ona została ostatecznie wynegocjowana w 2019 r.?</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#MirosławMaliszewski">Mówię to tylko po to, żeby odejść od tych wątków politycznych w dyskusjach rolnych, bo one niczemu dobremu nie służą, bo rolnicy, mimo że nawet w pierwszym okresie mogą być poddani owej manipulacji, to w finale i tak podejmują rozsądne decyzje. Niech taką przestrogą będzie też to, co się wczoraj wydarzyło na posiedzeniu sejmowej komisji rolnictwa, kiedy jeden z autorów najlepszej merytorycznej wypowiedzi, przedstawiciel jednej z organizacji działających w sektorze mięsnym, ubolewał nad końcowym upolitycznieniem tej debaty i złożeniem wniosku o odrzucenie informacji. To pokazuje, że nie warto grać politycznie rolnikami, tylko warto rzeczywiście o nich dbać, ich reprezentować. Mam głęboką nadzieję, że polska prezydencja, także w sprawach rolnych, pod przewodnictwem ministra Czesława Siekierskiego, nie tylko osłabi te zagrożenia, które stały przed europejskim rolnictwem i które pojawiły się w ostatnich kilku latach, lecz także pozwoli je trwale odsunąć i zapewnić to, o czym mówiliśmy od początku: żeby bezpieczeństwo żywnościowe polegało nie tylko na tym, żeby konsumenci mieli dostęp do żywności relatywnie taniej, co jest celem wspólnej polityki rolnej, ale także żeby europejski, w tym polski, rolnik mógł zarabiać na produkcji tej żywności, co również jest zadaniem wspólnej polityki rolnej i co, jak myślę, będzie też poruszane w dyskusji na temat jej nowego kształtu. Dziękuję państwu za tę dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jacka Czerniaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JacekCzerniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JacekCzerniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję za te pytania i za dyskusję. Było bardzo dużo pytań. Można powiedzieć, że pojawiły się dwie strategiczne kwestie, czyli umowa pomiędzy Unią Europejską a Mercosur oraz nasze relacje z Ukrainą.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#JacekCzerniak">Natomiast zacznę od tego, że sądziłem, że państwo pogratulujecie i resortowi, i rządowi, że przedstawiono negatywne stanowisko w sprawie umowy z Mercosur. Jak się okazuje, oczekiwania są jeszcze inne, aczkolwiek przykład wczorajszego posiedzenia komisji świadczy o tym, że nie powinno się wykorzystywać rolników do spraw politycznych.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#JacekCzerniak">Panie pośle Kuźmiuk, nie wiem, czy pan jest, ale przekażę panu ministrowi…</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#JacekCzerniak">A, jest pan. Przekażę panu ministrowi Czesławowi Siekierskiemu, że wyraził pan troskę o budżet związany z rolnictwem. Chcę powiedzieć, że doskonale państwo wiedzą, że harmonogram się zmienił. Pan minister ma określone, wynikające z kalendarza spotkania i czynności. Być może moja skromna osoba nie zaspokoi państwa pragnienia wiedzy, ale postaram się to uczynić. Po prostu, jak powiedziałem, ten harmonogram uległ zmianie, dlatego to ja będę odpowiadał w imieniu pana ministra Czesława Siekierskiego.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#JacekCzerniak">Otóż, szanowni państwo, co do pewnych kwestii wymagających uporządkowania, to po pierwsze: Jaka jest rola prezydencji każdego państwa? My jesteśmy dzisiaj dumni, że od 1 stycznia do końca czerwca będziemy sprawować tę prezydencję. Otóż organizowanie prac legislacyjnych, szukanie kompromisów, organizowanie agendy, wypracowanie określonych stanowisk mediacyjnych to jest rola państwa, które przewodniczy, sprawuje prezydencję. Wiem, że zarówno w stosunku do nas, do Polski, jak i do obszaru rolnictwa są bardzo duże oczekiwania w tym zakresie. Cieszę się z tego powodu. Natomiast pan minister Czesław Siekierski w czasie, który był tutaj przewidziany, przedstawił podstawowe założenia polskiej prezydencji w aspekcie rolnictwa. Czasu miał tyle, ile miał. Natomiast część z państwa mówiła, że nie przedstawił szczegółów, część mówiła, że przedstawił, ale nie rozszerzył. Po to jest dyskusja, pytania, żeby to rozszerzyć. Jednocześnie pan minister zadeklarował, jak państwo słyszeliście, że jeżeli będzie taka potrzeba, to na posiedzeniu plenarnym, w trakcie przewodnictwa, Sejm uzyska informacje, które kwestie zostały rozstrzygnięte, co było planowane — będzie tak czy na posiedzeniu komisji z urzędu, komisji rolnictwa, czy również na posiedzeniu plenarnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#JacekCzerniak">Przejdę teraz do tych dwóch strategicznych zagadnień, które państwo poruszaliście. Po pierwsze, umowa Unii Europejskiej z Mercosur. Mówicie państwo o wecie. Jeżeli będzie obowiązywała zasada jednomyślności, a nie zostanie wyjęta ta umowa, część handlowa, to wtedy będzie większość kwalifikowana… Przypominam państwu, że żeby zdobyć mniejszość blokującą, potrzeba co najmniej 35% ludności Unii Europejskiej, a żeby przyjąć daną umowę przy większości kwalifikowanej, tj. przy 15 z 27 państw członkowskich — 65% ludności Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#JacekCzerniak">Były też konkretne pytania, np. o to, jakie działania… Szanowni państwo, minister Czesław Siekierski spotkał się w Warszawie z panią minister Francji i uzgodniono wspólny kierunek w tej sprawie. Oczywiście były pewne turbulencje polityczne. Jak państwo wiecie, we Francji upadł rząd Barniera. Natomiast jest faktem na dzisiaj, że Francja jest głównym przeciwnikiem podpisania tej umowy. My również, właśnie jako Polska, jesteśmy przeciwnikiem. Co do Włoch, był dwugłos w sprawie ich podejścia, więc nie wiem, jak się Włochy zachowają, ale prawdopodobnie będą w tej mniejszości blokującej. Szukamy dzisiaj tej mniejszości, ponieważ Francja ma ok. 15%, a my mamy 8%, więc do 35% jeszcze troszeczkę brakuje.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#JacekCzerniak">Natomiast, po pierwsze, szanowni państwo, przypominam o negatywnym stanowisku resortu w tej sprawie. Wydaliśmy tę negatywną opinię z kilku powodów. Mówimy o zrównoważonym rozwoju, a zrównoważony rozwój to m.in. takie same środowiskowe czy klimatyczne uwarunkowania, to taki sam dobrostan zwierząt. Kto zagwarantuje, że właśnie te uwarunkowania będą realizowane w krajach Mercosuru? W naszej negatywnej opinii wspominamy również o jeszcze jednym ważnym z naszego punktu widzenia aspekcie: o relacjach z Ukrainą. Jak przecież państwo wiedzą, ten ATM będzie obowiązywał tylko do czerwca 2025 r. i te hamulce bezpieczeństwa już nie będą obowiązywały. Dotyczy to również cukru, o czym mówiła pani poseł Bożena Lisowska, który w tym rozporządzeniu jest ujęty jako towar wrażliwy. Po przekroczeniu tych kontyngentów wracają cła — tak się właśnie dzieje z cukrem. Ale po tym czasie przystąpimy jako Unia Europejska do rozmów z Ukrainą w sprawie akcesji, a podstawą na tym etapie będzie przecież umowa stowarzyszeniowa i tam również będzie ta kwestia poruszana, ponieważ my w swoim stanowisku stwierdziliśmy, że nastąpi kumulacja tych towarów, które będą importowane w odniesieniu do krajów Mercosur. To, że Komisja mówi, że udział np. konsumpcji wołowiny w Unii wynosi 1,5% czy też udział konsumpcji drobiu jest bardzo mały, z naszego punktu widzenia jest, że tak powiem, nieadekwatne, ponieważ mamy sąsiadów, np. Ukrainę, która przystąpi do rozmów co do wstąpienia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#JacekCzerniak">Kolejna kwestia dotyczyła właśnie tych relacji z Ukrainą. Dzisiaj jeszcze raz powtórzę: ten ATM obowiązuje do następnego roku, ale później ta sytuacja się zmieni. Tak więc stoimy na stanowisku, że bezpieczeństwo żywnościowe, to, co było tutaj wyeksponowane, co było przedstawione, jest priorytetem rządu polskiego i resortu rolnictwa, a to jest realizacja naszych priorytetów dotyczących naszej prezydencji. Podczas ostatniego posiedzenia Rady AGRIFISH w Brukseli, kiedy prezydencja węgierska składała informacje o toku prac, były analizowane różne projekty rozporządzeń Parlamentu i Rady, m.in. te dotyczące dobrostanu zwierząt w czasie transportu czy nowych technik genomowych, o których tutaj była mowa. I to będzie czas, kiedy my będziemy to próbować rozstrzygać, chociażby w kontekście tego, że po nas prezydencję obejmie Dania, a w niektórych sprawach Dania jest rzeczywiście bardzo restrykcyjna czy idzie w bardziej zdecydowanym kierunku niż my.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#JacekCzerniak">Szanowni Państwo! Musimy też sobie zdać sprawę, że w czasie tej prezydencji może nie być po prostu rozpatrywana umowa z Mercosurem, ponieważ Komisja musi zwrócić się najpierw do Parlamentu i do Rady, więc być może, tak zakładamy, także w czasie naszej prezydencji to nie dojdzie do skutku. Część z państwa posłów powołuje się na źródło, czyli prasę niemiecką, bo jak rozumiem, dla niektórych to może być źródło, część mówi o jakichś spotkaniach, które się ewentualnie odbędą. Wybaczcie państwo, ale z szacunku do Wysokiej Izby nie będę się odnosił do tych spekulacji, bo one są, że tak powiem… Nie wiem, jakie jest źródło spekulacji dotyczących tego, że będą jakieś spotkania i później kwestie związane z podpisaniem tej umowy przez stronę polską.</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#JacekCzerniak">Była też mowa o bezpieczeństwie żywnościowym w kontekście tychże instytucji, które badają dzisiaj, czy połączenie… Otóż oświadczam, że nie ma takiego pomysłu w kontekście dzisiejszej sytuacji, żeby połączyć te instytucje, które zajmują się badaniem. Było wiele pytań szczegółowych związanych z prezydencją, niektóre były wykraczające poza kwestię prezydencji. Pozwólcie państwo — ja czy tutaj przedstawiciele resortu te pytania zanotowaliśmy w sposób szczegółowy — że na część tych pytań oczywiście odpowiemy państwu, ale po prostu na piśmie. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#MonikaWielichowska">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#MonikaWielichowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny (druk nr 876).</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#MonikaWielichowska">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Arkadiusza Myrchę o przedstawienie uzasadnienia projektu.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam ogromną przyjemność i zaszczyt przedstawić uzasadnienie rządowego projektu ustawy zmieniającej Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Projekt ustawy odnosi się do przestępstw motywowanych nienawiścią, uprzedzeniami, dyskryminacją. To projekt ustawy, który powinien być przedmiotem debaty w parlamencie wiele lat temu, który jest odpowiedzią na apele, wręcz wołania wielu organizacji pozarządowych, środowisk prawniczych, byłych rzeczników praw obywatelskich, o to, aby polski porządek prawny zrównać z tymi porządkami, które funkcjonują w innych państwach europejskich, ale przede wszystkim zrównać z przepisami, które wynikają z traktatów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Zanim przejdziemy do bardziej szczegółowej dyskusji, pozwólcie państwo, że wyjdziemy od takiego ogólnego ujęcia problematyki, która jest przedmiotem tej dość potrzebnej, ale także wrażliwej dyskusji. Przypomnijmy sobie, co stanowi polska konstytucja. Art. 32 konstytucji stanowi, że żaden obywatel, żaden człowiek nie może być dyskryminowany z jakiegokolwiek powodu, że wszyscy, bez względu na różne cechy osobiste, muszą być traktowani w taki sam sposób. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w art. 1, w art. 2, w art. 7 wprowadza zasadę zakazu dyskryminacji. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w art. 2 odnosi się do tych samych reguł. Art. 21 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej stanowi, że zakazana jest wszelka, podkreślam: wszelka dyskryminacja, w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, ale także ze względu na przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek czy orientację seksualną. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, czyli dokument z tych wszystkich najświeższy, wskazuje, że zakazana jest dyskryminacja ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek czy orientację seksualną.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#ArkadiuszMyrcha">Wydaje się, że lektura chociażby tych aktów jasno wskazuje, jak powinny być zdefiniowane przepisy także w polskim porządku karnym, a jednak nie są. Przepisy te dotyczą, jak potocznie się mówi, przestępstw motywowanych nienawiścią. Często mówi się też o mowie nienawiści, która wynika wprost z uprzedzeń w stosunku do konkretnych grup społecznych, z dyskryminacji. To nie są przestępstwa wymierzone w jedną konkretną osobę fizyczną, ale ich ofiarami padają całe grupy społeczne tylko z uwagi na posiadaną przez siebie konkretną cechę osobistą. Pojawiają się one najczęściej z prawej strony sali, tak jak takie powątpiewania i pytania, czym tak w ogóle jest mowa nienawiści. Prezes Jarosław Kaczyński w jednym ze swoich wystąpień wprost próbował ją zakwestionować i mówił, że nie ma czegoś takiego jak mowa nienawiści. Myli się ją często z ograniczaniem wolności i pod takim złudnym płaszczem uważa się, że słowa nie ranią, że słowa nie prowadzą do tragedii, ale jest wręcz odwrotnie. Mowa nienawiści, chociaż to nie jest może wprost zdefiniowane w konkretnym akcie legislacyjnym, doczekała się już swoich ogólnych ujęć, swoich pewnych definicji sformułowanych przez gremia międzynarodowe. Przywołam może ujęcie najczęściej stosowane w praktyce. Chodzi o zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy, zarówno te z 1997 r., jak i te z 2022 r., które wprost wskazują, że mową nienawiści, przy czym posłużono się dokładnie takim określeniem, jest każda forma wypowiedzi, która rozpowszechnia, propaguje lub usprawiedliwia nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm lub inne formy nienawiści oparte na nietolerancji, włączając w to nietolerancję wyrażoną w formie agresywnego nacjonalizmu lub etnocentryzmu, dyskryminacji mniejszości, migrantów lub osób wywodzących się ze społeczności migrantów lub w formie wrogości wobec nich, a także podżega do nich. Przywołując zalecenia Komitetu Rady Ministrów Europy z 2022 r., wprost się wskazuje, że mowa nienawiści to wszystkie rodzaje wyrażania, które promują, rozpowszechniają lub usprawiedliwiają przemoc i nienawiść wobec osoby lub grupy osób oraz dyskryminację tych osób bądź które je oczerniają ze względu na ich status czy rzeczywiste lub przypisane cechy osobiste, takie jak rasa, kolor skóry, język, religia, narodowość, pochodzenie narodowe lub etniczne, wiek, niepełnosprawność, płeć, tożsamość płciowa i orientacja seksualna, a także podżegają do tej przemocy, nienawiści lub dyskryminacji. Czy zatem można mieć dalej wątpliwości, czy istnieje coś takiego jak mowa nienawiści?</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#ArkadiuszMyrcha">Pan akurat jest dość przeciętnym autorytetem w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Pan jest wybitnym.)</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#ArkadiuszMyrcha">Mowa nienawiści jest, funkcjonuje, jest także problemem w Polsce. Nie bez przyczyny od lat podnoszona jest nie w formie apelu, ale w formie bicia na alarm konieczność zmiany polskiego kodeksu i rozszerzenia przesłanek przestępstw motywowanych nienawiścią. Jeżeli bowiem spojrzymy na te przepisy traktatów i naszej konstytucji, o których mówiłem we wstępie wypowiedzi, i na to, jak definiowana jest i w czym przejawia się mowa nienawiści… Przejdźmy na grunt polskiego Kodeksu karnego. Mówimy tu o trzech przestępstwach, które są przedmiotem dyskusji: dyskryminacji z art. 119, propagowaniu nazizmu, komunizmu lub innego ustroju z art. 256 Kodeksu karnego i napaści z powodu ksenofobii i innych okoliczności z art. 257. Proszę zauważyć, że w przypadku wszystkich tych przestępstw, choć występują przesłanki przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej lub także bezwyznaniowości, to brakuje przesłanek, które wydawałyby się oczywiste i które nie powinny być chyba przez nikogo o zdrowych zmysłach kwestionowane, np. wieku. Czy ktokolwiek na sali wyobraża sobie, że można kogoś dyskryminować z uwagi na wiek lub z uwagi na niepełnosprawność?</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Albo niebycie autorytetem.)</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#ArkadiuszMyrcha">Wracam do słów pana posła, który uważa, że mowa nienawiści nie istnieje i formy dyskryminacji są pewnym, jak rozumiem, wymysłem w stosunku do osób z niepełnosprawnością. Tego nie ma dzisiaj w Kodeksie karnym, nie ma czegoś tak bardzo oczywistego. Nie ma także dyskryminacji z uwagi na płeć czy orientację płciową. To coś, co we wszystkich państwach europejskich nie tyle jest standardem, ile zyskuje dodatkową ochronę, wzmocnioną ochronę, często bowiem jest przyczynkiem do zaostrzenia, do podniesienia wymiaru kary właśnie z uwagi na ochronę osób, które cechują się, posiadają po prostu jakąś szczególną cechę.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#ArkadiuszMyrcha">Jeśli państwo spojrzycie, jak ta kwestia jest uregulowana w ustawodawstwie państw europejskich, to proszę zauważyć: Rumunia, Niemcy, Szwecja, Słowenia, Hiszpania, Holandia, Malta, Chorwacja — wszystkie te państwa już dawno nadrobiły zaległości w kodeksie karnym, już dawno objęły wszystkie te grupy ochroną prawnokarną. Tylko w Polsce przez ostatnie lata sprawa ta była pomijana. Nie chcę wracać do tego, co było. Bo zagrzęźniemy w sporach i będziemy się koncentrowali na poszczególnych wypowiedziach. Przed nami jest dyskusja o tym, co będzie i jak powinno być, czy państwo swoimi przepisami, także o charakterze prawnokarnym, powinno chronić dodatkowo osoby tylko dlatego, że posiadają konkretną cechę.</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#ArkadiuszMyrcha">Proszę także zauważyć, że przestępstwa motywowane nienawiścią to nie są finalnie przestępstwa, które kończą się na adresacie tego przestępstwa, na jednej konkretnej osobie. Właśnie wręcz przeciwnie — ofiarą tych przestępstw padają najczęściej grupy osób Bogu ducha winne, niezwiązane nawet z ofiarą danego przestępstwa. Konsekwencją zaistnienia przestępstwa motywowanego nienawiścią, uprzedzeniami, dyskryminacją jest to, że te przejawy, takie jak agresja, groźby, przemoc, przenoszą się na zupełnie inne osoby tylko, podkreślam, dlatego że posiadają jakąś konkretną osobistą cechę. Czy tylko dlatego powinny padać ofiarą przestępstwa? Uważamy, że nie. Jeśli ktoś uważa, że osoba z uwagi na to, że jest albo stara, albo młoda, albo dlatego, że ma jakąś cechę niepełnosprawności, albo dlatego, że jest kobietą lub mężczyzną, albo dlatego, że jest gejem lub lesbijką, powinna padać ofiarą przestępstwa… Możecie nie popierać tych projektów, ale my uważamy, że tak nie jest. My uważamy, że te osoby w tego typu okolicznościach należy po prostu chronić.</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#ArkadiuszMyrcha">Stąd propozycja, która na etapie prac rządowych spotkała się z ogromną aprobatą. Szeroko zakrojone konsultacje pokazały, jak bardzo potrzebna jest to regulacja. Dzisiaj, chociaż etap rządowy oczywiście jest za nami, otwiera się przed nami etap prac parlamentarnych, które są ogromną szansą, żeby naprawić to, co przed laty nie było naprawione.</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#ArkadiuszMyrcha">Proszę także zauważyć, że poza rozszerzeniem katalogu przesłanek przestępstw motywowanych nienawiścią następuje także jedna, może przez niektórych niezauważona, może czasami niedoceniana, zmiana. Ale następuje zmiana określenia w sferze podmiotowej przestępstwa. Proszę zauważyć: jeśli chociażby wczytamy się w treść art. 119: Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności… Z powodu jej przynależności — to znaczy, że ta osoba musi posiadać tę konkretną cechę. Zamiana określenia „z powodu jej przynależności” na „w związku z” powoduje, że ochrona prawnokarna jest szersza, bo obejmie także te osoby, które w tym momencie danej cechy nie posiadają. Najlepszym przykładem tego jest właśnie okoliczność bezwyznaniowości. W obecnym bowiem brzmieniu tego przepisu zaatakowanie osoby z uwagi na jej bezwyznaniowość będzie ukierunkowane na osobę posiadającą tę konkretną cechę. Po naszej zmianie rozszerzającej tę ochronę zostaną objęte ochroną nie tylko osoby bezwyznaniowe, ale także osoby wyznające wiarę, czyli będące w szerokim katalogu osób, które są związane z tą cechą, ale niekoniecznie muszą ją posiadać. Proszę zauważyć, w jak wielu okolicznościach ta zmiana może mieć bardzo praktyczne zastosowanie. Wydaje się, że jest ona apelem zarówno jednej, jak i drugiej strony sali, żeby umożliwić ochronę wszystkich osób.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#ArkadiuszMyrcha">Kończę, żeby nie przedłużać.</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#ArkadiuszMyrcha">Szanowni Państwo! My mówimy dzisiaj o ochronie przed dyskryminacją, przed uprzedzeniami. Bardzo proszę tylko o jedno i apeluję w całej tej dyskusji, żeby nie mieszać w całej tej dyskusji pojęcia: ograniczenie wolności słowa. Bo jeżeli dla kogoś emanacją wolności słowa jest wywoływanie u innych grup — nawet nie jednej osoby, ale u innych grup — stanu zagrożenia, sytuacji, że w stosunku do całych grup jest stosowana przemoc, to inaczej pojmujemy wolność słowa. Dla mnie wolność słowa to jest wolność ekspresji, wyrażania poglądów z poszanowaniem drugiej strony, z poszanowaniem innych osób, bez ukierunkowania na wyrządzenie komukolwiek krzywdy. Bardzo proszę, nie mylmy tych dwóch pojęć, bo jeżeli tu, u podnóża zgodzimy się co do tego, dalsza dyskusja będzie łatwa. A jeżeli nadal w tym fundamentalnym momencie będziemy się różnić i będziemy cały czas słyszeć, że wolność słowa powinna być także rozumiana w ten sposób, że u kogokolwiek innego tylko z uwagi na to, że posiada konkretną cechę, może zaistnieć stan zagrożenia, można w stosunku do niego używać przemocy, to znaczy, że jesteśmy w dwóch różnych światach. Dlatego może ta debata w parlamencie jest potrzebna, żeby zrozumieć to, co jest źródłem całej tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Liczę na merytoryczną dyskusję i mam nadzieję, że w toku prac legislacyjnych, w toku prac komisyjnych będziemy mogli nad tym projektem się pochylić, a następnie będziemy mogli w Sejmie przegłosować ten bardzo potrzebny projekt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią minister do spraw równości Katarzynę Kotulę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#KatarzynaKotula">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Drogie Posłanki! Drodzy Posłowie! Droga strono społeczna, która zapewne dzisiaj w tym historycznym momencie nas słuchasz! Rozpocznę od podstawy, rozpocznę od słowa „hejt”. W ostatnich latach słowo „hejt” odmieniamy przez wszystkie przypadki, co może sprawiać, że traci ono na znaczeniu, jest często wyśmiewane, infantylizowane, staje się niestety także politycznym narzędziem. A przecież badania wyraźnie pokazują: hejt ma wpływ na nasze życie, zdrowie, relacje i naszych bliskich, na naszą rodzinę. W Internecie doświadczyło go prawie 40% polskiego społeczeństwa, a 3/4 uczniów i uczennic spotkało się z jakąś formą cyberprzemocy. Hejt jest oparty na emocjach, niechęci, uprzedzeniach, stereotypach, ale możemy z nim walczyć poprzez edukację opartą na włączaniu, a nie wykluczaniu ze wspólnoty, na empatii i trosce, ciekawości drugiego człowieka poprzez zwykłą społeczną uważność, ale także poprzez reagowanie. To, co jest naszym zdaniem, zdaniem dziś rządzących, i co jest naszym zadaniem to ochrona obywateli i obywatelek — to priorytet — nie tylko przed hejtem, ale przede wszystkim przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści. To ochrona przed przemocą, w tym przemocą słowną, której natężenie, zwłaszcza wobec grup mniejszościowych, widzieliśmy w ostatnich latach aż za dobrze. Tak, od hejtu często się zaczyna, ale hejt może zmienić się w mowę nienawiści, a następnie przemoc kierowaną uprzedzeniami ze względu na narodowość, pochodzenie, wyznanie lub bezwyznaniowość, światopogląd, orientację seksualną, płeć, niepełnosprawność czy też wiek.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#KatarzynaKotula">W ostatnich latach wielokrotnie widzieliśmy, do czego doprowadza nienawiść. To były siniaki na ciele młodych osób, które w 2019 r. chciały uczestniczyć w marszu równości w Białymstoku. To strefy wolne od LGBT, które na szczęście dzięki działaniu wielu wspaniałych osób, którym dzisiaj dziękuję, przeszły już do historii. To groźby śmierci w kierunku aktywistek na rzecz praw kobiet i odważnych działaczek i polityczek. To wyzwiska w stronę osób z niepełnosprawnością, które bez wstydu padają z ust znanych osób, także polityków prawicy najwyższego szczebla.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#KatarzynaKotula">Pamiętajmy, że zakaz dyskryminacji jest jedną z zasad prawa międzynarodowego, w tym prawa Unii Europejskiej — mówił o tym pan minister — jest zasadą konstytucyjną, ale przede wszystkim jest jedną z zasad praw człowieka, a przemoc z nienawiści i mowa nienawiści to najcięższe formy dyskryminacji, które ten zakaz naruszają. Projektowana w nowelizacji Kodeksu karnego zmiana uzupełniająca go o takie przesłanki jak: wiek, płeć, niepełnosprawność i orientacja seksualna, była bardzo wyczekiwana przez stronę społeczną i to strona społeczna zwróciła się do nas z propozycją tej ustawy i tego, żeby potraktować tę potrzebę jako priorytetową. I my tę potrzebę, obserwując ostatnie 8 lat sceny politycznej pod rządami Zjednoczonej Prawicy i Prawa i Sprawiedliwości, którzy często tego miecza nienawiści, języka dehumanizującego używali bez żadnych ograniczeń… Ten projekt jest odpowiedzią na potrzebę wzmocnienia wspomnianej ochrony przed motywowanymi uprzedzeniami, przestępstwami i mową nienawiści. Jest też odpowiedzią, co ważne, na międzynarodowe zalecenia i rekomendacje w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#KatarzynaKotula">Do wzmocnienia ochrony przed przestępstwami z nienawiści, zwłaszcza ze względu na orientację seksualną, wzywa Komisja Europejska, która w opublikowanej w 2020 r. strategii na rzecz równości osób LGBT na lata 2020–2025 rekomenduje: wzmocnienie ochrony prawnej osób LGBT przed przestępstwami z nienawiści, mową nienawiści i przemocą; wzmocnienie środków na rzecz zwalczania mowy nienawiści i dezinformacji w Internecie wymierzonych w osoby LGBT; zgłaszanie przestępstw z nienawiści przeciwko osobom LGBT i rekomenduje państwom członkowskim wymianę dobrych praktyk. Państwo jest zobowiązane do podejmowania działań na rzecz zwalczania przestępstw motywowanych nienawiścią, przede wszystkim w kontekście grup mniejszościowych, szczególnie na nie narażonych w tych ostatnich latach. Chronienie osób, które doświadczają dyskryminacji, przemocy, działania na rzecz zwiększenia ich dostępu do wymiaru sprawiedliwości i edukowanie społeczeństwa, ale także służb odpowiedzialnych za kontakt z obywatelami i obywatelkami, to jest ważne wyzwanie stojące przed naszymi wspólnotami, które powinny być po prostu bezpieczne dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#KatarzynaKotula">Powiedzą państwo, że to wydumany problem, że problem nie istnieje, ale wszystkie badania i statystyki temu przeczą. Badanie CBOS z 2019 r. mówi jasno, że z doświadczeń badanych wynika, że mowa nienawiści najczęściej jest obecna w Internecie, to prawie 65%, w drugiej kolejności w telewizji — 57%, niespełna połowa — 45% słyszy ją w miejscach publicznych, np. na ulicy, a 1/3 — 33% dostrzega tego typu napisy na murach i ścianach budynków. Blisko 2/3 badanych — 64% uważa, że tego typu wypowiedzi najczęściej odnoszą się do orientacji seksualnej, niespełna połowa dostrzega głównie mowę nienawiści o podłożu rasistowskim, a 2/5 — ksenofobicznym. 2/5 respondentów — 41% twierdzi, że odnosi się ona przeważnie do wyznania religijnego. Rzadziej jako przedmiot mowy nienawiści wskazywano pochodzenie społeczne, niepełnosprawność, płeć, bezwyznaniowość lub wiek, ale one także jako przesłanki występują.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#KatarzynaKotula">Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej w badaniu z 2020 r. wykazała, że 47% osób LGBT w Polsce w ciągu ostatnich 12 miesięcy do tego badania doświadczyło dyskryminacji w kluczowych obszarach życia, takich jak zatrudnienie, edukacja, opieka zdrowotna czy rozrywka. Jednocześnie ponad 15% doświadczyło ataku fizycznego lub przemocy seksualnej w ciągu 5 lat. To najwyższy wskaźnik w Europie. Z raportu „Sytuacja społeczna osób LGBT w Polsce” za lata 2019–2020, z „Kampanii przeciw homofobii” i od stowarzyszenia Lambda Warszawa dowiadywaliśmy się, że 67% osób LGBT w Polsce doświadczyło jakiejś formy przemocy motywowanej uprzedzeniami. Mówiły o tym badania Agencji Praw Podstawowych UE i Raport ILGA-Europe, w którym w ostatnich latach Polska wciąż była na ostatnim miejscu. Ten pierwszy historyczny rządowy projekt jest dzisiaj jasnym sygnałem, że każdy i każda z was zasługuje na ochronę przed przemocą, przed dyskryminacją. Każdy i każda z was zasługuje na to, żeby w Polsce czuć się bezpiecznie. Wszystkie i wszyscy jesteście u siebie.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#KatarzynaKotula">Dziękuję kolegom i koleżankom za poparcie. Jestem przekonana, że ten historyczny moment to tylko pierwszy krok do realizacji pełnej ochrony praw osób LGBT w Polsce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#MonikaWielichowska">Pozwólcie, że pozdrowię uczennice i uczniów, dyrekcję i grono pedagogiczne ze Szkoły Podstawowej nr 18 z Kalisza, którzy przebywają dzisiaj w Sejmie na zaproszenie pana posła Jana Mosińskiego. Witamy was serdecznie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#MonikaWielichowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#MonikaWielichowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Sebastiana Kaletę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SebastianKaleta">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#SebastianKaleta">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ten projekt ustawy nazywany jest przez rządzących projektem walki z mową nienawiści, ale w istocie jest to projekt wprowadzający cenzurę albo po prostu walkę z wolnością słowa. Projekt ten jest bardzo groźny, przypomina najgorsze mechanizmy ideologii przeciwnych demokracji. Prawo karne służy ochronie dóbr i wartości, które są wszystkim wspólne, dlatego Prawo karne chroni takie dobra jak zdrowie, rodzinę, mienie. Wskazana ustawa regulować ma przestępstwa, które zgodnie z polskim porządkiem naruszają wartość porządku publicznego. Według ministra sprawiedliwości porządek publiczny naruszać ma np. to, że jeśli ktoś stwierdzi, że są dwie płcie, a nie nieograniczona liczba, narusza tym samym porządek publiczny i powinien odpowiadać karnie.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SebastianKaleta">Po lekturze uzasadnienia tego projektu można wyciągnąć wniosek, że głównym celem ma być przypilnowanie, by środowiska LGBT mogły narzucać swoją wizję świata całemu społeczeństwu, mając za sobą siłowy aparat represyjny państwa. Pojęcie tożsamości płciowej, czyli przeciwieństwo pojęcia płci biologicznej, pada w samym projekcie, w jego treści i w uzasadnieniu 30 razy. To pojęcie nie jest obecne w żadnej z umów międzynarodowych, które wiążą Polskę, a w tym projekcie pada 30 razy. Np. minister stwierdza, że dyskryminujące wypowiedzi wobec członków społeczności LGBT mogą skutkować podziałem społeczeństwa oraz wpływać na bezpieczeństwo i dobro tych grup. Nie przesłyszeliście się, krytyka LGBT, środowisk, ideologii, dzieli Polaków, dlatego też ten, kto to robi, musi pójść siedzieć.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#SebastianKaleta">Według ministra Bodnara karanie za przestępstwa zniewagi, naruszenia nietykalności cielesnej czy kierowanie gróźb jest niewystarczające. Przypominam, że każdy w Polsce, czy to jest osoba ze środowisk LGBT, czy ze wszystkich innych, jest w Polsce chroniona przed agresją właśnie przez przepisy dotyczące tych przestępstw. Ale według ministra przestępstwa nie wypełniają swojej roli. To oznacza, że trzeba karać za słowa. Ta ustawa dotyczy karania za słowa.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Czytał pan to…)</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#SebastianKaleta">Masz opinię o tym, że tylko kobieta może zajść w ciążę, a mówienie inaczej miesza dzieciom w głowach? Jesteś transfobem i masz pójść siedzieć, bo szerzysz mowę nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#SebastianKaleta">Propozycja ministra Bodnara ma być domknięciem planów minister Nowackiej, aby mącić dzieciom w głowach, indoktrynować je w zakresie możliwości dowolnej zmiany płci. Te zmiany wyrządzają dzisiaj tysiącom dzieci na całym świecie potężne szkody.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#SebastianKaleta">Jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, może się okazać, że rodzice protestujący przeciw indoktrynacji ich dzieci byliby karani za sam fakt protestowania. Musimy się temu sprzeciwić. Kiedy wolność staje się zbrodnią, prawo staje się tyranią. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Łukasza Schreibera, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#ŁukaszSchreiber">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiele w tej kadencji mieliśmy ustaw złych, wiele kompletnie niepotrzebnych, ale ta jest ustawą wyjątkowo szkodliwą, wyjątkowo głupią, wyjątkowo niebezpieczną.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#ŁukaszSchreiber">Wysoka Izbo! Jesteśmy w dwóch różnych światach — powiedział pan minister. Tak, to się akurat zgadza. Tak naprawdę najlepsze uzasadnienie tej ustawy przedstawiła pani minister, skupiając się całkowicie na jednym jej aspekcie.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#ŁukaszSchreiber">Wysoka Izbo! Chcę zwrócić uwagę na hipokryzję tego rządu w tej sprawie. Już do tego, że wielokrotnie, także w roku np. 2014, Sąd Najwyższy wypowiadał się, że dodawanie kolejnych cech chronionych jest po prostu niedorzecznością, wracać nie będziemy. Pan minister powiedział, że wszyscy jesteśmy równi wobec prawa. Na jakie wydarzenia zareagował minister Bodnar w lipcu, uzasadniając konieczność prac nad tym projektem? Był pytany przez dziennikarzy i potwierdził, że takie prawo ma zagrozić więzieniem np. kibicom sportowym za antyimigrancki transparent „Refugees welcome” czy kibicom Polonii za transparent „Strefa wolna od LGBT”. Zwróciłem się, Wysoka Izbo, z interpelacją do ministra Bodnara, by zapytać, co by powiedział o hasłach, które padały na Campusie Polska: Je… — tutaj przekleństwo — was, PiS-owskie śmieci. I co minister sprawiedliwości powiedział? Cytuję: Nie ma ustawowych uprawnień do dokonywania subsumpcji ustalonych zachowań pod określone normy prawne. Oczywiście, że nie, bo takie rzeczy będzie można mówić. Pan minister bardzo manipulował kwestią związaną z wolnością słowa. Ja przypomnę słowa Winstona Churchilla. On podczas debaty w Izbie Gmin powiedział kiedyś: Wszyscy są za wolnością słowa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#ŁukaszSchreiber">Już kończę, ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#ŁukaszSchreiber">Wszyscy są za wolnością słowa, nie ma dnia, abyśmy o niej nie mówili, tylko że niektórzy chcą tak ją interpretować, że mogą mówić cokolwiek, ale jeżeli im się odpowie, to jest to skandal. A dla was nie tylko ma być to skandal, ale i więzienie.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#ŁukaszSchreiber">Dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość składa wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Karolinę Pawliczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#KarolinaPawliczak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pani Minister! Od wielu lat polskie prawo było krytykowane za zbyt wąski katalog grup, których może dotyczyć mowa nienawiści. Komitet Praw Człowieka ONZ w swych rekomendacjach był zaniepokojony tym, że polski Kodeks karny nie odnosi się do niepełnosprawności, wieku, płci czy orientacji seksualnej jako podstaw przestępstw nienawiści. A Komitet Praw Dziecka w 2021 r. zalecił pilne uzupełnienie prawa w celu zapewnienia ochrony przed wszelkimi formami dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#KarolinaPawliczak">W żadnym z obowiązujących w Polsce przepisów nie została zawarta definicja legalna mowy nienawiści. Właśnie dlatego przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny ma na celu dokonanie zmian w zakresie katalogu znamion przestępstw określonych w art. 119 § 1 Kodeksu karnego i art. 257 Kodeksu karnego oraz wzmocnienie ochrony prawnokarnej przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#KarolinaPawliczak">Dodam jeszcze, że w 2019 r. rzecznik praw obywatelskich przekazał byłemu premierowi Morawieckiemu aż 20 rekomendacji dotyczących skutecznej walki z mową nienawiści i przestępstwami z nią związanymi. Pozostało to oczywiście bez rozpatrzenia. Wszystkie te wnioski różnych organizacji przez lata trafiały w nicość, bo w kraju rządziła partia, dla której mowa nienawiści stała się codziennością, językiem powszechnym i symbolem tworzenia własnych idei.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Żenujące.)</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#KarolinaPawliczak">Dzisiaj macie szansę się zrehabilitować. Mówię to do waszego prawicowego obozu.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#KarolinaPawliczak">Macie szansę zadośćuczynić wszystkim pokrzywdzonym i poszkodowanym. Zróbcie to i pokażcie, że chcecie pomóc tym, którzy z hejtem, nienawiścią i dyskryminacją zderzają się i walczą właściwie codziennie. To również wasi koledzy, koleżanki. To mogą być wasze rodziny, dzieci, przyjaciele. Pokażcie, że dla nich chcecie naprawić dziś to, czego nie zdołaliście w swej niemocy zrobić przez ostatnie lata. Czy stać was na ten gest?</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#KarolinaPawliczak">Klub Koalicji Obywatelskiej poprze oczywiście ten bardzo ważny i szczególnie dziś potrzebny projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Najważniejszy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam posłankę Monikę Rosę z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#MonikaWielichowska">A panów posłów Dajczaka i Przydacza proszę: zapiszcie się do głosu, zamiast pokrzykiwać jak przedszkolaki.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#MonikaWielichowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałkini! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Każda zmiana prawa karnego wymaga odpowiedzi na dwa pytania. Po pierwsze, czy te przepisy są potrzebne, a po drugie, czy wcześniejsze przepisy nie są w stanie spełnić zamierzonego celu nowelizacji. W mojej opinii odpowiedź na te oba pytania brzmi: tak.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#MonikaRosa">Mowa nienawiści nie służy wolności słowa, wręcz przeciwnie, tę wolność słowa po prostu niszczy. Mowa nienawiści nie jest polemiką, nie jest wyrażaniem poglądów i nie służy przekonaniu nikogo. Co jest celem mowy nienawiści? Zredukowanie całego człowieka, w jego całej złożoności, we wszystkich jego cechach i doświadczeniach, do jednej cechy. Celem mowy nienawiści jest poniżenie ofiary, zadanie jej bólu i cierpienia. To jest wszystko, co chce osiągnąć sprawca.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#MonikaRosa">Tak jak w przypadku innych sytuacji, gdy sprawca chce skrzywdzić ofiarę, państwo nie może stać z boku i udawać, że nic się nie dzieje, i czekać bezczynnie. Nie może powiedzieć: ofiaro, radź sobie sama, znajdź sprawcę i dostarcz go przed oblicze wymiaru sprawiedliwości. Państwo musi pomóc. I państwo musi powiedzieć jasno, że tak robić nie wolno. To nie jest sprawa między prześladowcą a ofiarą, to jest sprawa nas wszystkich i całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#MonikaRosa">Przez ostatnie lata przekonaliśmy się, jak bardzo potrzebujemy nowelizacji Kodeksu karnego. Przekonaliśmy się, jak można było bezkarnie lżyć, poniżać i niszczyć ludzi ze względu na konkretną cechę, jak wykorzystywane do tego były media publiczne, liderzy opinii, media społecznościowe. Jak bardzo całe społeczeństwo było bezbronne wobec szczucia, nienawiści, hejtu i przemocy, która przelewała się przez Polskę, która przelewała się przez media, kiedy na marszach równości osoby o orientacji innej, niż sobie państwo wyobrażacie, były poniżane, kiedy osoby nieheteronormatywne spotykały się z nienawiścią w mediach społecznościowych, z przemocą na ulicach. Te groźby, ta mowa nienawiści, ta realna przemoc doprowadzały do tragedii, niszczyły zdrowie psychiczne i fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#MonikaRosa">Doskonale widzimy również, jak duży jest kryzys zdrowia psychicznego wśród osób młodych, szczególnie ze społeczności LGBT, które starają się odnaleźć swoją tożsamość, które szukają swojej tożsamości, orientacji, wsparcia i bezpieczeństwa. Mowa nienawiści i to, że osoby te czuły się tak totalnie bezbronne wobec siły państwa polskiego, to doprowadzało do kryzysów i zabójstw. Choćby tylko dla osób młodych musimy przyjąć ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MonikaWielichowska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Gramatykę, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za ten projekt ustawy, bardzo dziękuję za tę regulację. Gdzie zaczyna się mowa nienawiści, gdzie się zaczyna hejt? Czy on się zaczyna w Internecie, czy zaczyna się w mediach społecznościowych? Czy może zaczyna się w mediach albo na sali sejmowej? Nie, szanowni państwo, on się zaczyna w głowie w momencie, kiedy myślisz o kimś źle, w momencie, kiedy jesteś w stanie skorzystać z niewidzialnej kurtyny anonimowości, kiedy jesteś przekonany, że nic ci nie grozi, bo przecież nikt cię nie znajdzie, bo przecież nikt cię nie doprowadzi przed oblicze wymiaru sprawiedliwości. Wtedy jesteś na tyle odważny, w cudzysłowie, że pozwalasz sobie na sianie nienawiści na prawo i na lewo. Przecież ten problem dotyczy także was, którzy z tej mównicy mówicie o tym, że to jest forma jakiejś domniemanej cenzury. Wiek, płeć, orientacja seksualna, niepełnosprawność. Ile razy wy, którzy z tej mównicy mówicie o cenzurze, doświadczacie takich właśnie krytycznych komentarzy?</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#MichałGramatyka">Ile razy pod waszymi postami pojawiają się odniesienia do waszej niepełnosprawności intelektualnej, do waszego wyglądu, do tego, co piszecie, do waszego poziomu intelektualnego, jakieś asocjacje związane z waszą orientacją seksualną? Przecież to wy padacie ofiarą takich zachowań.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#MichałGramatyka">Ta ustawa, ta regulacja nie dotyczy jednak nas. My z racji zawodowej obecności tutaj, gdzie jesteśmy, jesteśmy na to uodpornieni. Postawcie się teraz w miejscu nastolatków, postawcie się w miejscu dzieci. W jaki sposób mają oni sobie radzić z tą falą nienawiści, z zalewem nienawiści kompletnie i nigdzie niekontrolowanym, w zakresie którego jesteśmy takimi specjalistami, my wszyscy, recenzenci, każdy z was, kto chociaż kiedyś raz napisał złośliwy komentarz pod adresem swojego przeciwnika, swojego interlokutora, może swojego kolegi z ławy sejmowej. Jak sobie mają z tym radzić dzieci, które nie są do końca ukształtowane, które mogą nie mieć oparcia w swoich rodzicach, bo np. wstydzą się z nimi o tym porozmawiać? Jak mają sobie z tym radzić ludzie, którzy nie mają tak mocnej psychiki jak wy, posłanki, posłowie, senatorki, senatorowie?</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#MichałGramatyka">Wiek, płeć, orientacja seksualna, niepełnosprawność. Jestem w stanie powiedzieć, że tego dotyczy dziewięćdziesiąt kilka procent złośliwych, nienawistnych komentarzy, które pojawiają się w mediach społecznościowych pod naszymi postami, pod postami Polek i Polaków, pod postami dzieci. Tego typu sytuacje często prowadzą do tragedii.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#MichałGramatyka">Pani Minister! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za tę regulację. Ona spowoduje, że tego typu treści staną się nielegalne, a w zestawieniu z implementacją prawa unijnego Digital Services Act nielegalne treści będą mogły być ścigane z całą surowością przez prawo.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#MichałGramatyka">Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga poprze oczywiście ten projekt ustawy. Najwyższy czas.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Michała Pyrzyka, Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga pragnę przedstawić nasze stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny w zakresie wzmocnienia ochrony prawnej przed przestępstwami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MichałPyrzyk">Proponowane zmiany odpowiadają na długoletnie apele organizacji praw człowieka, ekspertów, wystąpienia rzecznika praw obywatelskich, a także rekomendacje międzynarodowych instytucji, takich jak Komitet Praw Człowieka, Organizacji Narodów Zjednoczonych czy Europejski Trybunał Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#MichałPyrzyk">Nasze ustawodawstwo, nie tylko w zakresie prawa karnego materialnego, wymaga niezwłocznego dostosowania do standardów, które jasno podkreślają potrzebę ochrony i obrony obywateli przed mową nienawiści, przemocą, groźbami czy znieważaniem motywowanymi często uprzedzeniami.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MichałPyrzyk">Dlatego Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe złożył również poselski projekt ustawy w sprawie tzw. mowy nienawiści, który z kolei w postępowaniu cywilnym przewiduje trzy uproszczone tryby postępowania w sprawach o naruszenie dóbr osobistych w Internecie. Ten nasz projekt, podobnie jak omawiany w tym miejscu projekt rządowy, wpisuje się w szeroko pojętą walkę z hejtem i właśnie z mową nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#MichałPyrzyk">Obecnie obowiązujące przepisy Kodeksu karnego ograniczają ochronę prawną wyłącznie do przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej oraz bezwyznaniowości. Omawiany projekt rozszerza ten katalog o przesłanki takie jak: wiek, niepełnosprawność, płeć oraz orientacja seksualna, co na pewno stanowi ważny krok w walce z dyskryminacją i przemocą, która motywowana jest jakimiś uprzedzeniami. Przemoc, która ma swoje podłoże w nienawiści, jest szczególną kategorią przestępstw. Uderza nie tylko w jednostki, lecz także w całe społeczności, wzmacnia podziały społeczne, tworzy atmosferę strachu i wykluczenia. Dlatego tak istotne jest, aby wymiar sprawiedliwości dysponował odpowiednimi narzędziami do skutecznego ścigania i karania sprawców tych przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#MichałPyrzyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Padały tutaj, z tej mównicy, w tej debacie stwierdzenia o łamaniu wolności, słowa o cenzurze. Ja chcę przypomnieć tylko, że zgodnie z art. 54 konstytucji każdemu obywatelowi zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów i racji, ale należy pamiętać, że wolność ta nie jest absolutna i może podlegać ograniczeniom, też zgodnie z ustawą zasadniczą, w celu ochrony praw innych osób. Ponadto konstytucja mówi też o zakazie dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny. Stąd omawiany projekt nie ograniczy wolności słowa, a spowoduje właśnie ponoszenie odpowiedzialności za słowo.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#MichałPyrzyk">Dlatego też w naszym oświadczeniu, Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga, chcę podkreślić, że przyjęcie tej ustawy będzie jasnym sygnałem, że państwo polskie opowiada się po stronie równości, godności i bezpieczeństwa swoich obywateli, a proponowane zmiany to wyraz naszej solidarności z osobami narażonymi na dyskryminację i przemoc, a w konsekwencji często i wykluczenie społeczne. Będziemy oczywiście popierać ten rządowy projekt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią posłankę Annę Marię Żukowską, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AnnaMariaŻukowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dominik z Bieżunia, Kacper, Wiktor, Milo Mazurkiewicz, Michał — te osoby padły ofiarą mowy nienawiści. Nie wytrzymały tego. Dokonały zamachu na swoje życie, niestety skutecznie. Część z nich to były bardzo młode osoby, kilkunastoletnie, to były dzieci. Zrobiły to, bo nie wytrzymały fali hejtu, która spotykała je tylko i wyłącznie z jednego powodu — z powodu ich tożsamości psychoseksualnej lub orientacji płciowej.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AnnaMariaŻukowska">Zobowiązaniem koalicji 15 października było to, żeby doprowadzić do sytuacji, w której te osoby, te dzieci, często bardzo, bardzo młode dzieciaki, byłyby chronione, żeby nie były narażane na zjawisko hejtu, które za rządów Prawa i Sprawiedliwości stało się nieomal państwową ideologią, wspieraną także przez pana prezydenta Andrzeja Dudę poprzez słynne słowa odhumanizowujące społeczność LGBT, mówiące o tym, że to ideologia, a nie żadni ludzie. To byli ludzie. Nie ma ich już z nami, zmarli, popełnili samobójstwo.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AnnaMariaŻukowska">Mam nadzieję, że te zjawiska się skończą, że młodzi ludzie będą mieli poczucie, że dorastając, odkrywając swoją tożsamość czy też orientację, nie będą już narażeni na to, że państwo nie będzie stawało po ich stronie. Ta ustawa jest rozwiązaniem, które mówi dzieciakom, ale też oczywiście dorosłym: jesteśmy po waszej stronie, nie pozwolimy na to, żeby spotykała was nienawiść z powodu tylko jednej rzeczy, na którą nie mieliście żadnego wpływu, bo tacy się urodziliście. Dlatego poszerzenie katalogu grup chronionych jest bardzo ważne, jest standardem cywilizacyjnym. Niestety od wielu lat tylko Polska nie miała żadnych przepisów chroniących te wrażliwe grupy, jeżeli chodzi o państwa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#AnnaMariaŻukowska">Niestety w tej ustawie brakuje jednej kategorii, brakuje tożsamości psychoseksualnej.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#AnnaMariaŻukowska">Żałuję, bo Milo Mazurkiewicz akurat właśnie z powodu tożsamości została doprowadzona do takiego stanu, nie wytrzymała tego hejtu i skoczyła z mostu Łazienkowskiego. Mam nadzieję, że to jest jednak krok w dobrą stronę, że poszerzając katalog kategorii, dojdziemy też do rozszerzenia go o kategorię tożsamości psychoseksualnej. Chodzi tak naprawdę o grupę najsłabszą. Niestety, nad czym ubolewam, żadna grupa nie jest wolna od błędów i złych zachowań. Również w społeczności LGBT+ jest to grupa, która jest najsłabsza i która też czasami bywa tłamszona. Mam nadzieję, że również w przypadku tej grupy, która tak bardzo, tak mocno potrzebuje ochrony, te przepisy zaczną w Polsce funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#AnnaMariaŻukowska">Na ten moment jest zgoda naszej koalicji, żeby zrobić ten ważny, milowy krok w dobrym kierunku, aby chronić szczególnie dzieciaki, ale też wszystkich tych, którzy po prostu czują się prześladowani przez język, który nie powinien mieć miejsca, który piętnuje i który ma na celu tylko i wyłącznie spowodowanie… Właśnie nie wiem czego. Tego, że ktoś popełni samobójstwo? Czasami mam takie wrażenie, kiedy słucham niektórych polityków partii szczęśliwie obecnie już nierządzącej.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#AnnaMariaŻukowska">Klub parlamentarny Lewicy popiera ten projekt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MonikaWielichowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam panią poseł Karinę Annę Bosak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#KarinaAnnaBosak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#KarinaAnnaBosak">Proponowane przez rząd nowe prawo będzie nowoczesną cenzurą dla tych, którzy mają odwagę myśleć i poszukiwać prawdy w kwestiach, które wciąż są przedmiotem debaty. Pomysł, by regulować debatę Kodeksem karnym, jest brutalnym zamiarem i tworzy z prokuratury faktyczną policję myśli. Chcecie arbitralnie dodać cztery nowe cechy chronione: wiek, płeć, niepełnosprawność i orientację seksualną. Z doniesień medialnych wiemy, że tematyka dotycząca płciowości i seksualności przetacza się obecnie przez wszystkie dziedziny życia społecznego. Potrzebujemy otwartej debaty, w której wybrzmią głosy za i głosy przeciw.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#KarinaAnnaBosak">Przepisy dotyczące tzw. przestępstw z nienawiści są rozwiązaniem powojennym. Wyszczególnienie tzw. cech chronionych wynikało z doświadczeń wojny i potencjału do wywoływania krwawych konfliktów na tle religijnym, rasowym, narodowościowym i etnicznym. Dodawane w niniejszym projekcie przesłanki zdecydowanie nie mają takiego potencjału ani uzasadnienia. Będą wprost narzędziem opresji, jeśli chodzi o wolność słowa każdego z nas — na ulicy, w prasie, w mediach, na uczelniach, w sieci i w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#KarinaAnnaBosak">Bezpośrednim skutkiem wprowadzenia rozszerzonej karalności za tzw. mowę nienawiści będzie kryminalizacja wypowiadania poglądów niepoprawnych politycznie, zawierających tezy konserwatywne, wolnościowe i chrześcijańskie, sprzeczne z programem grup reprezentujących te nowe cechy. Wyodrębnienie ich w kodeksie to w rzeczywistości wpisanie lewicowych poglądów do prawa i angażowanie aparatu ścigania do wymuszania ich na całym społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#KarinaAnnaBosak">Powiedzmy wprost: chcecie, żeby ludzie byli karani i trafiali do więzienia za poglądy.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#KarinaAnnaBosak">To już się dzieje w innych państwach Unii Europejskiej, które zaszły dalej na ścieżce rzekomego postępu. To tworzenie nowego totalitaryzmu, bo ze względu na rozwój mediów społecznościowych każdy z nas, wyrażając swoje poglądy, będzie mógł stać się przestępcą albo będzie mógł czuć się zaszczuty. To prawo dotknie przede wszystkim nie tych typowych hejterów, których można ścigać z innych paragrafów, tylko zwykłych obywateli chcących odważnie myśleć. Co więcej, karanie obywateli ma być surowsze niż w obecnym brzmieniu Kodeksu karnego, bo chcecie też wpisać te przesłanki do katalogu ogólnych dyrektyw wymiaru kary. Podczas gdy przestępstwo znieważenia lub zniesławienia dotyczy twierdzeń, które są obraźliwe bądź nieprawdziwe, w przypadku mowy nienawiści można zostać skazanym również za mówienie prawdy oraz bez względu na nasze intencje, bo wystarczy, że ktoś subiektywnie uzna nasz komentarz za obraźliwy. Stanowi to bezpośrednie zagrożenie dla wolności słowa i swobody debaty publicznej, która powinna być przestrzenią wolnej wymiany myśli, w której najważniejszym kryterium jest poszukiwanie i wyrażanie prawdy, nawet kosztem urażenia innych.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#KarinaAnnaBosak">Grupy chronione najczęściej okazują się tymi, które mają największy wpływ polityczny. Nie chcemy świętych krów, grup, których pomysły wyjęte będą spod rzetelnej krytyki. Potrzebujemy wolnej, mądrej, dojrzałej i odważnej debaty. Mamy prawo spierać się o idee i o moralność. Konfederacja jest przeciwko temu projektowi, dlatego składam wniosek o odrzucenie go w całości.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MonikaWielichowska">Zapraszam pana posła Konrada Berkowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#KonradBerkowicz">W powieści Orwella „Rok 1984” mamy do czynienia z myślozbrodnią, czyli przestępstwem polegającym na myśleniu niezgodnie z linią ideologiczną partii, przestępstwem, które jest ścigane przez policję myśli. Wprowadzenie przez was ścigania z urzędu tzw. mowy nienawiści to jest dokładnie to samo, bo określenie „mowa nienawiści” nie istnieje w tradycji języka polskiego. A więc co ono oznacza, będą musieli określić politycy i urzędnicy.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#KonradBerkowicz">I tak np. wczoraj na posiedzeniu Komisji Etyki Poselskiej kilku jej członków z uśmiechniętej koalicji stwierdziło, że wiersz „Murzynek Bambo” jest rasistowski. Przeczytajmy więc ten wiersz: „Murzynek Bambo w Afryce mieszka,/ Czarną ma skórę ten nasz koleżka./ Uczy się pilnie przez całe ranki/ Ze swej murzyńskiej pierwszej czytanki./ A gdy do domu ze szkoły wraca,/ Psoci, figluje — to jego praca./ Aż mama krzyczy: ’Bambo, łobuzie!’,/ A Bambo czarną nadyma buzię./ Mama powiada: ’Napij się mleka’,/ A on na drzewo mamie ucieka./ Mama powiada: ’Chodź do kąpieli’,/ A on się boi, że się wybieli./ Lecz mama kocha swojego synka,/ Bo dobry chłopak z tego Murzynka./ Szkoda, że Bambo czarny, wesoły/ Nie chodzi razem z nami do szkoły”.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#KonradBerkowicz">Jeśli to jest według was rasizm, to macie IQ na poziomie Pigmeja. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór państwu.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Maria Żukowska: To był czysty rasizm.)</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Pani obraża ludzi z niskim IQ, twierdząc, że to jest obraźliwe.)</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Niech pan palcem nie pokazuje na nikogo.)</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem, panie pośle, powiedzieć, że Pigmeje mają takie samo IQ jak inni ludzie.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Bardzo naukowa wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dużo bzdur słyszałem na tej sali, ale to naprawdę jest bzdura, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-235.12" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak wszyscy ludzie.</u>
          <u xml:id="u-235.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, to mowa nienawiści.)</u>
          <u xml:id="u-235.14" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jak wszyscy ludzie. Słyszał pan? Jak wszyscy ludzie. Nie słyszał pan? Jest lekarz, można iść…</u>
          <u xml:id="u-235.15" who="#komentarz">(Głos z sali: To już mowa nienawiści.)</u>
          <u xml:id="u-235.16" who="#WłodzimierzCzarzasty">…poprawić sobie słuch.</u>
          <u xml:id="u-235.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Mowa nienawiści. Niepełnosprawność intelektualna.)</u>
          <u xml:id="u-235.18" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, proszę…</u>
          <u xml:id="u-235.19" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-235.20" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy już państwo się uspokoiliście? Nikogo nie obraziłem. Czy państwo już się uspokoiliście, czy zaczynamy obrady od kłótni? Bo jestem w stanie je tak poprowadzić, żebyśmy raczej byli spokojni. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-235.21" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Marta Stożek, partia Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#MartaStożek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu koła poselskiego partii Razem chcę wyrazić nasze poparcie dla przedstawionego projektu ustawy o zmianie Kodeksu karnego. Polska musi wreszcie wypełnić swój obowiązek wobec wszystkich obywateli i obywatelek, w tym osób LGBT+, które zbyt długo były pozbawione skutecznej ochrony prawnej. Poszerzenie katalogu znamion przestępstw z nienawiści oraz uwzględnienie przesłanek dyskryminacyjnych to nie tylko konieczność dostosowania naszego prawa do współczesnych realiów, ale przede wszystkim akt sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#MartaStożek">Ale choć projekt ten jest krokiem w dobrą stronę, musimy jasno powiedzieć: jest on niewystarczający. Wciąż brakuje w nim ochrony ze względu na tożsamość płciową. Bez ochrony zostaną zatem osoby niebinarne czy transpłciowe. Zamiast ochrony LGBTQiA mamy ochronę LGB. To nie jest w porządku — to rażące przeoczenie. Nasza walka o równość i godność wszystkich ludzi jeszcze się nie kończy. Bez uwzględnienia tożsamości płciowej jako przesłanki dyskryminacyjnej nie możemy mówić o pełnej ochronie prawnej dla wszystkich grup narażonych na przemoc i wykluczenie.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#MartaStożek">Brak w ustawie również innych grup narażonych na przestępstwa z nienawiści. Bez uwzględnienia przesłanek dyskryminacyjnych dotyczących stanu zdrowia lub choroby wykluczymy z ochrony np. osoby neuroatypowe — z autyzmem czy ADHD.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, pani posłanko, przepraszam na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę panów, przeszkadzacie panowie. Za chwilę będzie sytuacja taka, że któryś z was będzie przemawiał. Halo, panowie. Trzymaj się — dobrze. Ale naprawdę przeszkadzacie. Za chwilę będzie ktoś z was przemawiał, będziecie mieli pretensje, że przeszkadzacie sobie nawzajem. Proszę was, myślę, że robię to grzecznie i spokojnie. Naprawdę możecie porozmawiać poza salą.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#MartaStożek">Wykluczymy z niej walkę z dyskryminacją osób grubych, czyli fatfobią. Nie będzie również ochrony osób z chorobami psychicznymi. To jest szczególnie niezrozumiałe wobec powszechnej stygmatyzacji tych grup.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#MartaStożek">Polska nie może dłużej tolerować sytuacji, w której osoby LGBT+, osoby z niepełnosprawnościami czy seniorzy pozostaną bezbronni wobec nienawiści i przemocy. Czas na realne działania i pełną ochronę prawną.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#MartaStożek">Mimo mankamentów tej ustawy popieramy jej przyjęcie, bo to jest krok naprzód w walce o równość i godność wszystkich ludzi w naszym kraju. Apelujemy też do wszystkich posłów i posłanek na tej sali o poparcie poszerzenia katalogu osób chronionych przed przestępstwami z nienawiści. Partia Razem zgłosi odpowiednie poprawki i zagłosuje za skierowaniem ustawy do dalszych prac. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 49 osób zgłosiło się do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze ma ochotę się zapisać?</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam minutę na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Macieja Małeckiego z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Jest pan poseł? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Karolewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska stoi dziś przed ważnym krokiem na drodze do równości i sprawiedliwości. Projekt ustawy Ministerstwa Sprawiedliwości to kluczowa zmiana, która pomoże przeciwdziałać mowie nienawiści wobec osób z niepełnosprawnościami, osób LGBT, a także ze względu na płeć i wiek.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#IwonaKarolewska">Mowa nienawiści to nie tylko słowa. To także realne zagrożenie dla życia i zdrowia. Wiele osób w Polsce mierzy się na co dzień z atakami, wykluczeniem i koniecznością ukrywania swojej tożsamości. Te doświadczenia prowadzą do obniżonego poczucia własnej wartości, pogorszenia zdrowia psychicznego i dramatycznie zwiększają ryzyko prób samobójczych. Czy możemy pozwolić, aby dalej tak wyglądała nasza rzeczywistość? Odpowiedź brzmi: nie. Między innymi dlatego dzisiaj rozpoczął pracę powołany przeze mnie zespół ds. prewencji suicydalnej, ponieważ każdego dnia w Polsce życie odbiera sobie 14 osób.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#IwonaKarolewska">Wysoka Izbo! Czas, aby prawo dostosowało się do potrzeb XXI w. i chroniło wszystkich bez wyjątku. Razem możemy sprawić, że Polska stanie się krajem bardziej sprawiedliwym, równym i bezpiecznym dla wszystkich, niezależnie od tego, kim są i kogo kochają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałbym bardzo serdecznie przywitać Koło Gospodyń Wiejskich z Kudrowic. Witam was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przyjechaliście państwo na zaproszenie pana posła Krzysztofa Habury. O, tak miałem powiedzieć. Pomachamy. Miło nam, miło was widzieć.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk, PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W dobie cały czas postępującej cyfryzacji to właśnie w sieci, w Internecie dochodzi do i aktów dyskryminacji, i naruszeń dóbr osobistych, słownej przemocy. Mam pytanie: Czy ten projekt odnosi się też do odpowiedzialności karnej za mowę nienawiści w Internecie, która stanowi coraz poważniejszy problem? Czy też może są planowane dodatkowe regulacje w tym zakresie? Bo skończenie z mową nienawiści czy też ograniczenie mowy nienawiści w Internecie w czasach, w których żyjemy, jest potężnym wyzwaniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Ueberhan, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Do państwa z prawej strony, po pierwsze: zacznijcie czytać projekty ustaw, zanim zabierzecie głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Czytamy, czytamy.)</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#KatarzynaUeberhan">Po drugie, przestańcie wreszcie usprawiedliwiać nienawiść i przemoc wolnością. Mowa nienawiści to nie jest wolność słowa, mowa nienawiści to przemoc, mowa nienawiści to przestępstwo motywowane uprzedzeniami. Nikt nie może być dyskryminowany, prześladowany, padać ofiarą przemocy, przestępstwa ze względu na jakąkolwiek cechę, w tym ze względu na te cechy, o które projekt rozszerza ochronę, takie jak orientacja, płeć, wiek, niepełnosprawność. Nie ma zgody, nie ma przyzwolenia na dyskryminację, przemoc, nienawiść. Najwyższy czas na tę zmianę, za którą bardzo dziękuję. A panowie Berkowicz i Mentzen — będą konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Mowa nienawiści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Kanthak: Uuu, będą konsekwencje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy tutaj do czynienia naprawdę z ideologicznym bełkotem. Oczywiście, że już w obecnej sytuacji prawnej mamy przepisy, które penalizują groźby, przemoc, znieważenia niezależnie od cech osobistych ofiary, więc kwestia tego, co chcecie tutaj dołożyć, to jest kwestia tylko i wyłącznie waszej lewackiej ideologii. Art. 54 konstytucji gwarantuje każdemu obywatelowi prawo do wyrażania opinii, a szczególnie prawdziwych opinii, prawdy. Okaże się, że zaraz będziecie ścigać np. tych, którzy zwracają się do innych zaimkami związanymi z ich płcią realną, a nie wydumaną.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WitoldTumanowicz">Mam, wydawałoby się, że proste, pytanie do ministerstwa, bo wpisujecie płeć jako cechę chronioną. Ile według ministerstwa jest płci? Odpowiedź, która będzie inna niż „dwie”, będzie pokazywała bardzo jasno i wyraźnie, w którą stronę chcecie iść z tym projektem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Matecki, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#DariuszMatecki">Szanowny Panie Marszałku! Reprezentując bardzo liczną grupę w naszym społeczeństwie grubych i łysych, mówię, że nie potrzebujemy dodatkowej ochrony prawnej.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#DariuszMatecki">Bardzo dziękujemy, ale nie potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#DariuszMatecki">Jednocześnie wy wcale nie chcecie walczyć z żadną mową nienawiści. Bo gdybyście chcieli walczyć z mową nienawiści, tobyście walczyli z wielkim zapleczem waszego posła Romana, byście walczyli z Sokiem z Buraka, gdzie administratorami, moderatorami byli wasi posłowie i senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#komentarz">(Poseł Jan Kanthak: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#DariuszMatecki">Gdybyście chcieli walczyć z mową nienawiści, walczylibyście z mową nienawiści wobec Kościoła, a uwaliliście naszą ustawę w obronie chrześcijan.</u>
          <u xml:id="u-248.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-248.9" who="#DariuszMatecki">Dlaczego? Nie wiem. Czy Adam Bodnar chociaż słowo powiedział, kiedy zakatowano księdza, przyjaciela księdza Popiełuszki? Czy to nie była mowa nienawiści? Czy to było po prostu opiłowywanie katolików? Czy dewastowanie kościołów to też nie jest mowa nienawiści? Atakowanie Kościoła, atakowanie polskich żołnierzy to też nie jest mowa nienawiści? Bo wy to robiliście. Wam nie zależy na walce z mową nienawiści, tylko na cenzurze. W tej chwili trwa posiedzenie komisji kultury, gdzie wypowiadają się konserwatywni dziennikarze, którym uniemożliwiacie nawet wejście na konferencje prasowe. Zatrzymaliście człowieka, który pisał o powodzi prawdę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#DariuszMatecki">Zatrzymaliście, pobiliście rolnika, który w następstwie popełnił…</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#DariuszMatecki">…samobójstwo. Wam nie zależy na tym, żeby…</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kanthak: Tak jest!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle, bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Józefaciuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nienawiść, wrogość, niesmak, wstręt, odraza, niechęć, zazdrość, awersja. Mowa nienawiści jest coraz bardziej powszechna oraz wykorzystywana. Przykładem jest dzisiejszy filmik posła Mentzena, który wraz z posłem Berkowiczem, członkiem Komisji Etyki Poselskiej, przy pakowaniu zakupionej choinki marzą o pakowaniu ciała w dywan i siatkę, podając przy tym moje nazwisko.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#MarcinJózefaciuk">Co warto zauważyć, zmiana nie jest cenzurą ani nie jest próbą wprowadzenia cenzury. Czy obecnie panuje cenzura wypowiedzi dotycząca np. przynależności politycznej? Nie. Gdyby tak było, duża część z nas siedziałaby już dawno w więzieniu, co jest swoją drogą kuszącą wizją. Nie znają państwo różnicy między hejtem, nienawiścią a krytyką, w tym konstruktywną.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#MarcinJózefaciuk">Mam jednak pytanie: Dlaczego zrezygnowano z postulowanej przez niektóre środowiska przesłanki tożsamości płciowej? Dlaczego nie zachowano spójności z treściami wprowadzanego nowego przedmiotu edukacja zdrowotna? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Ryszard Wilk, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#RyszardWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tzw. ustawa o mowie nienawiści, którą tutaj dyskutujemy, pod płaszczykiem ochrony osób niepełnosprawnych czy starszych próbuje przemycić pewien bardzo kontrowersyjny zapis, mianowicie chodzi o zapis dotyczący znieważenia ze względu na tożsamość płciową, nie płeć, ale tożsamość płciową.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#RyszardWilk">Co prawda w toku konsultacji porzucono ten termin w projekcie ustawy i pozostawiono po prostu płeć, jednak w uzasadnieniu jest wprost napisane, że wykładnia pojęcia „płeć” będzie w duchu konwencji stambulskiej, gdzie płeć jest rozumiana nie jako biologiczna rzeczywistość, ale jako konstrukt społeczny. Pan minister sam powiedział przed chwilą z mównicy o dwóch różnych pojęciach: o tożsamości płciowej i o płci, co ta ustawa ma przynajmniej w teorii chronić.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#RyszardWilk">I tu mam pytanie do wnioskodawców. Na basenie do szatni damskiej wchodzi nagi mężczyzna, co widać gołym okiem. Personel wyprasza delikwenta, jednak ten protestuje, podając, że według jego identyfikacji płciowej on jest kobietą. Personel nie przyjmuje tej argumentacji i wyprasza mężczyznę z obiektu. Czy w myśl art. 257 projektowanej ustawy personel będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za znieważenie na tle płciowym, za co będzie grozić kara do 2 lat pozbawienia wolności? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedowany projekt ustawy w świetle fundamentalnych zasad równości i niedyskryminacji mógłby odegrać kluczową rolę w przeciwdziałaniu przestępstwom wynikającym z uprzedzeń, jednakże tak istotne zmiany powinny zapewnić adekwatność, efektywność oraz zgodność z konstytucyjnymi prawami obywateli. Równość wobec prawa jest jedną z fundamentalnych zasad demokratycznego państwa prawa. Nie może być ona rozumiana selektywnie, nie powinna być narzędziem do realizacji interesów jednej strony kosztem drugiej.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#BartłomiejDorywalski">Oznacza to, że przepisy prawne muszą być projektowane w sposób, który gwarantuje równowagę między ochroną osób narażonych na dyskryminację a prawami wszystkich innych obywateli, w tym wolnością słowa, sumienia czy przekonań. Faworyzowanie jednej grupy społecznej może prowadzić do nierówności wobec innych, co podważa samą ideę równości, a równość musi być nie tylko zasadą, lecz także praktyką, która buduje społeczne zaufanie i jedność.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#BartłomiejDorywalski">Pytanie: W jaki sposób proponowane zmiany w art. 256 § 1 k.k. zostaną zbalansowane z konstytucyjnym prawem do wolności słowa? Czy istnieją mechanizmy zabezpieczające przed ewentualnym nadużywaniem nowych przepisów w celu ograniczenia debaty publicznej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Sylwia Bielawska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#SylwiaBielawska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jakże przykro słucha się tej dzisiejszej debaty, ale jakie to symboliczne. Zupełny brak szacunku i poczucia odpowiedzialności za wspólnotę u osób, które powinny, po pierwsze, świecić przykładem i dla których, po drugie, powinno być zaszczytem, że reprezentują kogo? Wszystkich wyborców. Powtarzam raz jeszcze: wszystkich wyborców.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Szrot: Pani też.)</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#SylwiaBielawska">Jakże nisko upadł niestety nasz parlamentaryzm, a także upadło nasze społeczeństwo, skoro osoby, które szerzą mowę nienawiści, ze skrajnej prawicy, na które głosują tysiące osób, zasiadają tu, m.in. w tych ławach.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#komentarz">(Poseł Bartłomiej Pejo: Miliony.)</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#SylwiaBielawska">Dlatego mówię głośne „tak” dla tych zmian i dziękuję, panie ministrze, że będziemy nad tym procedować. A dlaczego? A dlatego że mala herba cito crescit, zło bardzo szybko się rozprzestrzenia.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#SylwiaBielawska">Zacytuję państwu sentencję z badań prof. Michała Bilewicza z Centrum Badań nad Uprzedzeniami: Mową nienawiści można się zarazić, a jej konsekwencją jest czyjaś krzywda. Dlatego postawmy granice niekontrolowanemu rozwojowi skrajnych stanowisk, postawmy granicę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#SylwiaBielawska">…mowie nienawiści wobec konkretnych grup.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Chciałem serdecznie przywitać osoby z liceum ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica z Tarnowskich Gór. Witam was bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Mówimy o ustawie, która ma karać za mowę nienawiści, a przed chwilą ze strony posłanki Lewicy mieliśmy strzelisty akt mowy nienawiści, bo stwierdziła ona, że przytoczenie przeze mnie faktu naukowego, że Pigmeje mają stosunkowo niższe IQ, jest obraźliwym rasizmem, a więc tym samym stwierdziła, że posiadanie niskiego IQ jest obraźliwe, a więc tym samym obraziła wszystkich z niskim IQ. To jest oczywista mowa nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepiej o choince powiedz.)</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#KonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Według wszelkich badań rasa żółta ma wyraźnie wyższe IQ niż rasa biała. Ja się za to nie obrażam. Według wszelkich badań rasa biała ma wyraźnie wyższe IQ niż rasa czarna, a wśród rasy czarnej Pigmeje mają jedno z najniższych IQ. To są fakty naukowe i zachowanie pani poseł Żukowskiej w tej sprawie jest właśnie przykładem tego, jak będziecie używać mowy nienawiści, żeby zakazywać podawania faktów naukowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#GrzegorzLorek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wasza specustawa to kaganiec nakładany na wolność słowa, na wolność wyrażania poglądów. Wejdzie w życie tylko wtedy, gdy prezydentem zostanie przyjaciel środowisk LGBT Rafał Trzaskowski. A gdy latem przyszłego roku zobaczę w parku półnagiego pana w lateksie trzymającego na smyczy drugiego pana na czworakach i powiem, że im się trochę miesza w głowie, to trafię na 2 lata do więzienia. Gdy na spotkaniu z wyborcami powiem, że są tylko dwie płcie, a inne wymyślone to bzdury i absurdalna moda, spędzę za kratami 3 lata. Gdy w studiu radiowym lub telewizyjnym będę się upierać, że mężczyzna nie może urodzić dziecka, a kobieta nigdy nie będzie mężczyzną, też mnie aresztują. Ta ustawa pod przykrywką walki z dyskryminacją jest użyciem wolności w służbie dobra pozornego, bo w rzeczywistości będzie cenzurą i brutalnym narzędziem do walki z Polakami, którzy nie zgadzają się z lewacką wizją świata. Dlatego powinna być odrzucona w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Renata Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z obowiązującymi przepisami do kategorii przestępstw motywowanych uprzedzeniami należą przestępstwa popełnione ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową i wyznaniową. Przepisy nie chronią wszystkich grup mniejszościowych szczególnie narażonych na dyskryminację, uprzedzenia i przemoc, dlatego należy rozszerzyć katalog przestępstw o kategorie: wieku, niepełnosprawności, płci i orientacji seksualnej. Proponowane zmiany mają na celu zwiększenie ochrony pokrzywdzonych przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści, a także wpłynąć na skuteczne i efektywne ściganie przestępców. Przestępstwa motywowane uprzedzeniami są najgorszym przejawem dyskryminacji i państwo powinno zapobiegać przejawom dyskryminacji przez podnoszenie świadomości społecznej i edukację antydyskryminacyjną głównie w szkołach. Powinno także chronić pokrzywdzonych przez stworzenie sprawnego i skutecznego systemu kar. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Pejo, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#BartłomiejPejo">Panie Marszałku! Szanowna Wysoka Izbo! Tworzycie pałkę do bicia po głowie wszystkich, których poglądy politykom Lewicy po prostu nie pasują. Przykłady? W Hiszpanii nauczyciel został zawieszony za stwierdzenie, że istnieją tylko dwie płcie.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#BartłomiejPejo">Na Islandii skazano mężczyznę za krytykę zajęć dotyczących LGBT w szkołach. W Wielkiej Brytanii politycy zostali zatrzymani za cytowanie Churchilla. Prokuratorzy już teraz sugerują ściganie kibiców za hasła i transparenty, takie jak: strefa wolna od LGBT. Ze strony waszych środowisk słyszymy również o czymś takim jak ageizm. Kogo będziecie zatem ścigać? Czy mówienie o niekompetencji młodszych w danym zawodzie albo o tym, że ktoś ze względu na wiek nie nadaje się do pełnienia swoich obowiązków, też będzie ścigane przez przejętą przez was prokuraturę? Dość lewicowych bzdur. Konfederacja będzie broniła wolności słowa.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Jabłoński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PawełJabłoński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PawełJabłoński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pokaz tego cynizmu, tej hipokryzji jest nieprawdopodobny. Z tej strony, z lewej strony sali mówicie dzisiaj, że chcecie walczyć z nienawiścią, a to nienawiść was wyniosła do władzy: osiem gwiazdek, czyli wasze naczelne hasło. To na tym haśle budowaliście swoje poparcie społeczne. Dzisiaj mówicie, że z nienawiścią trzeba walczyć, a tak naprawdę chcecie walczyć z tymi, którzy się z wami nie zgadzają. Chcecie blokować możliwość wypowiadania się zgodnie z rzeczywistością. Za to, że ktoś powie, że małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny, będzie mógł w myśl tej ustawy być ścigany.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Co? No nie.)</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PawełJabłoński">Tak, panie pośle, mówią to właśnie ministrowie.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Łoboda: Niech pan przeczyta ustawę.)</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#PawełJabłoński">Za osiem gwiazdek ścigać nie będziecie, będziecie ścigać tych, którzy będą mówili, że są dwie płcie, a nie 68 czy 69.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Są dwie. Ile jest według pana płci?)</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#PawełJabłoński">Swoją drogą jestem bardzo ciekawy, co odpowie na to pan minister.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Są dwie. Brawo. Mężczyzna i kobieta.)</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#PawełJabłoński">Czy będzie pan miał odwagę to powiedzieć? Jeżeli nie zejdziecie z tej drogi…</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zejdziemy.)</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#PawełJabłoński">…to możemy mieć w Polsce bardzo niebezpieczną sytuację dla wolności słowa, dlatego będziemy głosowali przeciwko tej fatalnej, lewackiej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z największych polskich grzechów głównych jest brak tolerancji, a co za tym idzie — przyzwolenie na mowę nienawiści. Pod rządami kato-PiS-u zaliczyliśmy dno pięć razy z rzędu. W tęczowym rankingu jesteśmy na ostatnim miejscu w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, czy mógłby pan zwrócić uwagę pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#KlaudiaJachira">Niestety właśnie przez to także w tych kwestiach polskie prawo do tej pory nie nadążało za prawem unijnym. Dzisiaj jako Wysoka Izba mamy szansę naprawić ten błąd, bo ta skaza ciągnie się za nami przez wieki. Ciągle pokutuje mit o Polsce jako kraju tolerancyjnym. Tymczasem niestety mamy długą historię prześladowań mniejszości religijnych, etnicznych, a ostatnio także seksualnych. Jeżeli można wskazać dziedzinę, w której deklaracje polityków najbardziej rozmijają się z praktyką, to jest nią właśnie ta sfera. Dlaczego walka z mową nienawiści jest tak ważna? Bo słowa mają moc, więc należy uważać na to, co i jak się mówi.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Jabłoński: Uważam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Wipler, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PrzemysławWipler">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Niedawno w jednym z wywiadów wiceprezydent elekt USA J.D. Vance zapytany o to, co zrobią jako administracja Donalda Trumpa, gdy Unia Europejska zacznie cenzurować X, serwis Elona Muska, odpowiedział: rzeczywiście będziemy reagować. Amerykańskie wojska nie mają powodu bronić narodów, które nie szanują fundamentalnej dla nas, Amerykanów, wartości, jaką jest wolność słowa.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PrzemysławWipler">Czy wy myślicie, że idziecie kompletnie wbrew megatrendom globalnym, w których się odchodzi od penalizacji tego, co ktoś mówi i myśli, nawet gdy mówi i myśli głupie rzeczy? Przytoczę jedną wypowiedź, która mogłaby być potencjalnie penalizowana. Drodzy państwo, to jest wypowiedź bardzo ważnej osoby w obecnej administracji, człowieka, który kiedyś został nagrany podczas konsumpcji ośmiorniczek, gdy mówił, że polskość to murzyńskość. Później tłumaczył, że murzyńskość to jest ruch, że murzyńskość to nie cecha etniczna, tylko ruch kulturowo-artystyczny z lat 30. zeszłego wieku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PrzemysławWipler">Czy nie myślicie, do jakich absurdalnych fikołków intelektualnych przed sądami doprowadzą tak absurdalne przepisy…</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Władysława Kurowskiego z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WładysławKurowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nienawiść to jest złe uczucie, nienawiść to jest uczucie destrukcyjne, ale mowa nienawiści to jest pojęcie, to pewien wytrych, pałka przede wszystkim niemająca nic wspólnego z ochroną pewnych zagrożonych grup, głównie do walki z poglądami, zwłaszcza z poglądami konserwatywnymi. Projekt ten jest sprzeczny z art. 54 ust. 1 konstytucji, który mówi o wolności wyrażania swoich poglądów. Dlatego, szanowni państwo, spieszmy się wyrażać swoje poglądy już dziś tu, na tej sali, i opinie, ponieważ niedługo być może nie będziemy mogli tego robić.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WładysławKurowski">Pytanie: Czy wyrażanie swoich negatywnych opinii na temat obscenicznych zachowań, np. na tzw. paradach równości, będzie karane w myśl tej nowej ustawy? Dziękuję bardzo. Proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Anna Polak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Realizacja międzynarodowych standardów wreszcie w zakresie ochrony przed mową nienawiści, przed przestępstwami z nienawiści, mam taką nadzieję, wpłynie skutecznie na ściganie tych przestępstw. I chyba tego się boicie. A tu chodzi o zapewnienie ochrony osobom pokrzywdzonym dyskryminacją. Wyższy wymiar kary to jest nasz sprzeciw wobec szerzenia mowy nienawiści i kreowania mody na hejt i na dyskryminację ze względów rasowych, narodowościowych, etnicznych i religijnych oraz ze względu na orientację seksualną, wobec osób z niepełnosprawnościami, wobec osób starszych. Czy ofiary przestępstw z nienawiści, szczególnie osoby z niepełnosprawnością, osoby starsze będą mogły liczyć na pomoc prawną z Funduszu Sprawiedliwości? Czy Fundusz Sprawiedliwości będzie przywrócony ofiarom?</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość. Jest pan poseł? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Alicja Łuczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#AlicjaŁuczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To bardzo dobrze, że procedujemy nad tą ustawą, poszerzając katalog znamion przestępstw motywowanych przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność czy orientację seksualną. Po pierwsze, państwo jest od edukacji i uświadamiania, że przestępstwami są groźby, obrażanie publiczne, niszczenie mienia, ataki fizyczne, ale też od uznania, że to są czyny karalne. Po drugie, dostosowujemy zmiany do prawa europejskiego, m.in. Karty Praw Podstawowych, a także do naszej konstytucji. Trzeba chronić obywateli przed dyskryminacją, i to jest oczywiste. A jak było za poprzedniej władzy? W 2016 r. rozpoznano np. 59 skarg związanych z dyskryminacją na tle orientacji seksualnej. Pamiętamy słynne wybijanie szyb w siedzibie stowarzyszenia Stonewall, nazywanie osób LGBT sodomitami, ataki na tęczowe piątki, no i słynne: LGBT to nie ludzie, to ideologia. Dlatego mówimy: dość, stop hejtowi. Ta ustawa jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Włodzimierz Tomaszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Ochrona, która staje się atakiem, nie jest ochroną. Mowa nienawiści, która tu jest rozumiana jako każda forma wypowiedzi, którą wyinterpretujemy, wymyślimy, zmyślimy, będzie atakiem. To może być atak na wielkich łódzkich twórców. O Julianie Tuwimie już tutaj mówiono przy okazji „Murzynka Bambo”, ale pytam też o „Chłopów” Władysława Reymonta. Czy „Chłopi” będą chronieni, czy też atakowani? Dochodzimy do absurdu i prosiłbym, żeby państwo mieli tę refleksję, że ta dywagacja może uczynić wiele szkód i ataków zamiast ochrony każdego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#MałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziś wykonujemy ważny krok w walce z mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści, które są motywowane dyskryminacją ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną. Te zmiany są oczekiwane przez wiele grup społecznych, przez wielu obywateli, wiele obywatelek, którzy na co dzień muszą mierzyć się z dyskryminacją i mową nienawiści. Dzięki tej ustawie szerzenie mizoginii, homofobii, transfobii, ageizmu przestanie być bezkarne. I to nie jest pusty, symboliczny gest, ale realne działanie.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#MałgorzataTracz">Bardzo dziękuję Ministerstwu Sprawiedliwości za przygotowanie tej ustawy. Ja z dumą zagłosuję za tym projektem po to, by dotrzymać obietnic. Bo mówiliśmy o Polsce otwartej i bezpiecznej dla wszystkich osób, niezależnie od tego, kogo kochają, w jakim są stanie zdrowia, w co wierzą bądź nie wierzą. Koalicja 15 października dotrzymuje obietnic i zapewnia bezpieczeństwo wszystkim Polkom i Polakom.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 100 konkretów.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Szrot.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PawełSzrot">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Parada hipokrytów, która z lewej połowy tej Izby na tę trybunę wychodziła, to jest zjawisko jednocześnie przezabawne i przerażające.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#PawełSzrot">Zachowujecie się państwo, jakby nienawiść z jakiegoś powodu była kompletnie obca środowiskom, które państwo tutaj reprezentują i których państwo bronią. Podawano wiele przykładów. Chciałem podać tylko kilka z ostatnich 2 lat: bydło, karaluchy, małpoludzia czereda, rozjuszone koczkodany, niedouki, świnie. I tego nie mówiły anonimowe trolle z Internetu, które po każdej stronie niestety występują. To mówili dziennikarze, działacze polityczni, dyplomaci.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlatego potrzebny jest… Dlatego walczymy.)</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#PawełSzrot">Taka jest prawda. Nie zrzucicie całej odpowiedzialności na stronę ideową, którą my reprezentujemy.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Osos, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#KatarzynaOsos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przede wszystkim dziękuję, że ten projekt trafił do Sejmu. Doskonale wiemy, że te zmiany były postulowane i oczekiwane od lat. Wierzę, że obecna większość sejmowa przyjmie zmiany, które pozwolą na zapewnienie pełniejszej i skuteczniejszej ochrony grupom obywateli szczególnie narażonym na przemoc i dyskryminację. Dla państwa ochrona obywateli musi być priorytetem. Agresja, nienawiść, uprzedzenia prowadzą do wielu ludzkich tragedii, potrafią zniszczyć człowieka, ale również niszczą nasze życie społeczne. W ostatnich latach te zjawiska narastały i mamy liczne przykłady, które pokazywały, że ochrona nie była zapewniona, dlatego konieczne jest rozszerzenie ochrony przed przestępstwami motywowanymi dyskryminacją. Wpłynie to na poprawę bezpieczeństwa i ochronę osób narażonych na przemoc wynikającą z uprzedzeń. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To wyjątkowo obrzydliwe, kiedy w tym punkcie obrad poseł Lewicy pani Żukowska wykorzystuje osobiste tragedie i śmierć młodych ludzi do uzasadniania swoich chorych wizji lewackiego świata, w którym nie tylko nie będzie już wolności słowa, ale tak naprawdę strach będzie po prostu myśleć. Wykorzystywanie ludzkich tragedii do realizacji swoich politycznych celów jest wyjątkowo haniebne.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#MariuszKrystian">Jak będzie funkcjonowało prawo, które forsujecie? Wystarczy spojrzeć na kraje, gdzie takie totalitarne prawo już funkcjonuje. Mową nienawiści jest modlitwa przed klinikami aborcyjnymi, w których mordowane są dzieci. Mową nienawiści jest cytowanie badań naukowych, które mówią o tym, że wśród pedofilów występuje wyraźna nadreprezentacja osób o orientacji homoseksualnej.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#MariuszKrystian">Chcecie walczyć z nienawiścią? To zlikwidujcie choćby farmy trolli związane z politykami Platformy Obywatelskiej. Jeśli tego nie zrobicie, to w dalszym ciągu będziecie mistrzami w szerzeniu nienawiści, a hasło z ośmiu gwiazdek będzie tego symbolem.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#MariuszKrystian">Jak będzie działało to nowe prawo? Pokazała to choćby pani poseł Ueberhan: ustawa jeszcze nie została uchwalona, a ona już grozi posłom ze względu na wyrażane poglądy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Łoboda, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#DorotaŁoboda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mowa nienawiści i hejt to nie jest sposób wyrażania poglądów. To czysta przemoc. I wiemy doskonale, że na mowie nienawiści, na przemocy słownej, na przemocy w Internecie się nie kończy; jeśli nie postawimy tamy mowie nienawiści, to ona zawsze przeradza się w przemoc fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#DorotaŁoboda">Wiem o tym dobrze. W 2019 r. byłam na Marszu Równości w Białymstoku, gdzie zobaczyliśmy jak na dłoni, do czego prowadzi brak reakcji na mowę nienawiści. Ataki fizyczne, rzucanie kamieniami, butelkami i racami w uczestniczki i uczestników Marszu Równości w Białymstoku pokazały, że państwo było bezradne wobec mowy nienawiści, która przerodziła się w agresję. Obok mnie szły dwie nastolatki w wieku moich córek, które powiedziały, że zwyczajnie się boją, ale że ja jestem w tej dobrej sytuacji, że wrócę do Warszawy, a one zostaną w tym miejscu, gdzie ktoś atakuje je kamieniami. Dziewczyny, ta ustawa jest też dla was.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mowa nienawiści to zjawisko, które niestety staje się coraz bardziej powszechne, i to na wielu polach, zatem konieczność wprowadzenia zmian zawartych w tym projekcie staje się oczywista.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#MałgorzataPępek">Ataki na osoby z powodu ich przynależności etnicznej, religijnej czy jakiejkolwiek innej są nie tylko przestępstwami, ale są także wyrazem głęboko zakorzenionych uprzedzeń, które mają szkodliwy wpływ na całe społeczeństwo. W świetle międzynarodowych norm i standardów ochrony praw człowieka nasza odpowiedź na te zjawiska musi być zdecydowana i skuteczna. Dlatego dobrze się stało, że postanowiono rozszerzyć katalog grup mniejszościowych szczególnie narażonych na dyskryminację, uprzedzenia i przemoc.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#MałgorzataPępek">Proszę zatem o odpowiedź na pytanie, w jaki sposób ministerstwo zamierza monitorować i oceniać skuteczność wprowadzonych zmian w Kodeksie karnym co do przestępstw motywowanych uprzedzeniami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agata Wojtyszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#AgataWojtyszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie projektu nowelizacji Kodeksu karnego to podeptanie wolności słowa i prawa do krytyki szkodliwych ruchów politycznych LGBT+, ideologii gender czy nieodpowiedzialnej polityki migracyjnej. To także ograniczenie wolności głoszenia i nauczania wiary, któremu stanowczo się przeciwstawiam.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#AgataWojtyszek">Gdy zostanie przyjęte nowe prawo i zostaną wdrożone nowe wytyczne, ludzie pracujący w wymiarze sprawiedliwości: policjanci, prokuratorzy, sędziowie, adwokaci oraz radcy prawni zostaną zobowiązani do uczestnictwa w szkoleniach, podczas których aktywiści LGBT będą wyrabiać w nich przeświadczenie, że mową nienawiści jest wszelka krytyka tzw. postępowych postulatów. Osobne warsztaty i ćwiczenia trafią do szkół, aby wyćwiczyć w naszych dzieciach podobne przekonanie, że krytyka ideologii gender jest złem, które powinno być eliminowane ze społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#AgataWojtyszek">Mam pytania. Czy zasada niedyskryminacji będzie obowiązywać 10. dnia każdego miesiąca, kiedy to chcemy oddać hołd ofiarom katastrofy smoleńskiej? Jakie kryteria przyjęliście państwo, aby ją definiować…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Katarzynę Marię Piekarską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#AgataWojtyszek">…jeżeli chodzi o niepełnosprawność, płeć czy orientację seksualną w kontekście proponowanych przepisów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Dajczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Małgorzata Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nowelizacja przepisów Kodeksu karnego w zakresie poszerzania katalogu przesłanek przestępstw popełnianych na tle uprzedzeń jest i koniecznością, i naszym obowiązkiem. To dobrze, że proponujemy uwzględnić kolejne przesłanki: wiek, płeć, niepełnosprawność i orientację seksualną.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Moje pytanie jednak brzmi: Skoro już nowelizujemy zapisy Kodeksu karnego, to czy do katalogu przestępstw nie należałoby dodać przesłanki związanej z body shaming, praktyką krytykowania, oceniania lub poniżania innych osób ze względu na ich wygląd fizyczny, w tym kształt ciała, wagę, stan skóry lub inne cechy wyglądu zewnętrznego? Jest to forma dyskryminowania, która może powodować i powoduje ogromne szkody psychiczne i fizyczne.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Panie pośle Matecki, panu, jak raczył pan zaznaczyć, nie przeszkadza, że jest pan łysy i gruby, ma pan pewnie też grubą skórę. Są jednak tacy, którzy hejtowani z tego powodu bardzo cierpią. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Woś, Prawo i Sprawiedliwość,</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MichałWoś">Panie Marszałku! Przedstawiciele Zjednoczonej Prawicy jednak zachowują pewien poziom w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#MichałWoś">Nawiążę do tego, co pani poseł. Chciałem zapytać, drodzy państwo, czy ta impreza didżeja Szłapki, czy ta impreza didżeja Nitrasa, ta mowa nienawiści to się łapie czy nie łapie pod tą ustawę. Chcę poinformować Wysoką Izbę, że gdy tylko te przepisy będą przyjęte, to powinni państwo przygotować zarzuty, przygotować akt oskarżenia dla didżeja Nitrasa, dla didżeja Szłapki za tę mowę nienawiści, którą urządzaliście.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawo nie działa wstecz.)</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#MichałWoś">Chodzi o hasełko: …PiS — wiadomo, co tam mieliście. Takie przepisy przygotowujecie. Chcę państwa poinformować, że to nie jest ustawa o tolerancji, o wsparciu osób LGBT, to jest ustawa o cenzurze. Dajecie bardzo poważne, szanowni państwo, narzędzia do tego, żeby tą cenzurę w Polsce wprowadzać. Ona będzie wykorzystywana nie tylko przez jedną stronę, ale przez wszystkie opcje polityczne, niezależnie od tego, czy rządzicie czy nie rządzicie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chcemy, żeby wszyscy korzystali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#BarbaraDolniak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotowy projekt ustawy to nie tylko prawo, to także sygnał, że Polska chce być krajem, gdzie każda osoba, niezależnie od wieku, płci, upodobań politycznych czy orientacji seksualnej, ma prawa, zasługuje na bezpieczeństwo. Z jednej strony ten projekt ustawy rozszerza kryteria, zespół cech osób, które będą podlegały ochronie prawnej, ale z drugiej strony, proszę państwa, wprowadza również drugie ważne rozwiązanie, gdyż zastępuje pojęcie „z powodu przynależności” rozwiązaniem „w związku z przynależnością”. Co to oznacza? Przepisy chronić będą nie tylko osoby, które spełniają kryteria, mają cechy przynależności do określonej grupy podlegającej ochronie, ale także będą służyć ochronie osób, które podejmują działania ochronne w stosunku do osób mających cechy podlegające ochronie.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#BarbaraDolniak">I jeszcze jedno…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#BarbaraDolniak">Jedno zdanie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#BarbaraDolniak">Państwo posłowie z PiS i Konfederacji, nie martwcie się, to nie politycy będą rozstrzygać, czy doszło do mowy nienawiści, tylko, proszę państwa, niezawisłe sądy. Widocznie tak się szalenie boicie swoich wystąpień, skoro boicie się ostatecznej decyzji sądu.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Boimy się waszej zawiści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Ciecióra, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#KrzysztofCiecióra">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odbyłem przed tym posiedzeniem ciekawą rozmowę z grupą osób, które są po prostu zaniepokojone tą ustawą. I to nie są faszyści czy jacyś patokatole, jak wy to nazywacie. To są zwykli, normalni obywatele, którzy przedstawiają konkretne przykłady. Wejście tej ustawy może doprowadzić do takiej oto sytuacji. Przedsiębiorca nie decyduje się na zatrudnienie osoby, która się identyfikuje jako niebinarna. Przedsiębiorca uzasadnia to kompetencjami, kwestiami merytorycznymi, szuka kogoś z pewnymi innymi talentami. Natomiast ta osoba oskarża go o dyskryminację. I ta ustawa dzisiaj otwiera puszkę Pandory chociażby w tym zakresie. Kolejny przykład. Mamy debatę na temat wieku emerytalnego i ktoś wypowiada się, mówi o tym, że osoby starsze nie mogą wykonywać pewnych zawodów, pewnych czynności. I oto taka osoba może zostać oskarżona o to, że wypowiada się negatywnie na temat osób starszych, że krytykuje ich wiek. Czy wreszcie chodzi tu o efekt mrożący. Dziennikarze, publicyści chcą np. kwestionować czy krytykować jakieś ruchy feministyczne czy jakieś tam postulaty środowisk LGBT i za to dostają wezwanie do prokuratury, zostają oskarżeni o rzekomą mowę nienawiści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#KrzysztofCiecióra">To efekt mrożący w dyskusji publicznej. Ta ustawa jest nieprecyzyjna, źle napisana i będzie powodowała wiele, wiele problemów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanka Urszula Koszutska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#UrszulaKoszutska">Mogę prosić o spokój?</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#UrszulaKoszutska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowni posłowie po lewej stronie! Bardzo proszę o uwagę, o nieprzeszkadzanie, bo to też jest nieeleganckie.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale mówi pani do… Mówiła pani „po lewej stronie”.)</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#UrszulaKoszutska">Rozumiem, że stosujecie państwo różnego rodzaju procedury, które nie mieszczą się w etyce zachowań, ale wydaje mi się, że powinniście państwo posłuchać.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#UrszulaKoszutska">Stosowanie przemocy wobec innych zawsze niszczy. Niszczy życie jednostek, życie emocjonalne i życie psychiczne, ale co najważniejsze, niszczy życie społeczne, a co najgorsze — modeluje sytuację i jest powtarzalne. Rolą państwa jest ochrona osób, które tej pomocy potrzebują. Myślę, że ta propozycja rządu właśnie temu służy. Używanie mowy nienawiści wobec innych osób nie jest prawem i nie jest dobrem. Jest niestety przemocą, a przemoc ma różne źródła. Kluczowe jednak wydaje się zrozumienie tego zjawiska, dlatego zwracam się do pana ministra z pytaniem: Czy podjęliście współpracę z ministerstwem edukacji po to, aby uświadomić młodym ludziom, czym różni się przemoc od prawa wolności słowa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Kowalski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! To jest jakiś paradoks, ale powiem tak: Arkadiusz Myrcha nie został odwołany za kwestię dodatków mieszkaniowych, nie został odwołany za kwestię darowizn, za to, że unika dziennikarzy, ale zostałby odwołany przez tego aktywistę LGBT Adama Bodnara, gdyby dzisiaj stwierdził, że są dwie płcie. Nie mam co do tego żadnej wątpliwości. Tak więc nie mam do niego żadnego pytania, ale mam pytanie do pana Włodzimierza Czarzastego.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#JanuszKowalski">Panie marszałku, dla mnie jest pan 100-procentowym mężczyzną i nie zmienię tutaj zdania. Chcę wiedzieć, czy to jest mowa nienawiści: Pan dzisiaj się określi np. jako genderfluid, czyli taka płeć przemienna. Czy jak będę dalej twierdził, że jest pan mężczyzną, to pójdę siedzieć?</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skończ z tą mową nienawiści.)</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#JanuszKowalski">Pan jutro się określi np. jako pangender, czyli odkryje pan w sobie również pierwiastek kobiety, bo to jest płeć, która się składa ze wszystkich płci. Czy to mowa nienawiści, jak będę twierdził, że nadal jest pan dla mnie mężczyzną, i to 100-procentowym. Czy pójdę siedzieć?</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pójdziesz.)</u>
          <u xml:id="u-316.5" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! Oni tego naprawdę chcą, oni chcą wsadzać nas do więzień za to, że uważamy, że jest mężczyzna i kobieta. Panie marszałku, ile mamy płci, czy 2, czy 500, czy 50, czy 100? Proszę mi powiedzieć, czy pójdę siedzieć za to, że będę twierdził, jeżeli pan zmieni zdanie na temat swojej tożsamości płciowej, że jest pan mężczyzną.</u>
          <u xml:id="u-316.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-316.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę przeczytać ustawę, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, a może byśmy się spotkali?</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Jolanta Niezgodzka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Stefaniuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Stefaniuk: Nie ma pani Joanny?)</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, ale jest pan Dariusz.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#DariuszStefaniuk">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Pan marszałek przed tą całą naszą dyskusją powiedział, żebym szedł do lekarza. Chciałbym zapytać, panie marszałku, czy to jest mowa nienawiści, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co?)</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#DariuszStefaniuk">Nie chce pan odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bo nie słuchałem pana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#DariuszStefaniuk">Pan marszałek przed całą naszą debatą powiedział, żebym szedł do lekarza. Wszyscy to słyszeli.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest dobra rada.)</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#DariuszStefaniuk">Chciałem zapytać. Pan minister już odpowiedział, że to jest dobra rada, a teraz chciałem zapytać pana marszałka: To jest mowa nienawiści, czy to jest coś innego, panie marszałku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">33 sekundy panu zostały.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#DariuszStefaniuk">Super, więc idę za panem ministrem. Pan minister powiedział, że to jest dobra rada, więc ja mam dla was dobrą radę, dla pana ministra, pana marszałka i dla wszystkich, którzy popierają ten projekt, nawet tych wszystkich z LGBT: Idźcie do lekarza. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Badania profilaktyczne są ważne, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, chciałem panu powiedzieć, że jak państwo pewnie wiecie — notabene dziękuję za życzenia zdrowia — leżałem w szpitalu 2 tygodnie. Jutro jestem…</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Stefaniuk: Ja nie wiedziałem. Można nie wiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Z pełną empatią pana informuję. Jutro idę do lekarza na godz. 15. Dziękuję za przypomnienie.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Stefaniuk: To jest dobra rada.)</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal, panie marszałku!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#FranciszekSterczewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ten projekt wprowadza ochronę przed mową nienawiści ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność czy orientację seksualną. Prawica usilnie wmawia nam, że to uderza w wolność, że to cenzura. To kompletna bzdura. To projekt o godności, o równości, o ochronie każdego Polaka, każdej Polki przed dyskryminacją, jest o uznaniu przez państwo, że hejt w każdej formie jest niedopuszczalny i powinien być karany. Ostatnie lata pokazały, jakie to zjawisko, szczególnie gdy hejt płynie ze strony właśnie polityków czy mediów. Ok. 70% osób LGBT w Polsce doświadcza hejtu i przemocy fizycznej. Prawica chce dalej wprowadzać strefę anty-LGBT, dalej nakręcać spiralę nienawiści dla korzyści politycznych. To jest podłe i złe. Ale tym projektem, tak długo wyczekiwanym, mówimy: nie ma na to naszej zgody. Każda osoba w Polsce, niezależnie od płci, wyznania czy koloru skóry, czy jakiejkolwiek cechy, powinna się czuć w Polsce bezpiecznie. Jesteście akceptowani, ważni, nikt nie ma prawa tego podważać, a prawica powinna się po prostu wstydzić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Golińska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Walczycie państwo z mową nienawiści poprzez przypisywanie własnej nienawiści politycznym przeciwnikom. Nawet jeśli pan Myrcha dzisiaj, mówiąc, że nikt o zdrowych zmysłach nie poprze tego projektu, który przecież ma m.in. chronić osoby starsze, myślał, że właśnie w ten obłudny sposób ukryje prawdziwą intencję tego projektu, to występująca po nim pani Kotula powiedziała wprost i obnażyła, co stoi za tym projektem. To projekt z założenia uderzający w osoby o prawicowych poglądach, osoby wyznające konkretne wartości, w tym katolickie, a nawet taki, który ma uniemożliwić głoszenie faktów naukowych.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#MałgorzataGolińska">Bo dla was prawda jest nową mową nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#MałgorzataGolińska">Z tego miejsca wzywam PSL, którego przedstawicielka dzisiaj w telewizji Republika mówiła o tym, że jesteście państwo w tym rządzie bezpiecznikiem, jak rozumiem, przeciwko właśnie takim szaleńczym ideologicznym projektom do poparcia wniosku Prawa i Sprawiedliwości o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-326.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Kanthak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#JanKanthak">Wyście wszyscy się szaleju najedli, moi drodzy rządzący. To, co proponujecie, w głowie się nie mieści każdemu normalnemu Polakowi, ale już przywykliśmy do tego, że lewactwo albo chce zabijać nienarodzone życie, albo kneblować wolność słowa, nakładając kaganiec Polakom. Ta ustawa jest kagańcowa. Najpierw przejęliście media, teraz chcecie przejąć Internet.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#JanKanthak">Mam takie pytanie, w sumie nie pytanie do rządzących, bo na to pytanie odpowiedział Krzysztof Śmiszek, ale pytanie do Polaków, którzy oglądają tę debatę. Na marszu LGBT padły słowa: Donaldzie wspaniały, twój rząd obalą pedały. I teraz pytanie: Czy takie określenia w stosunku do pana premiera w świetle waszej chorej ustawy wyczerpują znamiona przestępstwa? Pan Śmiszek odpowiedział, szanowni państwo, że nie, ponieważ liczy się kontekst. I właśnie o to chodzi, szanowni państwo, liczy się kontekst. Jak lewacy będą nadużywać wolności słowa, będzie wszystko dobrze, bo to jest kontekst, natomiast kiedy środowiska prawicowe, katolickie będą mówiły o ich wartościach i poglądach, trafią do pudła. Taka jest ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Obraził się pan tym tekstem?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Łukasz Schreiber, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister czy też pani ministra, jak chce się nazywać, pięknie nam tu mówiła o hejcie, z którym chce walczyć. Dlatego chciałbym się dowiedzieć, czy… Nie ma, niestety chyba uciekła. Taka ważna ustawa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, walczy z hejtem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#ŁukaszSchreiber">A, jest w komisji, rozumiem. No to może przyjdzie i odpowie mi na to pytanie: Czy to, co za chwilę państwo usłyszycie, wyczerpuje znamiona mowy nienawiści?</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#komentarz">(Poseł Łukasz Schreiber odtwarza nagranie z telefonu: 20 lat byłam dyplomatyczna i 20 lat prosiłam, i 20 lat pisałam listy, a dzisiaj mówię: Wypierdalać!)</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#ŁukaszSchreiber">To jest pani minister, która chce walczyć z hejtem.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#ŁukaszSchreiber">Więc chciałbym się dowiedzieć, czy rozpocznie od walki z samą sobą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Obłuda.)</u>
          <u xml:id="u-332.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Sójka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#KatarzynaSójka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Hipokryzja partii lewicowych w kwestii mowy nienawiści jest uderzająca. Ci, którzy dzisiaj próbują narzucać cenzurę w imię walki z nienawiścią, jeszcze niedawno sami stali na czele demonstracji, gdzie padały najgorsze wulgaryzmy, które zresztą przed chwilą słyszeliśmy. Na ich wiecach widzieliśmy młodzież i dzieci, świadków brutalnego języka i agresji, które miały służyć jedynie politycznym interesom. To, drodzy państwo, demoralizacja, a nie edukacja. Co więcej, od roku, od kiedy przejęli władzę okazuje się, że ich rewolucyjne hasła były jedynie pustymi sloganami. Nie ma nowych regulacji, które miałyby zmienić sytuację, ale jest coś innego. Nagle zniknęli z ulicy. Gdy rządzą, milkną. Może dlatego, że sami musieliby odpowiedzieć na pytania o odpowiedzialność za słowa i czyny z przeszłości. Nie można być wiarygodnym w walce z mową nienawiści, gdy wcześniej samemu korzystało się z języka pogardy i przemocy wobec oponentów. Jeśli teraz próbujecie cenzurować innych, powinniście najpierw spojrzeć w lustro i rozliczyć się ze swoją własną retoryką. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marcin Gwóźdź, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MarcinGwóźdź">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przysłuchiwałem się tej dyskusji z wielką uwagą. Bardzo się cieszę, że rozmawiamy dzisiaj o nienawiści, o hejcie, o tym, jak z tym walczyć. Tylko, drodzy państwo, dlaczego dzisiaj nie rozmawiamy o prawdzie? Bo wy chcecie tak naprawdę tą ustawą walczyć z prawdą, chcecie cenzurować prawdę. Jeżeli ktoś nazwie mężczyznę mężczyzną, a wam się to nie spodoba, to możecie wykorzystywać tę ustawę do walki z myślą, do walki z normalnością, a przede wszystkim do walki z prawdą. Dlaczego wy się boicie prawdy? Nazywajcie rzeczy po imieniu, jakimi one są. To jest proste, panie pośle. Nie potrzeba regulacji, nic to nie da. Po prostu prawda musi się obronić. Nie bójcie się prawdy.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy zawsze byli i są narodem tolerancyjnym. To do nas uciekali ludzie z innych państw, innych narodowości, którzy tam byli prześladowani. Tutaj znajdowali ostoję. Tu mogli rozwijać swoje talenty naukowe, artystyczne i inne. Dlaczego byliśmy takim tolerancyjnym narodem? Szanowni państwo, dlatego że nas ukształtowała religia chrześcijańska, religia miłości Boga i bliźniego.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#MariaKurowska">Tę miłość bliźniego mamy zakorzenioną od takiego maleńkiego dziecka. My nie zioniemy nienawiścią. Kto inny zionie nienawiścią. Nam się próbuje wmówić, kochani, że my jesteśmy jacyś nienawistni.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#MariaKurowska">Przepraszam, kiedy kogoś obraziłam w tej sali? A popatrzcie na moje posty, co tam się dzieje, jaki tam jest hejt. Czy to my jesteśmy nienawistni, czy ci, którzy są po drugiej stronie, są nienawistni? Mam apel do koleżanek posłanek i kolegów posłów z koalicji rządzącej. Kochani, w pierwszej kolejności jesteście Polakami, a potem dopiero członkami takiej czy innej partii. I nie dajcie sobie wmówić bzdur. Są dwie płcie, nie ma mowy nienawiści. Jesteśmy normalnymi ludźmi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-338.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Gontarz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#RobertGontarz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Wielkiej Brytanii ludzie za antyimigranckie wpisy w Internecie, za antyimigranckie memy trafiali do aresztu. I wydawało się, że w Polsce do takiej sytuacji nigdy nie dojdzie, że zdrowy rozsądek jednak będzie wygrywał. Ale cóż, przyszła koalicja 13 grudnia i okazało się, że zdrowy rozsądek dla was nie ma żadnego znaczenia. Wręcz przeciwnie, z tego, co jest nieracjonalne, czerpiecie pełnymi garściami. Okazuje się, że dochodzimy do sytuacji, w której jeśli ktoś powie, że są dwie płcie, nie będzie chciał zwracać się do rozmówcy zgodnie z jego wyimaginowanymi zaimkami albo, co gorsza, powie, że transwestyci i transseksualiści nie powinni wychowywać dzieci, może trafić do więzienia, być karany bezwzględnym więzieniem. To, co wy próbujecie zrobić, wprowadzić, to jest coś tragicznego. Ludzie, którzy mają wartości konserwatywne, pójdą siedzieć, jeśli będą mówili to, co myślą. Ludzie, którzy uważają, że biologia mówi prawdę, że są tylko dwie płcie, będą mieli mieli łamane życiorysy. Naprawdę chcecie doprowadzić do tego, żeby ludzie trafiali do więzienia tylko i wyłącznie za to, że nie sprzyjają waszej ideologicznej narracji? To jest skandal i musimy to odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! To nie jest ustawa o przeciwdziałaniu mowie nienawiści. To jest ustawa, którą można nazwać represyjną, można nazwać kagańcową, bo w istocie zmierzacie do tego, żeby założyć kaganiec na wolność słowa, żeby założyć kaganiec wszystkim tym, którzy twierdzą, że jest kobieta i mężczyzna i nie ma trzeciej płci, założyć kaganiec wszystkim tym, którzy mają poglądy konserwatywne, prawicowe, wszystkim chrześcijanom, katolikom, którzy wyznają swe poglądy.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Przecież to nie jest nowa ustawa. To już od dawna jest w tej ustawie przecież.)</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#ZbigniewBogucki">I prawda jest taka, że to jest tylko preludium. To jest wstęp do tego, żeby ten lewicowy walec przejechał przez serca i umysły Polaków. I za chwilę w Polsce również, tak jak w niektórych krajach na zachodzie Europy, nie będzie można modlić się np. za dzieci nienarodzone. Do tego zmierzacie. Cynicznie wykorzystujecie do tego osoby niepełnosprawne, które rzekomo też mają być objęte tą ochroną. A sami prowadzicie krucjatę nienawiści pod waszym ośmiogwiazdkowym, nienawistnym i wulgarnym hasłem, które jest waszym programem politycznym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Arkadiusza Myrchę.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za wszystkie głosy i pytania, które padły podczas tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma za co.)</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Nie jest zaskoczeniem, że przedstawiciele klubów PiS i Konfederacji…</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bronią praw.)</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#ArkadiuszMyrcha">…krytykują ten projekt ustawy. Zaskoczeniem są jednak dla mnie dwie kwestie. Po pierwsze, państwo nie przeczytaliście tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-344.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.6" who="#ArkadiuszMyrcha">To się ewidentnie przebija w państwa wypowiedziach, kompletnie. Po drugie, nie wiedziałem, że macie aż tak niski poziom wiedzy prawnej, wiedzy ogólnej, a czasami nawet kultury osobistej.</u>
          <u xml:id="u-344.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie obrażaj.)</u>
          <u xml:id="u-344.8" who="#ArkadiuszMyrcha">To się przebiło w tej debacie. Po pierwsze, chciałbym podkreślić z całą stanowczością, że ten projekt ustawy nie wprowadza do Kodeksu karnego jakiegoś nowego rodzaju przestępstwa. Mam wrażenie, że państwo żyjecie w takim przekonaniu, jakby nagle się coś nowego pojawiło w kodeksie, coś, co wcześniej nie istniało…</u>
          <u xml:id="u-344.9" who="#komentarz">(Głos z sali: No to po co to?)</u>
          <u xml:id="u-344.10" who="#ArkadiuszMyrcha">…jakby art. 119, 256 i 257 nie było, a one są od 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-344.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co ta regulacja?)</u>
          <u xml:id="u-344.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co to robicie?)</u>
          <u xml:id="u-344.13" who="#ArkadiuszMyrcha">Co więcej, w poprzednich kodeksach, z 1969 r., z 1932 r., podobne regulacje też były, więc to nie jest nic nowego. Mówimy o pewnych przesłankach, o rozszerzeniu katalogu przesłanek, a nie o wprowadzeniu nowego rodzaju przestępstw. Naprawdę bazujmy na tym, co jest w kodeksie i skupmy się na tym, co jest w projekcie ustawy, a zostawmy państwa ideologię, państwa, subiektywne oceny, do których oczywiście macie prawo, nawet jeśli jesteście w głębokim błędzie. Po to jest parlament, po to jest debata, żebyśmy się tymi poglądami wymieniali i prostowali nawet najbardziej absurdalne tezy i zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-344.14" who="#ArkadiuszMyrcha">Art. 119, czyli przepis penalizujący działania dyskryminacyjne: Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości… Zatrzymajmy się chwilę na tym przepisie. Po pierwsze: kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną, a nie: kto stosuje krytykę. Chodzi o przemoc i groźbę bezprawną. Czy wy naprawdę nie rozumiecie, że to nie chodzi o każde zdanie? Bo mam wrażenie, że państwo próbujecie wyinterpretować te przepisy jako całkowity zakaz mówienia. Nie, chodzi o przemoc i groźbę bezprawną. Wiemy, co to jest przemoc, i wiemy, co to jest groźba bezprawna. Mówimy dokładnie o tym. Jeśli dla państwa jest oczywiste, że nie wolno stosować przemocy lub groźby bezprawnej z uwagi na przynależność narodową… Rozumiem, że pod tym względem się zgadzamy, chyba że jest inaczej? Patrzę na pana posła Tumanowicza. Zgadzamy się? Zgadzamy się. Jeżeli uważamy, że nie można stosować przemocy lub groźby bezprawnej z uwagi na swoją przynależność rasową… Zgadza się? Zgadza się.</u>
          <u xml:id="u-344.15" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest co innego…)</u>
          <u xml:id="u-344.16" who="#ArkadiuszMyrcha">To czy zgadzamy się, że nie można stosować przemocy lub groźby bezprawnej z uwagi na wiek? Zgadzamy się. Czy pan już tutaj ma odmienne zdanie? Nagle jest odmienne…</u>
          <u xml:id="u-344.17" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-344.18" who="#ArkadiuszMyrcha">Ale panie pośle Wipler, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-344.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Groźby są karalne, po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-344.20" who="#ArkadiuszMyrcha">Nie, ja pytam.</u>
          <u xml:id="u-344.21" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Są karalne.)</u>
          <u xml:id="u-344.22" who="#ArkadiuszMyrcha">Skoro my się godzimy dzisiaj wszyscy, że nie stosujemy przemocy i groźby bezprawnej w stosunku do kogoś z uwagi na rasę czy narodowość — i tutaj się wszyscy zgadzamy, chyba że jest inaczej, ale to już jest państwa sprawa — to dlaczego nie możemy tych samych okoliczności zastosować w stosunku do osób z uwagi na wiek lub płeć? Czym to się różni? Czym one się różnią? Czyli rozumiem, że dla państwa można stosować przemoc i groźbę bezprawną z uwagi na płeć, wiek lub niepełnosprawność. Bo o tym jest ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-344.23" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Ustawa jest o tym, co wy będziecie interpretować jako mowę nienawiści.)</u>
          <u xml:id="u-344.24" who="#ArkadiuszMyrcha">Nie. Przepraszam, ale pan kompletnie myli dwa pojęcia. Czy jest problem z interpretowaniem stosowania przemocy na tle rasowym? Ma pan problem z interpretowaniem tej definicji? Ktokolwiek na sali ma problem z definiowaniem przemocy z uwagi na rasę lub narodowość? Nikt nie ma problemu. A jaki możemy mieć problem ze zrozumieniem stosowania przemocy z uwagi na wiek albo z uwagi na płeć? Jaki jest problem ze zrozumieniem tego przepisu? Gdzie jest tutaj szara sfera interpretacyjna? Czego pan nie rozumie? Nie wolno stosować przemocy i groźby bezprawnej — koniec i kropka. To nie jest kwestia jakiejś uznaniowości i interpretacji, po prostu.</u>
          <u xml:id="u-344.25" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Na Zachodzie wsadzają do…)</u>
          <u xml:id="u-344.26" who="#ArkadiuszMyrcha">Tylko jeżeli przesłanką jest dzisiaj rasa, narodowość, to my mówimy także: wiek, płeć, niepełnosprawność i orientacja. Wielkie mi rzeczy. Chyba że pan uważa, że w stosunku do tych osób można stosować przemoc i groźbę bezprawną. My uważamy, że nie.</u>
          <u xml:id="u-344.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Groźba karalna jest penalizowana…)</u>
          <u xml:id="u-344.29" who="#ArkadiuszMyrcha">Groźba bezprawna, groźba bezprawna. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-344.30" who="#ArkadiuszMyrcha">Ile dzisiaj usłyszeliśmy ze strony państwa, polityków PiS-u, że to ma być jakiś zamach na chrześcijaństwo, zamach na tle religijnym, wyznaniowym. Przecież w Kodeksie karnym jest to od lat. Nie wolno stosować przemocy i groźby bezprawnej z uwagi na wyznaniowość. My w ogóle nie dotykamy tej sfery. Państwo mówicie o czymś, co od lat już jest penalizowane. Po co w ogóle poruszacie ten wątek?</u>
          <u xml:id="u-344.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.32" who="#ArkadiuszMyrcha">My tej sfery kompletnie nie ruszamy. To pan poseł Kowalski czy ktokolwiek inny tutaj mówił. Przecież nie o tym jest ten projekt. Wy nie dość, że nie czytacie tego projektu, to w ogóle nie czytacie kodeksu, który obowiązuje od 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-344.33" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto nie czyta?)</u>
          <u xml:id="u-344.34" who="#ArkadiuszMyrcha">Połowa państwa wypowiedzi to są jakieś wasze ogólne oceny, jakieś wasze poglądy, a nie ocena tego konkretnego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-344.35" who="#ArkadiuszMyrcha">Art. 256 Kodeksu karnego: Kto publicznie propaguje nazistowski, komunistyczny, faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość… I znowu mamy kwestię wyznaniowości objętą dzisiejszym przepisem. Nie ma w ogóle tego tematu w tej nowelizacji. Kto nawołuje do nienawiści? Czy powiedzenie, że np. do czegoś się nie nadajesz, czegoś nie potrafisz, jest nawoływaniem do nienawiści? Naprawdę chodzi o to, że ktoś publicznie nawołuje do nienawiści. Jeżeli państwo uważacie, że można publicznie nawoływać do nienawiści ze względu na wiek i płeć, to gratuluję dobrego samopoczucia. My uważamy, że nie można publicznie nawoływać do nienawiści.</u>
          <u xml:id="u-344.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.37" who="#ArkadiuszMyrcha">O tym jest ten przepis, nie o tych wszystkich dyrdymałach, które opowiadacie z mównicy sejmowej. Kto publicznie nawołuje do nienawiści…</u>
          <u xml:id="u-344.38" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: To ile jest płci?)</u>
          <u xml:id="u-344.39" who="#komentarz">(Głos z sali: No ile jest?)</u>
          <u xml:id="u-344.40" who="#ArkadiuszMyrcha">Kto publicznie nawołuje do nienawiści…</u>
          <u xml:id="u-344.41" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Jeśli ktoś nie wie, to dlaczego dopisuje coś takiego do ustawy?)</u>
          <u xml:id="u-344.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie płci mamy chronić?)</u>
          <u xml:id="u-344.43" who="#ArkadiuszMyrcha">To jest w art. 256. Art 257: kto publicznie znieważa grupę ludzi albo poszczególną osobę z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej… Już kolejny raz mamy poruszony wątek wyznaniowy. Również w tym artykule nie pojawia się kompletnie nic nowego. Ochrona osób wyznających daną religię i bezwyznaniowych jest taka sama i obowiązuje od lat. Ta nowelizacja w ogóle w to nie ingeruje. Jeśli ktoś z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, to podlega karze. Czy uważacie państwo, że można publicznie znieważać grupę ludzi ze względu na wiek lub płeć? Skoro uważacie dzisiaj, że nie wolno znieważać ludzi ze względu na narodowość, na rasę, na wyznanie — bo nie można, rozumiem, że w tym względzie chyba się zgadzamy — to dlaczego uważacie, że można ich znieważać ze względu na wiek, płeć czy niepełnosprawność? O tym jest ten projekt. Nie o…</u>
          <u xml:id="u-344.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile jest płci?)</u>
          <u xml:id="u-344.45" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale ile jest tych płci?)</u>
          <u xml:id="u-344.46" who="#komentarz">(Głos z sali: Według ministerstwa…)</u>
          <u xml:id="u-344.47" who="#ArkadiuszMyrcha">Kodeks karny nie reguluje takich rozwiązań i nie reguluje takiej materii.</u>
          <u xml:id="u-344.48" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: To co wy chcecie chronić, skoro nawet nie macie pojęcia o tej materii?)</u>
          <u xml:id="u-344.49" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie pośle, każdego.</u>
          <u xml:id="u-344.50" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Są dwie płcie, ale chcę usłyszeć to od ministra.)</u>
          <u xml:id="u-344.51" who="#ArkadiuszMyrcha">Chcemy chronić wszystkie osoby, które są publicznie znieważane, w stosunku do których stosowane są groźby, stosowana jest przemoc.</u>
          <u xml:id="u-344.52" who="#komentarz">(Głos z sali: Naszych też będziecie bronić?)</u>
          <u xml:id="u-344.53" who="#ArkadiuszMyrcha">Chcemy bronić wszystkich tych, którzy czują się zaszczuci, którzy czują się publicznie opluwani tylko dlatego, że mają jakąś cechę osobistą.</u>
          <u xml:id="u-344.54" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-344.55" who="#komentarz">(Głos z sali: Np. członków PiS.)</u>
          <u xml:id="u-344.56" who="#ArkadiuszMyrcha">Często dorzucacie do tego krytykę przynależności politycznej i zrównujecie przynależność polityczną z posiadaniem pewnej cechy osobistej. Jest jedna różnica — cechę osobistą posiadamy od urodzenia. Przynależność partyjna, polityczna jest waszym dobrowolnym wyborem. Nikt wam nie każe być w PiS-ie, nikt wam nie każe być w Konfederacji, nikt mi nie każe być w Platformie Obywatelskiej. Godzimy się na krytykę naszego życia politycznego i naszych decyzji. Nie o tym jest ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-344.57" who="#ArkadiuszMyrcha">Dzisiaj w tym projekcie rozszerzamy tylko to, co jest w kodeksie. Tak ciężko jest to zrozumieć? Zrównujemy przestępstwa motywowane nienawiścią rasową, narodowościową, wyznaniową — naprawdę wydaje się, mam nadzieję, głęboko w to wierzę, że łączy nas to w tej Izbie — z przestępstwami wobec tych wszystkich grup dokonywanymi ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność i orientację. Jeżeli uważacie państwo, że w stosunku do tych osób można stosować przemoc, groźby bezprawne albo że można je publicznie znieważać, to jest to wasze zdanie. My się na to nie godzimy. Jeżeli uważacie, że lekką ręką można stosować, będę to powtarzał do znudzenia, przemoc, groźby bezprawne albo publicznie znieważać wszystkie te osoby, to my się na to nie godzimy. Każdy powinien mieć zapewnioną ochronę ze strony państwa bez względu na jakiekolwiek swoje cechy osobiste. Wasze ideologiczne zaklinanie rzeczywistości, wasze powątpiewanie w to, mówienie, że ktoś powinien być wyłączony z tego systemu, tego nie zmieni. Art. 32 konstytucji: wszyscy są równi i zasługują na taką samą ochronę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę minister do spraw równości panią Katarzynę Kotulę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#KatarzynaKotula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że zdążyłam jeszcze wrócić. Byłam na posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Padały pytania też o mowę nienawiści, o przestępstwa związane z przesłankami, które dotyczą przynależności do konkretnych grup, np. etnicznych.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#KatarzynaKotula">Drodzy Państwo! Myślę, że warto przypomnieć, że mowa nienawiści, a wiemy to z historii, była wstępem do dyskryminacji, ale także przemocy fizycznej, a następnie eksterminacji. Takie są fakty. Nie chodzi zatem o karanie za korzystanie z wolności słowa, o tym słyszeliśmy głównie z prawej strony sceny politycznej, ale o eliminowanie z debaty publicznej słów, które bezpośrednio prowadzą do przemocy. Słowo może ranić, ale może też zabić, dosłownie.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#KatarzynaKotula">Myślę, drodzy państwo, że zapomnieliście o hierarchii: władza kontra obywatel. Wszyscy na tej sali, od lewa do prawa, od prawa do lewa, jesteśmy politykami i kiedy wchodziliśmy do polityki, wszyscy liczyliśmy się z tym — nie wiem, jak wy, drodzy panowie — że będziemy musieli mieć grubą skórę. Słyszymy i czytamy o sobie różne rzeczy i nie wiem jak wy, ale ja mam skorupę 100-letniego żółwia morskiego, i wy pewnie też macie, ale gdzieś tam w Polsce jest dorastający młody chłopak, dorastająca młoda dziewczyna, nastolatek bądź nastolatka, którzy w konsekwencji tego, co słyszeli od was przez lata, podjęli dramatyczną decyzję o próbie samobójczej. Słyszeliśmy imiona tych dzieciaków — bo to są jeszcze dzieci, my sami przecież mamy dzieciaki w tym wieku, młodsze albo starsze — które podjęły skuteczną próbę samobójczą. A wy tu, na tej sali, niczym hipokryci przez ostatnie 8 lat walczyliście o zarodki.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: O dzieci walczyliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#komentarz">(Głos z sali: O życie walczyliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: O człowieka.)</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#KatarzynaKotula">Po prostu powinniście przeprosić. Jak to jest, że walczycie o zarodek, mówicie, że jesteście pro-life, a jesteście zupełnie niewrażliwi na to, że jest jakaś grupa, są jakieś dzieciaki, które być może ze względu na to, co od was usłyszały, odebrały sobie życie. Nie potrafię tego zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Przestańcie grać tą śmiercią. To obrzydliwe.)</u>
          <u xml:id="u-346.8" who="#KatarzynaKotula">Chcieliście oplakatować… Chcielibyście — na szczęście już nie macie tej władzy — oplakatować instytucje, niektóre miejsca i napisać tam: strefa wolna od LGBT. Chcecie, żeby ci ludzie wyjechali z Polski? Chcecie im powiedzieć, że nie są pełnoprawnymi obywatelami? Chcecie, żeby byli wykluczeni z ochrony? Co wami kieruje? Co wami powoduje? To jest czysta nienawiść.</u>
          <u xml:id="u-346.9" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Sachajko: To jakieś paskudne insynuacje.)</u>
          <u xml:id="u-346.10" who="#KatarzynaKotula">Bóg, honor, ojczyzna — nosicie te swoje wartości na koszulkach, a kiedy przychodzi co do czego, to okazuje się, że nienawidzicie drugiego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-346.11" who="#komentarz">(Poseł Władysław Dajczak: To bezczelne, naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-346.12" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: Pani jest bezczelna.)</u>
          <u xml:id="u-346.13" who="#KatarzynaKotula">Taka jest prawda, takie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-346.14" who="#KatarzynaKotula">Dzisiejsza debata pokazała przede wszystkim, dlaczego ten projekt jest taki ważny. Mowa nienawiści wynika z uprzedzeń, których wiele tu dziś padło, ze strachu, z braku wiedzy, ze stereotypów, pewnie także ze zwykłego cynizmu politycznego, bo gdzieś tam, w waszych głowach, ubzduraliście sobie, że to wam się potycznie opłaca, żeby z jednej grupy społecznej zrobić sobie wroga i żeby wszystkich innych obywateli straszyć tą grupą społeczną. Absolutnie obrzydliwe. To wszystko może zamienić się w niebezpieczną broń wymierzoną w mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-346.15" who="#KatarzynaKotula">Mówicie, że to walka z prawdą. Ochrona przed dyskryminacją nie jest walką z prawdą. Prawda to są badania, dane, fakty, a nie wasze uprzedzenia. Wy bazujecie na manipulacji, żeby po prostu uderzyć w te wrażliwe grupy. Czy oczekiwanie od was, żebyście po prostu byli ludzcy, to zbyt wiele?</u>
          <u xml:id="u-346.16" who="#KatarzynaKotula">Słyszałam tu przykład z wystąpienia na wiecu politycznym i mocne słowa, których użyłam w czasie protestu.</u>
          <u xml:id="u-346.17" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Mocnych? To jest zwykły rynsztok.)</u>
          <u xml:id="u-346.18" who="#KatarzynaKotula">Nie, to nie jest mowa nienawiści. Być może potrzebujecie…</u>
          <u xml:id="u-346.19" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krystian: To jest rynsztok.)</u>
          <u xml:id="u-346.20" who="#KatarzynaKotula">Wulgarne słowo skierowane na proteście w stronę władzy to nie jest mowa nienawiści. Ale myślę sobie, że być może potrzebujecie wszyscy edukacji, jakiegoś dobrego szkolenia, które wytłumaczy wam, czym jest hejt, skąd bierze się wasza nienawiść, gdzie leży prawda i dlaczego potrzebujemy tej, a nie innej ustawy. Jeśli, drodzy posłowie i drogie posłanki z każdej strony sceny politycznej…</u>
          <u xml:id="u-346.21" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Dlaczego pani wymienia tylko dwie płcie?)</u>
          <u xml:id="u-346.22" who="#KatarzynaKotula">…potrzebujecie takiego szkolenia, to deklarujemy, że jako ministra do spraw równości…</u>
          <u xml:id="u-346.23" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-346.24" who="#KatarzynaKotula">…i Departament ds. Równego Traktowania takie szkolenia przeprowadzimy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego (druk nr 865).</u>
          <u xml:id="u-347.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę najpierw pana posła Pawła Śliza o przedstawienie uzasadnienia projektu, a potem, z tego, co rozumiem, pan poseł Ryszard Petru będzie uzupełniać.</u>
          <u xml:id="u-347.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PawełŚliz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PawełŚliz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem tymczasowego aresztowania jest problemem systemowym i to tak naprawdę wiemy. O tym mówi rzecznik praw obywatelskich, jest o tym mowa w Europejskim Trybunale Praw Człowieka, o tym mówi Helsińska Fundacja Praw Człowieka, o tym mówi Amnesty International. Problem tymczasowego aresztowania spowodowany jest automatyzmem w jego stosowaniu. Jest związany z brakiem tak naprawdę efektywnej kontroli sądu przy każdym przedłużeniu tego tymczasowego aresztowania. Tymczasowe aresztowania są nagminne, to najczęściej stosowany środek zapobiegawczy, najbardziej uciążliwy, pozbawiający wolności. Jeżeli państwo pozbawia wolności obywatela, to musi być pewność, że to pozbawienie wolności bez wyroku jest zasadne. Ten projekt czyni zadość tym zasadom, które stawiamy w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania. Ten projekt został bardzo dobrze, mówiąc bez żargonu, przegadany. Komisja sprawiedliwości, w której posiedzeniu uczestniczyło prawie 100 osób: z organizacji, ze stowarzyszeń, zwykłych obywateli, którzy przyszli i mówili, jakie problemy dostrzegają w zakresie stosowania tego najsurowszego środka zapobiegawczego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, wszystkie stowarzyszenia sędziów, a także prokuratorów, adwokatów — z każdej strony mogliśmy usłyszeć głosy na temat tymczasowego aresztowania. Nikt nie powiedział, że jest dobrze, ale wszyscy mówili, że jest z tym problem i należy to zmienić. Jeżeli praktyka i faktyczne stosowanie tego środka nie zostały dobrze wypracowane, to powinniśmy przygotować taką legislację, żeby nadążała ona za oczekiwaniami i celami tego tymczasowego aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#PawełŚliz">Wydaje mi się, że ten projekt, który zrodził się także z mojej praktyki, to jest ten projekt, to jest to dziecko, dla którego przyszedłem do Sejmu, dla którego chcę moją wiedzę praktyczną przykuwać w tę wiedzę, którą później będziemy mogli stosować w salach sądowych. Chodzi o to, by pozbawiać obywatela wolności w sposób humanitarny, zgodnie z pewnymi zasadami i poszanowaniem wszystkich jego praw. Ten projekt wprowadza wiele takich wentyli bezpieczeństwa, żeby prokuratorzy nie zrzucali odpowiedzialności za zastosowanie tymczasowego aresztowania wyłącznie na sądy. Jeżeli już kierują ten wniosek, to niech wykażą się pracą i powiedzą, dlaczego akurat Jan Kowalski ma być tymczasowo aresztowany, jakie dowody mają zamiar teraz przeprowadzić i niech to uzasadnią, niech powiedzą, dlaczego przeprowadzenie tych dowodów jest konieczne w ramach izolacji tymczasowego aresztowania. To samo jest w zakresie przedłużenia aresztu. Prokurator powinien się wyspowiadać, powiedzieć, co do tej pory zrobił, co jeszcze zamierza zrobić, a jeśli czegoś nie zrobił, to dlaczego tego nie zrobił. To musi być realna weryfikacja i kontrola przez sąd postępowania, tego, czy ono jest prowadzone prawidłowo przez prokuraturę i czy ten tymczasowy areszt nie jestem aresztem wydobywczym, w przypadku którego — jak myślę — fundamentalne jest to, żeby nie był stosowany.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#PawełŚliz">Ta reforma tymczasowego aresztowania znosi także przesłankę surowości kary. Przesłanka surowości kary nie może być samoistną przesłanką stosowania tymczasowego aresztowania. Oczywiście ona musi pozostać w przypadku, kiedy jest już wydany wyrok sądu I instancji, gdy ta kara jest już bardzo realna, kiedy realne jest, że zostanie zastosowana. Oczywiście nie wypuszczamy przestępców, nie wypuszczamy ludzi, którzy będą utrudniać postępowanie, bo w tym zakresie trzeba stosować tymczasowy areszt. Z tym się w pełni zgadzam. Sprawiamy jednak, że tymczasowe aresztowanie wreszcie jest włożone w jakieś dobre ramy, które możemy bardzo dobrze weryfikować.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#PawełŚliz">Są też takie rzeczy, które z mojej praktyki pozwoliłem sobie wprowadzić do tej ustawy. Prosta rzecz: adwokat nie jest zawiadamiany o terminie posiedzenia w sprawie zastosowania aresztu. To on musi się interesować, musi się dowiedzieć, o której godzinie, w której sali ten areszt będzie zastosowany. O ile w sądzie, w którym adwokat praktykuje, nie ma z tym problemu, o tyle do sądu np. ościennego w sobotę wieczorem nie da się zadzwonić i w sekretariacie dowiedzieć, czy areszt będzie o godz. 8, o godz. 9 czy o godz. 15. Dwukrotnie w mojej karierze w ostatnim roku spotkałem się z tym, że pędziłem na złamanie karku, bo nagle się dowiedziałem, że jest posiedzenie aresztowe. To nie powinno tak wyglądać. Każdy ma prawo do obrony.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#PawełŚliz">Powiem również o udostępnianiu akt. W tej chwili gdy prokurator kończy postępowanie, mówi, że on nie ma czasu, że niech pan mecenas obejrzy sobie te akta w sądzie. Sąd mówi: ma pan godzinę, a ja muszę przejrzeć 300 tomów. To są fakty z mojego życia zawodowego, z wykonywania zawodu. Ma pan 45 minut, a ja mam 100 tomów akt, każdy po 400 stron, do przeglądnięcia. Nie byłem w stanie przewertować tych akt, a co dopiero przygotować rzetelnej obrony, by obalać argumenty prokuratora w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania. Ten projekt np. wskazuje, kto ma okazać te akta i w jaki sposób ma je okazać.</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#PawełŚliz">Wprowadzone są też minimalne standardy tzw. dyrektywy obrończej. Chodzi o to, żeby każdy obywatel miał zapewnioną obronę, czyli to najważniejsze, fundamentalne prawo, które wynika z konstytucji, prawo do obrony, żeby mógł mieć obrońcę z urzędu, jeśli nie ma swojego obrońcy. Kontakt z obrońcą jest bardzo potrzebny. Zgodnie z kodeksem jest on teraz ograniczany na te pierwsze 14 dni. To może jest krótki czas, ale to jest bardzo ważny czas dla tej osoby, która np. jest pierwszy raz tymczasowo aresztowana. Ona musi czuć wsparcie chociażby swojego obrońcy, bo nie ma kontaktu z rodziną, a ten kontakt może być ograniczany przez obecność jakiegoś funkcjonariusza. Powinniśmy mieć prawo to zażalić i ten projekt daje to prawo. Ten projekt daje także prawo osobie zatrzymanej do wglądu w akta sprawy. To też jest bardzo ważne, bo osoba zatrzymana ma prawo weryfikować, czy to zatrzymanie było prawidłowe. Ten projekt, jeszcze raz podkreślam, humanitaryzuje zasady stosowania tymczasowego aresztowania i mam nadzieję, że znajdzie poparcie Wysokiej Izby. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Ryszard Petru.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#RyszardPetru">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska jest jednym z europejskich liderów, jeśli chodzi o liczbę tymczasowych aresztowań, a w latach rządów PiS-u doszło do prawie dwukrotnego wzrostu liczby aresztowań tymczasowych. W 2015 r. w aresztach przebywało średnio nieco ponad 4 tys. osób, a w 2022 r. było to już ponad 8 tys. osób. Za czasów PiS wzrosła też liczba osób przebywających w areszcie przez dłuższy czas. W 2014 r. tylko 164 osoby były aresztowane od 12 miesięcy do 2 lat, a w 2022 to było 641 osób. W 2014 r. było 14 osób, które spędziły w areszcie ponad 2 lata, a w 2022 r. było to ponad 120 osób. W 2015 r. nastąpił wzrost liczby wniosków o tymczasowe aresztowanie składanych przez prokuratorów. W 2015 r. było niecałe 14 tys. wniosków, w 2022 r. — prawie 23 tys. wniosków.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#RyszardPetru">Areszt tymczasowy powinien być krótki i stosowany tylko w wyjątkowych przypadkach. W praktyce osoby tymczasowo aresztowane często spędzają miesiące, a nawet lata w izolacji. Areszt tymczasowy powinien być stosowany, kiedy istnieje ryzyko, że oskarżony np. będzie utrudniał postępowanie, ucieknie lub ukryje się — znamy taki przypadek obecnie — lub też może popełnić kolejne przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#RyszardPetru">W Polsce areszty tymczasowe były nadużywane. Sądy wielokrotnie przychylają się do wniosków o tymczasowe aresztowanie. Ten odsetek jest bardzo wysoki — to 90% zgód na aresztowanie tymczasowe wydawanych przez sądy. Tak wysoki odsetek wynika z niewystarczającej kontroli sądów nad wnioskami prokuratorskimi o zastosowanie tymczasowego aresztu. Automatyzm ten, o którym mówił poseł sprawozdawca Paweł Śliz, jest spowodowany przede wszystkim rutynowym podejściem sędziów, ale również wynika z tego, że jest bardzo mało czasu, jakim dysponuje sędzia, aby zapoznać się z dokumentami.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#RyszardPetru">Areszt tymczasowy powinien być absolutną ostatecznością, a nie pierwszym wyborem. Każdy obywatel ma prawo być traktowany jako niewinny, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona. Często zdarza się tak, że w trakcie 3-miesięcznego aresztu prokuratura zaczyna dopiero pracę w ostatnim miesiącu. Długi areszt narusza prawa jednostki, która przecież nie została jeszcze skazana. Pamiętajmy: to tylko podejrzany, a nie winny. Zbyt długie stosowanie aresztów tymczasowych pokazuje niedoskonałość wymiaru sprawiedliwości, w którym brakuje sprawnej organizacji, szybkich działań i zasobów.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#RyszardPetru">Areszt tymczasowy to nie tylko izolacja, ale to także utrata pracy i dochodów, stygmatyzacja społeczna, bo każdy, jak usłyszy, że ktoś jest aresztowany tymczasowo, to jest przekonany, że musi być winny. Areszt tymczasowy doprowadza też do rozpadu relacji rodzinnych. A co się dzieje, jeżeli po długim czasie okaże się, że dana osoba była niewinna? Nikt jej nie wynagrodzi straconych lat, zdrowia i dobrego imienia.</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#RyszardPetru">W skrócie: projekt, który przedstawiamy, ma na celu ograniczenie nadużywania tego środka przez sądy i prokuraturę oraz dostosowanie polskiego prawa do międzynarodowych standardów, w tym wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Proszę państwa, to, co proponujemy, to większa przejrzystość postępowania. Posiedzenia w sprawach tymczasowego aresztowania będą jawne, o tym mówi polska konstytucja. Podejrzany i jego obrońca będą mieli prawo do wglądu w akta sprawy, aby wiedzieć, jakie dowody są podstawą wniosku o areszt. To bardzo ważne, żeby wiedzieć, do czego się odnieść. Każdy zatrzymany będzie miał prawo do natychmiastowego kontaktu z obrońcą. Aby to ułatwić, prawnicy będą pełnić całodobowe dyżury. Sąd będzie musiał rozpatrywać zażalenia na areszt w składzie trzech sędziów, co ma zwiększyć niezależność decyzji. Podstawowy czas trwania tymczasowego aresztowania zostanie skrócony do 1 miesiąca z obecnych 3 miesięcy. Łączny czas aresztu w postępowaniu przygotowawczym nie będzie mógł przekroczyć 12 miesięcy. Areszt tymczasowy nie będzie mógł być stosowany, jeśli przestępstwo nie jest zagrożone karą do 2 lat więzienia. A co do zasady, ustawa usuwa z postępowania przygotowawczego przesłankę surowej kary, która jest najłatwiejsza do zastosowania dla sądu. Jest ona zbędna, gdyż pozostałe przesłanki zawarte w kodeksie wystarczają do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Sąd będzie teraz dokładnie sprawdzał, czy areszt jest konieczny i proporcjonalny do sprawy, a prokurator będzie musiał uzasadnić w sposób jasny, dlaczego areszt jest niezbędny i jakie czynności planuje przeprowadzić w trakcie jego trwania.</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#RyszardPetru">Wysoka Izbo! Jaki będzie efekt przyjęcia tej ustawy? Ograniczymy liczbę niesłusznie aresztowanych osób. Wzmocnimy prawa podejrzanych, damy im lepszą możliwość obrony. Przyspieszymy postępowania i poprawimy kontrolę nad tym, czy areszt naprawdę jest potrzebny. Dostosujemy polskie prawo do europejskich standardów ochrony praw człowieka. Tymczasowe aresztowania będą stosowane rzadziej i krócej, i tylko wtedy, gdy to będzie naprawdę konieczne. Podejrzani uzyskają więcej praw, a sądy będą musiały dokładniej kontrolować decyzje o aresztach. To jest zmiana, która może też przywrócić zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-350.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Łukasz Schreiber, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#ŁukaszSchreiber">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak przed chwilą mówiłem o jednym z najgorszych, najbardziej szkodliwych i niebezpiecznych projektów, tak teraz, patrząc w stronę wnioskodawców, muszę powiedzieć, że jest to jeden z absolutnie najlepszych projektów w tej kadencji przygotowanych przez posłów koalicji rządzącej, i to łącznie z rządowymi projektami. Naprawdę szacunek, panie pośle, za ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#ŁukaszSchreiber">Ten projekt tak naprawdę może doprowadzić do zakończenia fatalnych zjawisk, które mamy — i to od lat, to trzeba uczciwie powiedzieć — jeżeli chodzi o decyzje o aresztach tymczasowych, a przy tym w ostatnich miesiącach, w ostatnim roku mamy do czynienia z podejrzeniem, że motywacje polityczne wysuwają się tutaj na pierwszy plan. Przypomnę tylko, że były poseł Platformy oskarżany o liczone w dziesiątkach milionów malwersacje finansowe może wyjść za kaucją, a ksiądz, który trafia do tego samego aresztu, przez wiele miesięcy jest przetrzymywany.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#ŁukaszSchreiber">Ten projekt zawiera szereg kierunkowo naprawdę słusznych przepisów, np. skrócenie takiego aresztu wydobywczego maksimum do roku. Sąd, przedłużając tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, a za pierwszym razem raptem miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#ŁukaszSchreiber">Także to, że aby w ogóle wnioskować o ten areszt tymczasowy, musi być to zagrożone karą wnioskowaną przez prokuratora wynoszącą minimum 2 lata pozbawienia wolności, co z kolei oznacza, że szereg drobniejszych przestępstw nie może być podciąganych pod areszt tymczasowy.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#ŁukaszSchreiber">Zaznajomienie podejrzanego z materiałami zebranymi w postępowaniu przygotowawczym oraz udostępnienie podejrzanemu i jego obrońcy akt sprawy natychmiastowo. Często przecież bywało tak, że nawet 72 godziny ten podejrzany nie znał szczegółowych powodów jego zatrzymania i czuł się jak w „Procesie” Kafki.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#ŁukaszSchreiber">Osoba zatrzymana ma prawo do jednorazowego porozumienia się ze wskazaną przez siebie osobą. To także słuszny kierunek, tym bardziej że oczywiście prawo do adwokata obowiązuje, ale mamy zabrany telefon i akurat rzadko kiedy pamiętamy numer do znajomego adwokata, jeżeli w ogóle go mamy. A więc to jest kolejny dobry przepis.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#ŁukaszSchreiber">Sąd musi rozpoznać wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania niezwłocznie, nie później niż przed upływem 24 godzin od jego złożenia, a prokurator musi być obecny, inaczej taki wniosek jest oddalony jako bezzasadny. A więc jest tutaj postawienie dodatkowych zadań.</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#ŁukaszSchreiber">Wreszcie sąd może odmówić przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania w przypadku, w którym prokurator bez uzasadnionego powodu nie przeprowadził planowanych czynności procesowych na wcześniejszym etapie stosowania tego środka. A więc możemy także mieć nadzieję, że uda się doprowadzić do tego, by jednak ten procent decyzji sądu, które w zasadzie powielają zawsze to, o co wnioskuje prokuratura, bo to jest przecież dzisiaj dziewięćdziesiąt kilka procent, także uległ zmianie.</u>
          <u xml:id="u-352.8" who="#ŁukaszSchreiber">To, co mówił poseł wnioskodawca odnośnie do kontaktów z obrońcą i szeregu udogodnień, które w związku z tym są zawarte, to także jest absolutnie dobry kierunek.</u>
          <u xml:id="u-352.9" who="#ŁukaszSchreiber">Jako Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość chcemy pracować nad tym projektem, jesteśmy za tym, żeby był on dalej rozpatrywany. Będziemy mieli swoje uwagi, poprawki. Uważamy, że m.in. trzeba pójść dalej, jeżeli chodzi o art. 258 § 2 k.p.k., tzn. należy tutaj doprowadzić do jego wykreślenia, a także do wprowadzenia odpowiednich zapisów. Będziemy to argumentowali. Będziemy także chcieli, by vacatio legis wynosiło krócej, 30 dni. Nie ma potrzeby, żeby było 3-miesięczne.</u>
          <u xml:id="u-352.10" who="#ŁukaszSchreiber">Jesteśmy pełni dobrych intencji i gotowi do prac. Tak że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość na pewno będzie za kontynuacją pracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Anna Polak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Potrzeba zmian przepisów Kodeksu postępowania karnego sygnalizowana była jeszcze przez ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego prof. Adama Bodnara, gdy pełnił funkcję rzecznika praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#ElżbietaAnnaPolak">Tymczasowe aresztowanie jest środkiem, jak słyszeliśmy od wnioskodawcy, zapobiegawczym stosowanym w postępowaniu karnym, które wiąże się z pozbawieniem wolności wobec osoby, co do której istnieje domniemanie niewinności. Wydaje się więc rzeczą oczywistą, aby środek ten stosować wyłącznie wtedy, kiedy jest on rzeczywiście niezbędny dla zabezpieczenia przebiegu postępowania karnego, i wyłącznie wtedy, gdy środki wolnościowe, takie jak dozór policji czy poręczenie majątkowe, nie są dla osiągnięcia tego celu wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#ElżbietaAnnaPolak">Nie może w tym kontekście znikać z pola widzenia potrzeba zapewnienia ochrony dóbr wskazanych w art. 31 ust. 3 konstytucji. Praktyka sądowa ostatnich lat w tym zakresie oparta na obowiązujących przepisach Kodeksu postępowania karnego, które są niestety nieprecyzyjne, niejednoznaczne, jest oceniana krytycznie i wymaga zmiany poprzez dostosowanie do standardów wyznaczonych konstytucją i przede wszystkim orzecznictwem prawa międzynarodowego, a zwłaszcza Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#ElżbietaAnnaPolak">Polskie prawo nadal nie określa jednoznacznie, na jakiej podstawie można przedłużać areszt tymczasowy. Sądy często zbyt pochopnie, automatycznie i bezrefleksyjnie decydują się na pozbawienie człowieka wolności, uwzględniając, jak pokazuje statystyka, w 90% wnioski prokuratorów.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#ElżbietaAnnaPolak">W raporcie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka czytamy, że liczba tymczasowo aresztowanych na etapie postępowania przygotowawczego — śledztwa, powyżej 2 lat — wzrosła w latach 2014–2022, czyli w czasach rządu Prawa i Sprawiedliwości, dwudziestopięciokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#ElżbietaAnnaPolak">Od wielu lat Naczelna Rada Adwokacka podnosi w swoich wystąpieniach praktyczne aspekty procedury w postępowaniach aresztowych, zwracając uwagę przede wszystkim na trudności obrońców w zapoznawaniu się z wnioskami o areszt i samym materiałem dowodowym, który to uzasadnia, nadto na lakoniczne uzasadnienia postanowień i często bezrefleksyjne utrzymywanie tych postanowień przez sądy II instancji.</u>
          <u xml:id="u-354.6" who="#ElżbietaAnnaPolak">Projekt ten w szczególności wskazuje na zasadne postulaty zapewnienia realnego udziału obrońcy w sprawach aresztowych poprzez umożliwienie realnego zapoznania się z tą częścią akt postępowania, która uzasadnia wniosek o stosowanie lub przedłużenie aresztu tymczasowego, ograniczenie możliwości stosowania aresztu wyłącznie ze względu na zagrożenie surową karą, nałożenie na prokuratora obowiązku podejmowania wykazania, iż w okresie trwania aresztu podjął i przeprowadził deklarowane czynności procesowe, i ograniczenie czasu trwania tymczasowego aresztowania w tym projekcie do 1 miesiąca, co jednak wymaga dyskusji i pogłębionej refleksji na ten temat. Mamy je w tej chwili 3-miesięczne.</u>
          <u xml:id="u-354.7" who="#ElżbietaAnnaPolak">Lektura projektu oraz jego niestety dosyć lakoniczne uzasadnienie prowadzą do wniosku o konieczności pogłębienia konsultacji, które w naszej ocenie były zbyt krótkie, i dalszego przemyślenia w celu skorelowania z obowiązującymi przepisami Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-354.8" who="#ElżbietaAnnaPolak">Klub Platformy Obywatelskiej będzie rekomendować przekazanie projektu do dalszych prac w komisjach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050 — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MichałGramatyka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! 12 lat i 3 miesiące — tyle spędził w tymczasowym areszcie Czesław Kowalczyk z Gdyni, przez 5 lat traktowany jako szczególnie niebezpieczny przestępca, bez prawa do widzeń, bez możliwości pracy, bez szans na wizytę w bibliotece czy na siłowni. Po latach ostatecznie orzeczono jego niewinność. W tej sprawie zasądzono najwyższe w historii polskiego sądownictwa zadośćuczynienie. Ale czy istnieje w ogóle wymierna cena za złamanie człowiekowi życia?</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MichałGramatyka">W 2014 r. w Polsce było 350 osób, które w areszcie spędziły ponad 2 lata. 10 lat później jest ich niemal 500. Rocznie w Polsce w aresztach tymczasowych przebywa niemal 9 tys. osób. Liczba aresztowanych rośnie. Rosła za czasów PiS, rosła za czasów PO, rośnie i dziś.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#MichałGramatyka">Najbardziej radykalny środek w polskim procesie karnym stosowany jest w zasadzie od ręki. Liczba wniosków — lawinowy wzrost. Sędziowie akceptują 90% z nich. Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwraca uwagę na lakoniczne uzasadnienia i bezkrytyczne przyjmowanie argumentów prokuratorów. Ani oskarżony, ani jego obrońca często nie są w stanie dowiedzieć się, dlaczego sąd zastosował areszt. Średni czas przebywania w areszcie w Polsce to 9 miesięcy, a średnia europejska to o 1/3 krócej. Stosujemy tymczasowe aresztowania w zasadzie bez opamiętania i w zasadzie bez jakiejkolwiek refleksji.</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#MichałGramatyka">Brak jest potrzeby modyfikacji przepisów aresztowych, gdyż sądy posiadają odpowiednią świadomość stosowania i przedłużania tego środka zapobiegawczego — tu akurat cytat z pana ministra Warchoła, ale w podobnych sprawach zgodnym chórem odpowiadali ministrowie sprawiedliwości zarówno z PiS, jak i PO, a wcześniej z SLD. Bo w tej sprawie, szanowni państwo, oba polskie wielkie polityczne plemiona mają niestety podobne, niechlubne zasługi. Słynna koncepcja aresztów wydobywczych. Marek Dochnal, Janusz Filipiak, ks. Michał Olszewski, Sławomir Nowak i wielu innych — niezależnie od barw politycznych i rządzących koalicji.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-356.6" who="#MichałGramatyka">Pamiętacie sprawę Nowaka, prawda? Wasza partyjna propaganda robiła z niego przestępcę w dwóch systemach prawnych: polskim i ukraińskim. Zamknęliście byłego konstytucyjnego ministra na 9 miesięcy, zanim sąd nie kazał go wypuścić, nie zostawiając na waszych decyzjach suchej nitki. A wiecie, że pierwszą czynność w postępowaniu wobec aresztowanego wykonano po 6 miesiącach? A macie świadomość, że ukraińskie zarzuty umorzono jeszcze wtedy, kiedy siedział w odosobnieniu? A może wiedzielibyśmy jeszcze więcej, gdyby nie fakt, że oskarżonemu w dalszym ciągu po dziś dzień nie zapewniono dostępu do pełnych akt tej sprawy. Ilu w polskich tymczasowych aresztach jest takich bezimiennych Nowaków albo Olszewskich? Ilu ludzi przychodzi do waszych biur poselskich, skarżąc się na bezzasadne zatrzymania czy areszty w niektórych sprawach? Tym najbardziej wytrwałym udaje się doczekać sprawiedliwości czy bardziej gorzkiej satysfakcji po latach. W innych sprawach orzeczenia zapewne przed nami, a w jeszcze innych — pewnie orzeczeń nigdy nie będzie, bo są tacy, którzy wreszcie chcą się nacieszyć wolnością.</u>
          <u xml:id="u-356.7" who="#MichałGramatyka">W sprawie tych fatalnych przepisów i praktyk interweniował rzecznik praw obywatelskich — bez skutku. Obecny minister sprawiedliwości jeszcze jako rzecznik praw obywatelskich apelował o możliwość skutecznych zażaleń na areszty. Odpowiedziało mu echo z gabinetu pana ministra Zbigniewa Ziobry. Stanowisko zajął nawet komitet ONZ do spraw tortur, ale również bez skutku.</u>
          <u xml:id="u-356.8" who="#MichałGramatyka">Wysoki Sejmie! Szanowni Państwo! To jest patologia. Mam wrażenie, że nie stosujemy wolnościowych środków zapobiegawczych, bo uznajemy po prostu, że łatwiej jest człowieka zamknąć. Nikt nie patrzy na konsekwencje takiego zamykania. Nikt nie patrzy na zniszczone życie niewinnych w świetle prawa osób, na piętno, z którym potem muszą żyć, na ludzkie tragedie i kompletny brak odpowiedzialności po stronie osób podejmujących takie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-356.9" who="#MichałGramatyka">Klub Parlamentarny Polska 2050 — Trzecia Droga jest dumny z tego projektu i oczywiście będzie nad nim dalej pracował. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk, PSL.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MichałPyrzyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, który odnosi się do instytucji tymczasowego aresztowania w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MichałPyrzyk">Przedstawiony projekt, jak piszą jego autorzy, odpowiada na postulaty środowisk prawniczych, odpowiada na wnioski rzecznika praw obywatelskich oraz międzynarodowych instytucji monitorujących przestrzeganie praw człowieka, które wskazywały na potrzebę reformy przepisów dotyczących instytucji tymczasowego aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#MichałPyrzyk">Nie ulega żadnej wątpliwości, że tymczasowe aresztowanie jako najdotkliwszy środek zapobiegawczy musi być stosowane z należytą rozwagą i z zachowaniem zasad proporcjonalności oraz konieczności. Obowiązujące przepisy, ale przede wszystkim ich stosowanie i praktyki z tym związane, wielokrotnie krytykowane zarówno przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, jak i krajowe instytucje, niosą za sobą duże ryzyko nadużyć i prowadzą do sytuacji, w których osoby oczekujące na wyrok spędzają w aresztach czas dłuższy niż późniejsza kara orzeczona przez sąd. Takie przypadki godzą w podstawowe prawa człowieka i podważają zaufanie obywateli do szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#MichałPyrzyk">Procedowany projekt wprowadza bardzo istotne zmiany, które poprawiają transparentność procedur, wzmacniają kontrolę sądową nad stosowaniem tymczasowego aresztu oraz zapewniają oskarżonym lepsze warunki obrony. Zmiany te obejmują m.in. skrócenie okresów stosowania tymczasowego aresztowania; uchylają przesłankę stosowania aresztu tylko w oparciu o zagrożenie wysoką karą jeszcze przed wydaniem jakiegokolwiek wyroku; zastępują przesłankę uzasadnionej obawy matactwa, która też mogła stanowić pewne pole do nadużyć, przesłanką realnej obawy matactwa; zwiększają nadzór sądowy, a w szczególności — o czym mówił przedstawiciel wnioskodawców pan przewodniczący Paweł Śliz — w przypadku złożenia wniosku o przedłużenie tymczasowego aresztowania. Zmiany te obejmują także udostępnienie akt sprawy w formie elektronicznej czy zapewnienie udziału w postępowaniu adwokatowi podejrzanego.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#MichałPyrzyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proponowana reforma instytucji tymczasowego aresztowania, jak podkreślają posłowie, autorzy tego projektu, ma również wymiar społeczny. Osoby tymczasowo aresztowane są często, też już była o tym dziś tutaj mowa, traktowane przez opinię publiczną i media jak winni, choć tak naprawdę nie zapadł jeszcze żaden wyrok skazujący. W pewien sposób narusza to zasadę domniemania niewinności. Aresztowanie takie często kończy się utratą pracy czy pewnym napiętnowaniem społecznym. Potem nawet po uniewinnieniu dana osoba może mieć trudności z powrotem do normalnego życia. W niektórych przypadkach tymczasowe aresztowanie może też utrudniać stosowanie prawa do obrony poprzez ograniczanie kontaktów podejrzanego z adwokatem, może również wywierać pewną presję na aresztowanego, bo były takie przypadki, chodzi o skłanianie go do przyznania się do winy nawet wtedy, gdy jest niewinny, a to już wprost potem wpływa na wynik procesu, choć wiemy, że przyznanie nie jest królową dowodów, ale zawsze ukierunkowuje tok postępowania.</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#MichałPyrzyk">Podsumowując: jako Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga uważamy, że instytucja tymczasowego aresztowania jest niezbędna, jest bardzo potrzebnym i niezbędnym środkiem w ochronie porządku prawnego, ale jego nadużywanie oraz niedoskonałości systemowe mogą prowadzić do poważnych naruszeń praw człowieka i zasad sprawiedliwości. Dlatego uważamy, że niezbędna jest reforma, a taką przewiduje omawiany projekt, która ograniczy stosowanie instytucji tymczasowego aresztowania do sytuacji absolutnie koniecznych i uzasadnionych. Dlatego popierając ten projekt, oczywiście popieramy również jego skierowanie do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Anna Maria Żukowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#AnnaMariaŻukowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tymczasowe aresztowanie nie jest karą. Często jest tak opisywane przez media — niesłusznie, dlatego że to jest środek zapobiegawczy bardzo surowy, najbardziej surowy ze wszystkich środków zapobiegawczych. Niestety w Polsce od szeregu lat, jest to systemowy problem, jest nadużywany. Polska przegrała bardzo wiele spraw dotyczących właśnie przedłużania tymczasowego aresztowania. Rekordzista nawet chyba 7 lat pod rygorem tego środka zapobiegawczego był tymczasowo pozbawiony wolności.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#AnnaMariaŻukowska">Bardzo dobrze, że pojawiła się propozycja takiej zmiany, ona jest konieczna, ona jest niezbędna, ona jest w XXI w. po prostu oczekiwana. To jest standard cywilizacyjny ochrony praw człowieka, bo oczywiście obowiązuje domniemanie niewinności i nie może być jedyną przesłanką tymczasowego aresztowania np. zagrożenie wysoką karą pozbawienia wolności. To musi być przynajmniej zbieg kilku przesłanek, to nie może być przesłanka wyłączna.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#AnnaMariaŻukowska">Mam nadzieję, że zmiany zaproponowane przez pana posła Śliza, przez wnioskodawców będą początkiem zmian w ogóle w całym wymiarze sprawiedliwości, także w kwestii podejścia do więziennictwa. To się dzieje w Ministerstwie Sprawiedliwości, pani minister Ejchart nad tym pracuje, bo to nie jest tak, że człowiek pozbawiony czy też tymczasowo pozbawiony wolności przestaje być człowiekiem. On ma nadal przysługujące mu konstytucyjnie prawa, nie jest zwierzęciem. Prawo i Sprawiedliwość przez szereg lat zaostrzało przepisy dotyczące tymczasowo aresztowanych, uniemożliwiając, utrudniając im kontakt. To jest znacznie większy rygor niż wtedy, gdy ktoś jest już skazany, jest osadzony w więzieniu. Nie wiem, czy wszyscy sobie zdają z tego sprawę. Dlatego bardzo się cieszę, że ta propozycja się pojawiła.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#AnnaMariaŻukowska">Klub parlamentarny Lewicy popiera ten projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Wipler, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PrzemysławWipler">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Klub Konfederacji, formacji wolnościowej, w pełni popiera zgłoszony projekt ustawy. Bardzo chciałbym podziękować wnioskodawcom i bardzo chciałbym podziękować osobom, które zgłosiły ten projekt do pracy, ponieważ on daje nadzieję, że w tym Sejmie ponad podziałami uda nam się naprawić kilka patologii, które nękają polskie życie publiczne od bardzo wielu lat. W Polsce nie ma problemu z samym istnieniem instytucji aresztu, ale jest problem z jej radykalnym nadużywaniem we wszystkich okresach politycznych przy braku faktycznej kontroli sądów. Automatyzm stosowania aresztów jest problemem wszystkich rządów, wszystkich władz. Sądy w takim samym procencie, czyli bardzo niskim, odrzucają wnioski o areszt. Jest to tylko kilka procent wniosków. W momencie, gdy to jest kilka procent, niezależnie od tego, czy rządzi lewica, czy rządzi koalicja PO-PSL, czy rządzi koalicja Prawa i Sprawiedliwości, oznacza to, że im więcej wniosków prokuratura kieruje o areszty, tym więcej jest aresztowanych. Zawsze jest to dziewięćdziesiąt parę procent wniosków.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#PrzemysławWipler">Dlatego zaprezentowany projekt jest bardzo dobry, idzie w bardzo dobrym kierunku. Projekt tożsamy, idący w tym samym kierunku, zgłosił niedawno klub Konfederacji. Zapowiadaliśmy Ministerstwu Sprawiedliwości, że jeżeli ono nie złoży własnego projektu, złożymy go my, zrobiliśmy to po kolegach i koleżankach z klubu Polska 2050. W pewnych drobnych szczegółach nasz projekt się różni, ale to są szczegóły kierunkowe.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#PrzemysławWipler">Uważamy, że trzeba skończyć z aresztami wydobywczymi wobec obywateli, wobec przedsiębiorców i wobec polityków, głównie polityków opozycji, bo to oni są najbardziej narażeni na tego rodzaju nadużycia. Skandaliczne praktyki, skandaliczne przypadki nadużywania aresztów miały miejsce i były bardzo spektakularnie omawiane w mediach. Były przykłady dotyczące działaczy społecznych, obywatelskich, przedstawicieli poszczególnych grup społecznych, np. Maciek Dobrowolski, kibic Legii Warszawa, spędził 40 miesięcy w areszcie. Zaraz po wypuszczeniu go z tego aresztu cofnięto kluczowe zarzuty. Duże odszkodowanie orzeczone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Posłowie, politycy opozycji, działaczy społeczni, liderzy organizacji biznesowych. Były wiceminister gospodarki Rafał Baniak, szef Pracodawców RP, zatrzymany w dniu Kongresu FNI w Sopocie siedział kilkanaście miesięcy i nie toczyły się wobec niego żadne czynności, nie były one podejmowane przez prokuraturę. Siedział kilkanaście miesięcy i został wypuszczony dopiero na operację ratowania życia. Siedział również z politykiem Platformy Obywatelskiej, byłym posłem, byłym ministrem skarbu, byłym skarbnikiem miasta stołecznego Warszawy, a później europosłem panem Karpińskim. To były areszty wydobywcze, nie toczyły się wobec nich żadne konkretne czynności. Dlatego uzależnienie aresztu od tego, czy toczą się jakieś czynności czy nie, ale realne czynności, a nie wydumane, fikcyjne, jest zasadne.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#PrzemysławWipler">Jeśli chodzi o wyłączenie przesłanki zastosowania aresztu wobec samego zastosowania wysokiej kary, badania przeprowadziła wielokrotnie tutaj wspominana Helsińska Fundacja Praw Człowieka. We wszystkich badanych przypadkach, gdy w oparciu o przesłankę stosowano areszt, sądy później nie orzekały wysokiej kary — był to pretekst, był to powód. Tak jak bardzo często na siłę stawia się zarzut działania w zorganizowanej grupie przestępczej, bo wtedy sąd, bojąc się konsekwencji wypuszczenia osoby, która miałaby rzekomo działać w takiej grupie, prawie że z automatu wyraża zgodę na areszt.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#PrzemysławWipler">Mamy szereg poprawek do tej ustawy, które znalazły się w naszym projekcie. Chcielibyśmy, żeby również ograniczyć możliwość nadużywania przesłanki rzekomego mataczenia. Bo jak ktoś ma udowadniać, że nie jest wielbłądem, jak ktoś może udowadniać, że nie planuje mataczyć, że nie będzie mataczył? To jest udowadnianie rzeczy, które są nieudowadnialne i są mega ocenne. Tego rodzaju przesłanki były i są nadużywane. Te nadużycia chcemy wyeliminować. Dlatego będziemy rekomendować dalszą pracę nad tym projektem, bo to jest wielki cywilizacyjny krok, jeżeli chodzi o ochronę praw obywatelskich w Polsce. Cieszy mnie, że wszystkie kluby parlamentarne, które przede mną się wypowiadały, popierają dalsze prace nad tym projektem. Będziemy pracować konstruktywnie, mamy nadzieję, że w atmosferze dialogu i że nasze przesłanki będą również uwzględnione. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Marcelina Zawisza, koło Razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MarcelinaZawisza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To trudna prawda na koniec I ćwiartki XXI w.: Polska łamie prawa człowieka. Tym razem chodzi o nadużywanie tymczasowych aresztowań — wsadzanie ludzi za kraty przychodzi polskim sądom bardzo łatwo i często bez żadnego rozsądnego uzasadnienia. Jak informuje rzecznik praw obywatelskich, najważniejszym mankamentem postanowień sądów są lakoniczne, wręcz pozorne uzasadnienia. Ani oskarżony, ani jego obrońcy często nie są w stanie dowiedzieć się, dlaczego sąd zdecydował się na ten środek. Z uzasadnień często nie wynika — co jest wbrew przepisom — aby rozważano wolnościowe alternatywy aresztu oraz okoliczności przemawiające za odstąpieniem od tej izolacji.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MarcelinaZawisza">Szanowni Państwo! Od lat mamy raporty organizacji pozarządowych, mające prawie 20 lat wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wystąpienia rzecznika praw obywatelskich — i koszmarne historie ludzi wsadzanych bezzasadnie i przewlekle za kraty. Ten środek powinien być zarezerwowany dla spraw, w których zachodzi poważne ryzyko dla toczącego się postępowania. Niestety w wielu przypadkach ryzyko, i owszem, jest, ale dla zdrowia psychicznego i poszanowania praw człowieka podsądnych. Bo pozbawienie wolności to jedna z najcięższych kar, które mogą spotkać człowieka w życiu. Dlatego Komitet ONZ przeciwko Torturom niepokoi zakres stosowania i trwania tymczasowego aresztowania oraz to, że k.p.k. nie przewiduje maksymalnego terminu aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#MarcelinaZawisza">Procedujemy dziś nad ważną ustawą, bo na te zmiany Polska czeka naprawdę bardzo długo — zmiany w prawie, za którymi pójdą zmiany w praktyce sądów. Helsińska Fundacja Praw Człowieka od lat wzywa do licznych zmian w polskim ustawodawstwie. To uchylenie nadużywanych przy aresztowaniach przesłanek surowej kary i braku stałego miejsca pobytu, wprowadzenie maksymalnego czasu tymczasowego aresztu, wprowadzenie instytucji aresztu domowego, ograniczenie czasu stosowania tymczasowego aresztowania do 1 miesiąca, jawność posiedzeń aresztowych w postępowaniach przygotowawczych. Naprawdę cieszy mnie, że ten projekt wprowadza w życie wiele rekomendacji Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Z ogromną przyjemnością będziemy pracować nad nim w komisji.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#MarcelinaZawisza">Koło Poselskie Razem popiera skierowanie tej ustawy do dalszych prac. Będziemy się w nie aktywnie włączać. Czas na to, by w Polsce wymiar sprawiedliwości kojarzył się, no cóż, ze sprawiedliwością. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Wolni Republikanie mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego. Projekt dotyczy reformy instytucji tymczasowego aresztowania w Polsce i dostosowania jej do europejskich standardów ochrony praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#JarosławSachajko">Na wstępie chciałem podkreślić, iż jest to już trzeci raz, gdy chcę pochwalić projekty Polski 2050, które zostały złożone w tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-366.3" who="#JarosławSachajko">Żałuję, że nie wiedziałem, że państwo składają taki projekt, również pod nim bym się podpisał. Słyszeliśmy tutaj kilkukrotnie masę oskarżeń w stosunku do sądów i myślę, że należałoby, aby Wysoka Izba pochyliła się nad tym projektem, bo sądy nie są od tego, żeby klepały wszystko, co im prokuratura podrzuci. Sądy są od tego, żeby właśnie chronić obywateli przed autorytarną władzą, przed, przepraszam, nierozgarniętymi prokuratorami, którzy dopuszczają się nadużycia własnych uprawnień. Niestety na razie nie widzimy działania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-366.4" who="#JarosławSachajko">Wracając do tego projektu i do tych pozostałych dwóch, które chciałem pochwalić — ważne jest, aby z tym projektem nie zdarzyło się to, co z innymi projektami, które składa Trzecia Droga. Myślę o projekcie dotyczącym składania podpisów pod obywatelskimi projektami ustaw oraz referendów w formie elektronicznej. Mamy XXI w., a ludzie muszą ubiegać po chałupkach i stać na ulicach, żeby zbierać podpisy. Trzecia Drogo, cieszę się, że państwo złożyli ten projekt. Inny projekt, który państwo złożyli, to projekt, który państwo nazwali: o ładzie korporacyjnym. Chodziło o to, żeby przy zatrudnianiu ludzi w spółkach Skarbu Państwa było chociaż trochę transparentności. Tylko odwagi, Trzecia Drogo, bo na razie nie ma żadnych sukcesów. Państwo składają te projekty, a one gdzieś tam, w jakichś komisjach, podkomisjach grzęzną. Na razie to wygląda tak, że państwo się w koalicji rządzącej bawią w złego i dobrego policjanta. Co pewien czas jakieś ugrupowanie składa ciekawy projekt ustawy, a pozostali koalicjanci są przeciw. Są państwo w ekipie rządzącej, obywatele od was oczekują, żeby państwo doprowadzili te projekty do końca, a nie tylko je składali i później opowiadali, jak to już wielokrotnie słyszeliśmy: my chcieliśmy, ale koalicjant nam nie pozwalał.</u>
          <u xml:id="u-366.5" who="#JarosławSachajko">A więc powtórzę: odwagi, Trzecia Drogo. Jak koalicjant wam nie pozwala spełnić własnych obietnic wyborczych, to wyjdźcie z tej koalicji, a nie tylko ciągniecie frukta. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">25 osób zgłosiło się do zabrania głosu.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się dopisać?</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytań na minutę.</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł Iwonę Karolewską z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#IwonaKarolewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#IwonaKarolewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tymczasowo aresztowanie nie jest karą — powiedziała to koleżanka już wcześniej. Jest środkiem zapobiegawczym, i to najsurowszym z nich. Dlatego wychodzimy z założenia, że powinno być ostatecznością. Władza powinna sama się ograniczać, a nie poszerzać swoich uprawnień kosztem obywateli. Dlatego kierunek projektu poselskiego w tej sprawie, popieranego przez Naczelną Radę Adwokacką, jest oczekiwany: ułatwienie dostępu do akt, przyspieszenie pomocy specjalisty, zwiększenie każdorazowo kontroli sądu. Pytanie, czy wyznaczenie sztywnej maksymalnej granicy miesiąca tymczasowego aresztowania nie utrudni prowadzenia najbardziej skomplikowanych postępowań.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#IwonaKarolewska">Uważam, że jest potrzebne pogłębienie konsultacji, tak aby maksymalnie połączyć słuszne założenia tego projektu z całym systemowym podejściem do postępowania karnego, pamiętając o jego celach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Matecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reforma instytucji tymczasowego aresztowania jest kluczowym elementem dostosowywania polskiego systemu prawa karnego do standardów ochrony praw człowieka określonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka oraz inne międzynarodowe organizacje. Tymczasowe aresztowanie, jako najdalej idący środek zapobiegawczy, musi być stosowane zgodnie z zasadą proporcjonalności, przy jednoczesnym poszanowaniu praw jednostki, w tym prawa do uczciwego procesu.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#BartłomiejDorywalski">Pragnę zapytać: W jaki sposób projekt ustawy zapewnia, że tymczasowe aresztowanie będzie stosowane jedynie w przypadkach, gdy inne środki zapobiegawcze okażą się niewystarczające? Czy przewidziano mechanizmy kontroli nad nadmiernym wykorzystywaniem tego środka zapobiegawczego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#GrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Pośle Sprawozdawco! Nie mam pytań odnośnie do projektu ustawy. Uważam, że trzeba nad nim pracować. Są tam pewne mankamenty, ale uważam, że powinniśmy się nim zająć, i to bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#GrzegorzLorek">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie pewną historię, mianowicie historię wiceministra obrony narodowej Romualda Szeremietiewa. Został bezprawnie zatrzymany przy użyciu jednostki specjalnej. Akcja działa się na morzu. Został aresztowany. 9 lat walczył z polskim wymiarem sprawiedliwości. Oczyścił się całkowicie ze wszystkich zarzutów. To świadczy o tym, jak ta instytucja jest wykorzystywana do pewnej walki politycznej. Ten przykład Romualda Szeremietiewa w jest dzisiaj pewnym symbolem, w dzisiejszych czasach, w tym momencie nabiera naprawdę ważnego znaczenia. Dlatego uważam, że powinniśmy nad tym projektem pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Jabłoński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PawełJabłoński">Dziękuję, panie marszałku. Dziękuję, Wysoki Sejmie. Dziękuję autorom tego projektu za jego przygotowanie, bo on rzeczywiście odpowiada na pewien bardzo poważny problem, który się szczególnie unaocznił, zwłaszcza w ostatnich miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#PawełJabłoński">Przysłuchuje się tej debacie pan minister Myrcha. Myślę, że warto przypomnieć Wysokiej Izbie, warto przypomnieć Polakom, którzy nas słuchają, że to właśnie pan minister Myrcha latem tego roku robił wszystko, żeby aresztować posła na Sejm. Nawet specjalnie zamawiał opinie prawne, z obejściem Kodeksu postępowania karnego, żeby udowodnić, że nie przysługuje immunitet. Próbowaliście to robić. Nie udało wam się wtedy, ale cały czas próbujecie, cały czas chcecie nadużywać tej instytucji. To jest ta gigantyczna hipokryzja. Z jednej strony, jak słyszę, nawet Platforma mówi pozytywne rzeczy o tym projekcie. Bardzo dobrze, ale w tym samym czasie wasz rząd każdego dnia nadużywa instytucji tymczasowego aresztowania. Wasz prokurator generalny, wasz nielegalnie powołany prokurator krajowy cały czas takie wnioski zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak: To nie na temat, panie Jabłoński.)</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#PawełJabłoński">Pani poseł mówi, że to jest nie na temat. To jest na temat waszej skrajnej hipokryzji. Nadużywacie prawa. Też będzie za to rozliczani. A ten projekt jest dobry, będziemy nad nim pracowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Renata Rak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#RenataRak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Potrzeba zmian Kodeksu postępowania karnego w zakresie tymczasowego aresztu była sygnalizowana już od kilku lat przez Naczelną Radę Adwokacką, rzecznika praw obywatelskich i organizacje pozarządowe, przede wszystkim w zakresie dostosowania polskiego prawa do standardów europejskich. Na uwagę zasługuje proponowana zmiana w zakresie zapewnienia natychmiastowej pomocy prawnej każdemu zatrzymanemu. Budzi jednak wątpliwości propozycja ograniczenia okresu stosowania tymczasowego aresztowania do 1 miesiąca. I moje pytanie: Jakie jest stanowisko ministra sprawiedliwości w tej sprawie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słyszeliśmy już tutaj takie głosy, że areszt nie może być karą, z czym się jako Konfederacja zgadzamy. Zgadzamy się co do tego, że było to często wykorzystywane właśnie po to, aby walczyć z osobami, z którymi się po prostu aktualna władza nie zgadzała. Pamiętamy jeszcze poprzednie rządy Donalda Tuska i wsadzanie do więzień kibiców, często nawet bez postawienia jakichkolwiek zarzutów. To musi się skończyć, dlatego będziemy pracować nad tym projektem. Cieszę się, że wszyscy tutaj wyrażamy pozytywne opinie co do tego projektu ustawy. Ale mam jeszcze pytanie, korzystając z obecności ministra, odnośnie do tego, jakie będą reakcje odnośnie do nadużywania przemocy przez policję wobec zatrzymywanych, jak np. Michała Sołdana, 25-letniego rolnika, który odebrał sobie życie po brutalnym pobiciu przez policjantów i siedzeniu w areszcie zupełnie bez powodu.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Anna Polak.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#ElżbietaAnnaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tymczasowe aresztowanie jest środkiem zapobiegawczym, które powoduje jednak ingerencję państwa w prawa wolności człowieka, dlatego musi wypełniać konstytucyjne zasady proporcjonalności, celowości i przede wszystkim konieczności. Nie może jednocześnie ograniczać celów postępowania karnego oraz zasady prawdy materialnej. Konieczne jest więc wyważenie i precyzyjne wskazanie, które wartości wskazują na pierwszeństwo. Dlatego mam pytanie do wnioskodawców: Czy wyeliminowanie przesłanki w postaci surowości kary jako podstawy zastosowania tymczasowego aresztowania jest zasadne? W jaki sposób państwo chcielibyście to zapisać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Magdalena Małgorzata Kołodziejczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MagdalenaMałgorzataKołodziejczak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kodeks postępowania karnego to ustawa, która reguluje postępowanie przed sądami w sprawach karnych, a więc ma znaczenie fundamentalne. Praca nad jego zmianami wymaga nadzwyczajnej staranności. Stąd mam pytanie do pana ministra: Czy ministerstwo prowadzi prace nad zmianami Kodeksu postępowania karnego, w tym przepisów dotyczących tymczasowego aresztowania? I pytanie do wnioskodawców. Wnioskodawca w art. 156 § 5 po zdaniu „Prokurator może udostępnić akta w postaci elektronicznej” dodaje zdanie „Na wniosek podejrzanego lub jego obrońcy prokurator udostępnia akta w postaci elektronicznej”. A jeśli akta nie mają charakteru elektronicznego? Co wówczas? Są to bardzo słuszne zmiany, ale chociażby te, jak również inne uwagi pokazują, że ta zmiana wymaga jeszcze dopracowania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ten wprowadza szereg zapisów dotyczących instytucji tymczasowego aresztowania w Polsce. Ograniczanie przypadków, w których tymczasowe aresztowanie będzie mogło być stosowane, czy wprowadzenie bardziej rygorystycznych kryteriów jego stosowania z pewnością zbliży państwo polskie do standardów wyznaczonych przez międzynarodowe akty prawne, w tym europejską konwencję praw człowieka. Dobrze należy również ocenić konieczność szybkiego rozpoznawania wniosków o tymczasowe aresztowanie oraz obowiązek informowania o prawach zatrzymanych.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#MałgorzataPępek">Chciałabym zapytać, czy projekt przewiduje jakieś mechanizmy mające na celu monitorowanie stosowania nowych przepisów. Proszę również o dokładne wyjaśnienie, jak wpływa on na osoby, które w momencie wejścia w życie nowych przepisów już są w areszcie tymczasowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Małgorzata Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#IwonaMałgorzataKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma wątpliwości, że należy ucywilizować stosowanie aresztu tymczasowego w Polsce i automatyzm jego stosowania. Stosowanie tymczasowego aresztu w Polsce odbiega bowiem od podstawowych standardów wyznaczonych przez polską konstytucję i umowy międzynarodowe. Areszt na 3 miesiące i co dalej? Przedłużenie do 12 miesięcy, jeśli postępowanie jest skomplikowane, a nawet w wyjątkowych sytuacjach do 24 miesięcy. Natomiast to jest teoria. Jak jest w praktyce? Podam statystyki, panie pośle Jabłoński. W 2009 r. było 9460 osób tymczasowo aresztowanych. W latach następnych, aż do końca 2015 r. liczba ta stale malała i na koniec roku przebywały w takich aresztach 4162 osoby. Tendencja utrzymywała się do 2016 r., po czym zaczęła gwałtownie rosnąć, aby w roku 2023 wynieść 8,5 tys. Moje pytanie, panie ministrze, brzmi: Jak ta sytuacja dziś wygląda? Ile jest osób osadzonych i czy przewidywane jest wprowadzenie aresztu domowego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Krystian, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MariuszKrystian">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nad tym projektem warto pracować, bo już od czasów pierwszych rządów Donalda Tuska i sprawy kibica Legii pana Piotra S., który został niesłusznie aresztowany na ponad bodaj 8 miesięcy, wiadome jest, że instytucja tymczasowego aresztowania jest nadużywana. Mam pytanie: Czy w tym projekcie ustawy jest przewidywana szybka ścieżka odszkodowawcza dla tych, którzy zostali niesłusznie aresztowani i nadużyto instytucji tymczasowego aresztowania? Czy są środki odszkodowawcze dla tych, co do których przedsięwzięto przesadne środki tzw. ostrożności przy aresztowaniu, tak jak w przypadku aresztowania ks. Olszewskiego czy urzędniczek Ministerstwa Sprawiedliwości? Potraktowano je jak najgorszych bandytów, skuto kajdankami, odmawiano im najprostszych środków higienicznych, wymuszano na nich dokonywanie czynności higienicznych i toaletowych w towarzystwie strażników więziennych, co dla kobiet było szczególnie hańbiące i upokarzające. Czy ta ustawa rozwiązuje te kwestie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#BarbaraDolniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! O potrzebie zmiany w tym przypadku Kodeksu karnego również w zakresie tymczasowego aresztowania mówimy od dawna. Tyle tylko, że mówiąc o zmianach przepisu, nawet dobrych rozwiązaniach, musimy pamiętać o tym, że praca nad funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości musi się odbywać w szerokim zakresie. Nawet jeśli wprowadzimy dobre przepisy, a sprawność postępowania będzie maleć i będzie się ono wydłużać, to i tak, proszę państwa, te przepisy w praktyce nie będą tak funkcjonować, jak powinny. O sprawności postępowania z jednej strony decydują przepisy, a z drugiej strony — odpowiednia liczba sędziów, referendarzy, pracowników administracyjnych. To wszystko musi zagrać wspólnie, bo w przeciwnym razie nic z tego. Proszę sobie wyobrazić sytuację, że co miesiąc prokurator występuje z wnioskiem o przedłużenie aresztu tymczasowego, który musi obszernie uzasadnić. Sędzia musi to rozpoznać, potem zażalenie w 3 miesiące. To wydłuży postępowanie, bo jest trzech sędziów. A jeśli postępowanie się nie zakończy i upłynie czas stosowania aresztu tymczasowego, to to spowoduje, że wypuścimy sprawcę, który został skazany w I instancji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Aleksandra Kot, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#BarbaraDolniak">Musimy pracować w szerokim zakresie nad zmianami kodeksowymi. Tam gdzie trzeba to zrobić w sposób szeroki…</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł. Pani poseł, nie słychać pani, 2 minuty już pani mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#BarbaraDolniak">Niech pan mi pozwoli zaprosić posłów na posiedzenie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jesteście państwo zaproszeni na posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#BarbaraDolniak">Mówicie, że nie chcemy pracować, a potem…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, nikt pani nie słyszy.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie słyszymy pani…)</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, macie potem pretensje do posłów i posłanek z PiS, że przedłużają czas i w stosunku do pozostałej części sali są nie fair.</u>
          <u xml:id="u-397.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ja nic nie powiedziałam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-397.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę panią uprzejmie, minutę pani dłużej mówiła.</u>
          <u xml:id="u-397.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Ale ja nic nie mówię, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-397.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, właśnie jakby pani nic nie mówiła, tobym nie zwracał uwagi, że pani mówiła minutę dłużej.</u>
          <u xml:id="u-397.9" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Bogucki: Panie marszałku, ja nie usłyszałem zaproszenia. Przekaz był także do mnie kierowany.)</u>
          <u xml:id="u-397.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#AleksandraKot">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#AleksandraKot">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten kierunek, w którym zmierza projekt, jest oczywiście słuszny. Ma on uczynić z tymczasowego aresztowania środek o charakterze ostatecznym, który ma na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego, a nie karanie osoby, która przecież w świetle prawa jest osobą niewinną. Za słuszne należy uznać rozwiązania takie jak ograniczenie okresu stosowania tymczasowego aresztowania czy wyeliminowanie przesłanki w postaci surowości kary jako jedynej podstawy do stosowania tymczasowego aresztowania. Natomiast w tym projekcie ustawy dość rygorystyczny wydaje się obowiązek obecności prokuratora na posiedzeniu w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania. Ta nieobecność według tego projektu ustawy nie może być usprawiedliwiona żadnymi okolicznościami. Wobec tego zwracam się z pytaniem do posłów wnioskodawców, czy rozważają wprowadzenie do projektu ustawy wyjątków od obowiązkowej obecności prokuratora, np. gdy nieobecność jest spowodowana sytuacjami o charakterze losowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Bogucki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#ZbigniewBogucki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#ZbigniewBogucki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Oczywiście właściwie wszyscy zgadzamy się z tym, że instytucja tymczasowego aresztowania, najdalej idącego środka zapobiegawczego, jest nadużywana, ale z drugiej strony musimy pamiętać, że jest to środek, który ma swoje określone cele. To znaczy, że nie jest tak, że on nie powinien być stosowany. Myślę, że te zapisy ustawy, które są dzisiaj, np. tylko miesięczny okres stosowania tymczasowego aresztowania za pierwszym razem, kiedy prokurator musi skierować wniosek na 14 dni przed upływem, właściwie po 2 tygodniach musi kierować wniosek, a sprawa w tym czasie jest w sądzie odwoławczym z zażaleniem… Nad tym musimy jeszcze popracować. Wydaje się, że ten okres powinien być dłuższy. Ewentualnie to kwestia zapoznania z aktami.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#ZbigniewBogucki">Natomiast jest jeszcze kwestia postępowania sądowego. Powinniśmy przyjąć również takie założenia, które zobowiązywałyby sąd do tego, żeby w sprawach aresztowych posiedzenia sądu — nie chodzi o działania prokuratora — bo tam najczęściej jest najdłuższe przedłużanie tymczasowego aresztowania, były np. co 2 tygodnie, co pewien okres.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#ZbigniewBogucki">Ostatnia rzecz. Jeżeli tymczasowe aresztowanie ma być rozpoznawane przez trzyosobowe składy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#ZbigniewBogucki">Tylko jedno zdanie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#ZbigniewBogucki">…to trzeba wszystkich sędziów uznawać, żeby była dynamika postępowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Szymański, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poza wszelką wątpliwością tymczasowe aresztowanie jako najbardziej dotkliwy środek zapobiegawczy jest po prostu nadużywane. Tutaj statystyki i konkretne przypadki są dosyć bezlitosne. Pokazują, że za kratami wielokrotnie, przez wiele miesięcy, a czasem nawet przez wiele lat, są ludzie, którzy nie otrzymali nawet prawomocnych wyroków. Stąd pojawia się takie pytanie: Czy to faktycznie jest ostateczny środek, czy jednak pewien standard w tym momencie, który funkcjonuje w państwie polskim? Na szczęście jest ten projekt. On jest pozytywny. Zwiększenie kontroli sądowej nad decyzjami o nadaniu i przedłużeniu tego aresztu jest jak najbardziej zasadne.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#KrzysztofSzymański">Pytanie. Art. 156 § 5a: akta sprawy powinny zostać udostępnione podejrzanemu i jego obrońcy w terminie umożliwiającym przygotowanie się do obrony. Stąd moje pytanie: Co to znaczy: termin umożliwiający? Czy możemy to jednak bardziej doprecyzować? Tak żeby nie zostawiać pola do interpretacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Władysław Dajczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#WładysławDajczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To dobrze, że w polskim parlamencie rozmawiamy o tym problemie, który w naszej polskiej rzeczywistości jest problemem systemowym. To nie jest tak, że to dotyczy jakiegoś jednego konkretnego sądu czy jakichś konkretnych sędziów. To jest problem systemowy. Ten środek zapobiegawczy, który powinien być stosowany w ostateczności, jest środkiem zapobiegawczym pierwszego wyboru. Automatyzm jest stosowany przy tej przesłance, która jest bardzo wygodna, jest wytrychem, przy czym surowość grożącej kary powoduje, że i prokurator, i sąd zakładają, że areszt tymczasowy jest jak najbardziej uzasadniony, nie wgłębiając się w konkretną sprawę i nie mając przekonania, czy wyrok będzie naprawdę tak surowy. Są przecież badania, które w szczególności w sprawach gospodarczych pokazują, że w aż kilkudziesięciu procentach spraw gospodarczych, co do których założono, że będzie bardzo surowy wyrok końcowy, okazało się, że to jest nieprawda i takich wyroków nie ma.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#WładysławDajczak">W związku z tym myślę, że dobrze, że wszyscy się zgadzamy, że nad tym projektem chcemy pracować w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#JanuszKowalski">Panie Marszałku! No i stało się. Do czego doprowadziła koalicja Donalda Tuska? Wielka kompromitacja — Polska dołącza do Rosji i Białorusi, jest jedynym państwem Unii Europejskiej, którego obywatele mogą liczyć na międzynarodową ochronę prawną w postaci azylu. To jest kompromitacja. Zniszczyliście prokuraturę, przejęliście nielegalnie media, atakujecie sędziów Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat rządziliście.)</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#JanuszKowalski">Zamykacie posłów, odbieracie opozycji demokratycznej, Prawu i Sprawiedliwości, pieniądze. My was za to rozliczymy. To jest wasza kompletna kompromitacja.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#JanuszKowalski">Kompromitujecie Polskę na arenie międzynarodowej. Dzisiaj Polska jest wymieniana w jednym szeregu z Rosją i Białorusią. Do tego doprowadził Donald Tusk, który z Putinem się obcałowywał jeszcze w latach 2007–2014. Wstyd mi za was.</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Adam Orliński, PSL — Trzecia Droga.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wielce Szanowni Państwo! Rzeczywiście projekt, który omawiamy, projekt zmian w Kodeksie postępowania karnego, wprowadza pozytywne zmiany. Rozmawialiśmy o tym na posiedzeniach Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Należy podziękować również panu przewodniczącemu Pawłowi Ślizowi za jego determinację, za to, że ten temat był podejmowany. W posiedzeniach komisji uczestniczył także rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek, który również bardzo mocno zabiegał o zmiany w tych przepisach i wielokrotnie podkreślał, że rzeczywiście w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania jesteśmy niechlubnym liderem w Unii Europejskiej. Nadużywanie aresztu tymczasowego, pokazywanie problemów, które tam występują, i rzeczywiście te zmiany, które są przygotowane… Ten projekt jest jak najbardziej potrzebny, trzeba go skierować do komisji i tam nad tymi wszystkimi aspektami się zastanowić. A proponowane zmiany zakładają podwyższenie poziomu zaufania obywateli do państwa prawa oraz całego wymiaru sprawiedliwości. Naprawdę ten projekt jest bardzo potrzebny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Pyrzyk, PSL — Trzecia Droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#MichałPyrzyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#MichałPyrzyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W każdym w zasadzie oświadczeniu klubowym było wiele mówione o prawach podejrzanych, o prawach ich adwokatów. I bardzo dobrze, bo te zmiany muszą wyeliminować te wszystkie kwestie, które prowadziły do nadużywania tej instytucji. Ale moje pytanie albo jedyna taka mała wątpliwość dotyczy drugiej strony postępowania. Chciałbym spytać: Jak proponowane zmiany, a w szczególności skrócenie maksymalnego okresu tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym, wpłynie na efekt pracy organów ścigania? Musimy się wszyscy, pracując już w komisji, zastanowić, czy ta zmiana nie spowoduje niepotrzebnej presji czasowej wywieranej na organy ścigania. Chodzi o to, czy nie zaistnieje ryzyko, choć może ono być zawsze, niedokładnego prowadzenia tych spraw. To jest jedyna moja uwaga i pytanie o praktyczny skutek tej reformy, jeżeli ustawa miałaby być przyjęta w takim kształcie, jaki uwzględnia projekt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Wipler, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PrzemysławWipler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W części dotyczącej pytań chciałbym wnieść w imieniu klubu Konfederacja o dodatkowe skierowanie projektu tej ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#PrzemysławWipler">Chciałbym też zadać pytanie wnioskodawcom. Chciałbym zapytać pana posła wnioskodawcę, co myśli o tym, żeby uzupełnić ten projekt o wyłączenie. Chodzi o to, że sędzia, który orzeka o areszcie, powinien być wyłączony z orzekania, rozstrzygania sprawy merytorycznie. To nie powinna być ta sama osoba. Jest zła praktyka polegająca na tym, że sędzia osobie niewinnej, która powinna być uniewinniona, orzekł areszt, a później, żeby przykryć własny błąd, zgadza się na jej ukaranie.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#PrzemysławWipler">Druga kwestia: Czy gotowi jesteście rozważyć to, co jest w projekcie Konfederacji dotyczącym tożsamych rozwiązań? Chodzi o to, by zastosować również dozór, areszt domowy w określonych przypadkach, przy określonych przesłankach.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#PrzemysławWipler">I po trzecie: Czy jesteście za tym, by osoby, które mają być dotknięte aresztem, odsiadywały kary z przestępcami, zwłaszcza z groźnymi przestępcami? Bo to jest dodatkowe zastraszanie. I co myślicie o tym, by zakazać aresztowania osób w celu wymuszenia dodatkowych zeznań, krótko mówiąc, i przyznania się do winy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko, Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do mojego wystąpienia w tym punkcie w imieniu koła, panie ministrze, chciałbym zapytać, a właściwie poprosić o odpowiedź na piśmie, bo nie podejrzewam, żeby państwo mieli takie rzeczy ad hoc: Ilu sędziów zostało ukaranych za takie bezzasadne przedłużanie aresztu? Rozumiem, że pierwszy raz można się zgodzić na przedłużenie aresztu na podstawie jakichś tam przesłanek, drugi, trzeci. Ale jeżeli są areszty, które trwają ponad rok, ponad 2 lata, to już sędzia naprawdę powinien się nad tym pochylić. Stąd moje pytanie: Ile było takich spraw wszczętych w stosunku do sędziów i ilu zostało ukaranych? Bo powtórzę: sądy są od tego, żeby bronić obywateli przed autorytarnymi zakusami prokuratury, a nie po to, żeby klepać to, co sobie prokuratura wymyśli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! W praktyce często dostrzegamy automatyzm i niedostateczne realizowanie sądowej kontroli nad stosowaniem oraz przedłużaniem tymczasowego aresztowania. Nowelizacja ustawy przyniesie zarówno znaczące korzyści społeczne, jak i poprawę funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, ochronę praw człowieka oraz wzmocnienie zaufania do instytucji publicznych. W projekcie proponuje się ograniczenie okresu stosowania tymczasowego aresztowania do 1 miesiąca. I tu mam pytanie do Ministerstwa Sprawiedliwości: Jaka jest opinia resortu co do tej zmiany? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Mulawa, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie Wnioskodawco! Wszelkie procedowanie w kierunku ograniczenia nadużywanej instytucji aresztu tymczasowego oczywiście jest bezpornie właściwe. Ale chciałbym skierować swoje pytanie do pana ministra: Panie ministrze, czy wy na pewno wiecie, co robicie? Przecież za chwilę — mówię to oczywiście z wielkim przekąsem — wyjdą, bo wiedzą, jak wy zajmujecie się Polakami, rolnicy, górnicy i inne grupy społeczne. Czy przypadkiem za chwilę nie będziecie musieli tego projektu zmieniać? Chodzi o to, żebyście nie mieli wielkich problemów, tak jak za pierwszego Tuska z kibicami.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mam taką uwagę do pana posła Wiplera, bo szybko skonsultowałem pana wniosek. Projekt ustawy jest projektem zmiany kodeksu i w związku z tym może być skierowany wyłącznie do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Nie może być skierowany dodatkowo do innej komisji. Mówił pan poseł o Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W związku z tym wyjaśniam uprzejmie panu…</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Jaka jest podstawa, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">…że nie mogę dalej procedować w przypadku tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Ale chciałbym wiedzieć, jaki punkt, dokładnie.)</u>
          <u xml:id="u-421.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zaraz panu powiem.</u>
          <u xml:id="u-421.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeżeli nie może być dodatkowo skierowany do komisji, to ja wnoszę o wspólne rozpatrywanie tego projektu ustawy przez Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach i Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Chodzi o rozpatrywanie tego projektu przez te dwie połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Odniosę się do meritum sprawy. Szanowni państwo, prawdopodobnie ten projekt ustawy w ogóle nie byłby potrzebny, gdyby wymiar sprawiedliwości sprawowany był w sposób odpowiedni, taki, który wynika z konstytucji, przepisów, który wynika z wiążących Polskę aktów prawa międzynarodowego, bo przecież decyzje w tej materii podejmują sądy. Podobnie zresztą sprawa wygląda w przypadku różnych form inwigilowania obywateli. Tutaj też, o zgrozo, sądy, nawet te sądy, które stają w obliczu zmian w prawie po stronie konstytucji, nie wykazywały należytego zainteresowania sprawami, które się toczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#MirosławSuchoń">W związku z tym pytanie do pana ministra: Czy w tej sprawie ministerstwo zamierza podjąć jakieś działania, żeby rzeczywiście wymiar sprawiedliwości był sprawowany w sposób właściwy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Przemysław Witek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PrzemysławWitek">Dziękuję, panie marszałku, za udzielenie głosu.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PrzemysławWitek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występuję dzisiaj w dość nietypowej formule — zwracam się tutaj do pana ministra i wnioskodawców — bo chciałem zadać pytanie w imieniu wcale licznej grupy posłów Prawa i Sprawiedliwości, którzy nie mieli śmiałości zrobić tego osobiście. Zaznaczam, że ich tu teraz na sali nie ma. Chciałem zadać pytanie panu ministrowi, czy nie należy rozważyć zniesienia instytucji aresztu w ogóle, dlatego że pojawiła się obawa, i to dość poważna, że Węgry z całą życzliwością, ale mogą nie wykazać już takiej serdeczności jak w przypadku pana Romanowskiego i nie udzielić azylu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#PrzemysławWitek">A zatem, panie ministrze, warto to rozważyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Arkadiusza Myrchę.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Panie marszałku, a jaka podstawa prawna?)</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-427.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim bardzo gorąco chciałbym podziękować projektodawcom, że taki projekt ustawy został złożony i może być dzisiaj przedmiotem debaty parlamentarnej. Co więcej, jeszcze nie tak dawno, jesienią tego roku dyskutowaliśmy na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o wszystkich mankamentach obecnych przepisów, o tych patologiach, które narosły na tle stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Temat budzi już od dłuższego czasu szerokie poruszenie, jest też tematem, na tle którego licznie formowane były apele ze strony organizacji prawniczych, przedsiębiorców, pracodawców, organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Tak jak wówczas deklarowałem w imieniu ministerstwa, przygotowaliśmy dość obszerną nowelizację samego Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego, która m.in. reguluje zmiany w zakresie stosowania tego środka zapobiegawczego. Zresztą projekt ten ujrzał światło dzienne mniej więcej na początku listopada, przeszedł już procedurę konsultacji, uzgodnień. W tej chwili analizowane są w ministerstwie licznie kierowane uwagi pod adresem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#ArkadiuszMyrcha">To, co jest najistotniejsze, to to, że wszyscy, że zarówno projektodawcy dzisiaj występujący w parlamencie, jak i oczywiście my jako autor tego projektu rządowego w podobny sposób postrzegamy konieczność zmian w zakresie tymczasowego aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#ArkadiuszMyrcha">Pojawia się też informacja, że koło Konfederacji złożyło także zapowiadany swój projekt. Tak więc widać, że będzie nad czym pracować w komisji. Wydaje się ze wszech miar uzasadnione, żeby nad tymi wszystkimi projektami pracować łącznie. Jestem optymistą w tym zakresie, że projekt rządowy będzie skierowany do Sejmu jeszcze zimą, czyli na początku przyszłego roku, a więc jest to pewnie kwestia kilkunastu kolejnych tygodni. Nie wyobrażam sobie, żebyśmy w tak istotnej materii, jaką jest kodeks, dyskutowali odrębnie tego typu projekty, tym bardziej że już w tym momencie wiemy, że nie tyle nawet dotyczą one tej samej materii, co proponują bardzo zbliżone rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#ArkadiuszMyrcha">Oczywiście one w pewnych aspektach się różnią, jak chociażby w kwestii czasu obowiązywania pierwszego tymczasowego aresztowania. Pojawiły się tu głosy, także wątpliwości, czy ten obligatoryjny miesiąc zastosowania jako maksymalny w tym pierwszym podejściu jest rozwiązaniem optymalnym z przyczyn czysto organizacyjnych i możliwości sądowych. Przypomnę, że przecież nawet obecnie obowiązujące przepisy nie nakazują stosowania tymczasowego aresztowania w terminie 3 miesięcy, tylko jest to oczywiście termin maksymalny i praktyka jest taka, że sąd może zastosować to także w okresie krótszym.</u>
          <u xml:id="u-428.6" who="#ArkadiuszMyrcha">Wydaje się, że ta diagnoza, że tymczasowe aresztowanie doprowadziło do wielu mankamentów, łączy nas wszystkich dzisiaj na tej sali. Naprawdę z ogromną satysfakcją — mówię to bez jakichkolwiek złośliwości — odbieram tę refleksję, która nastąpiła w klubie Prawa i Sprawiedliwości, w klubie, który firmował przecież przez ostatnie lata politykę Zbigniewa Ziobry, która przecież dość radykalnie zaostrzała politykę w tym zakresie, właśnie tę politykę, która jest dzisiaj poddana powszechnej krytyce, także przez przedstawicieli jego klubu parlamentarnego. Nigdy nie jest jednak za późno na refleksję, zwłaszcza że mówimy tu o niezwykle wrażliwej materii, czyli izolacji stosowanej wobec osób skądinąd oczywiście jeszcze niewinnych, bo przecież środek zapobiegawczy stosowany jest na etapie postępowania przygotowawczego czy sądowego.</u>
          <u xml:id="u-428.7" who="#ArkadiuszMyrcha">Tak więc dobrze, że ta refleksja nastąpiła. Szkoda, że tak późno. Może nie doszłoby do kilku bardzo spektakularnych i przygnębiających przykładów, o których wspominał m.in. pan poseł Wipler, a które przecież doskonale znamy z informacji medialnych.</u>
          <u xml:id="u-428.8" who="#ArkadiuszMyrcha">To, co się pojawiło w tej debacie, co wymaga pewnego sprostowania, to pewne zrównanie stosowania tymczasowego aresztowania na przestrzeni ostatnich 20 lat. Wydaje się, że to chyba pan poseł Gramatyka tak dość swobodnie porównywał wszystkie te lata w bardzo identyczny sposób, trochę mam wrażenie bez zerknięcia do statystyk, a wydaje się, że to one są takim dobrym odzwierciedleniem sytuacji. Jeżeli spojrzymy na dwa kryteria: liczbę kierowanych wniosków o zastosowanie tego środka, a także liczbę osób, co do których został zastosowany ten środek, to okazuje się, że nie mamy jednakowej linii, jednakowego poziomu przez ostatnie 20 lat, a jednak była ewidentnie tendencja spadkowa w latach 2007–2015. Przypomnę, że jeśli chodzi o liczbę kierowanych wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania, to jeszcze w 2001 r., tak uzupełniając, było ich ponad 24 tys. — zdumiewająca liczba. Ale w 2007 r. — przepraszam, liczba tymczasowo aresztowanych — to już było 13 tys., w 2010 r. było to już 9 tys., w 2015 r. to już 5 tys., czyli spadek z 13 tys. na 5 tys. jest tendencją niezwykle obrazową. Jeśli chodzi o samą liczbę wniosków kierowanych do sądów, to w 2010 r. było to właśnie 25 tys., a w 2015 r. było tu już tylko 13 tys., czyli to spadek o połowę. Tak więc widać, że te tendencje do 2015 r. wychodziły naprzeciw tym wszystkim apelom, o których my dzisiaj mówimy. Ale niestety polityka stosowana przez pana ministra Ziobrę, prokuratora generalnego i w całej rozciągłości popierana w tamtym czasie przez klub Prawa i Sprawiedliwości doprowadziła do tej sytuacji, że jesteśmy w punkcie wyjścia, że znowu powróciliśmy do tych czarnych statystyk, do tych ogromnych liczb, które dzisiaj, i to naprawdę jest istotne, są powszechnie krytykowane w parlamencie. To dobrze wróży debacie, która jest przed nami. To dobrze wróży, że w zgodzie politycznej będziemy mogli zmienić przepisy, które dzisiaj kształtują stosowanie tego środka zapobiegawczego.</u>
          <u xml:id="u-428.9" who="#ArkadiuszMyrcha">Odpowiem jeszcze na postulaty, które tutaj padały, począwszy od pytania, jak rozumiem, pana posła Witka. Takiego pomysłu oczywiście w tej chwili nie zakładamy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby pan poseł tutaj może zainicjował jakąś szerszą debatę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-428.10" who="#ArkadiuszMyrcha">Natomiast jeżeli chodzi o kwestię stosowania nowych, nieizolacyjnych środków zapobiegawczych, czy to w postaci dozoru elektronicznego, czy to aresztu domowego, bo to są różnie nazywane, ale w istocie sprowadzające się do tego samego środki zapobiegawczy, to tak, chciałbym tutaj poinformować, że w Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, która działa przy ministrze sprawiedliwości, toczy się w tej chwili dyskusja nad wprowadzeniem tego elementu do postępowania przygotowawczego, tak żeby faktycznie zbudować pomost pomiędzy tymi nieizolacyjnymi obecnie środkami zapobiegawczymi a tym jednym, najdalej idącym, izolacyjnym środkiem w postaci tymczasowego aresztowania. Oczywiście rozwiązanie to nie jest łatwe, ale głęboko wierzymy, że osoby, które tam pracują, które temu poświęcają swój czas, a które mają swój głęboki dorobek zarówno prokuratorski, sędziowski, naukowy, zaproponują rozwiązania, które, jak rozumiem, po tych wystąpieniach spotkają się także z aprobatą Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-428.11" who="#ArkadiuszMyrcha">Tak więc dziękując raz jeszcze projektodawcom za ten projekt, który tak jak wspomniałem, wpisuje się także w ten punkt widzenia, który prezentujemy w naszym projekcie rządowym, chciałem tutaj zaapelować do pana marszałka, do Wysokiej Izby, żeby te projekty z uwagi na tożsamość materii, z uwagi na zasadę możliwie rzadkiego nowelizowania kodeksów podlegały łącznie pracom, tak żebyśmy mogli wspólnie finalnie z tych wszystkich, jak rozumiem, trzech projektów wypracować jeden kształt, który będzie w tej Izbie powszechnie akceptowalny. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-428.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Paweł Śliz.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PawełŚliz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem dodać jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Ten projekt został bardzo szeroko skonsultowany przez obywateli. To był pierwszy projekt, który podlegał konsultacjom społecznym on-line i został on skonsultowany przez prawie 400 osób. Obywatele odpowiedzieli na pytanie, czy przyjęcie ustawy jest potrzebne. 78% powiedziało, że tak. 74% obywateli powiedziało, że rozwiązania zawarte w tym projekcie ustawy są dobre i są akceptowane przez osoby, które konsultowały ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#PawełŚliz">Pragnę odpowiedzieć tylko na dosłownie kilka pytań. Pamiętajmy o tym, że już w obecnych przepisach teoretycznie ten projekt ustawy, to zastosowanie tymczasowego aresztowania jest ultima ratio, czyli jako de facto ostateczność. Ale niestety praktyka nie nadąża za tym, co jest w założeniach, dlatego ta legislacja musi iść jeszcze dalej, żeby zobowiązać zarówno prokuratorów do uzasadniania szczegółowego tego projektu, jak również sądy do dokładniej weryfikacji argumentów, które stawia prokurator, żeby stosować ten tymczasowy areszt.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#PawełŚliz">Odpowiadam na pytanie o areszt 1 miesiąca, ten pierwszy, czy zastosowanie tego aresztu jest właściwe, czy nie utrudnia postępowania sądowego. To nie może być tak, że prokurator na ten pomysł mówi: przecież wy składacie zażalenia, to ja już nie mam 3 tygodnie akt, a potem jak ja chcę przedłużyć tymczasowe aresztowanie, to ja 2 tygodnie wcześniej muszę oddać akta, czyli ja nie mam tych akt 5–7 tygodni, czyli w trakcie 3 miesięcy prokuratura pracuje 1,5 miesiąca. Musimy wypracować takie zmiany, żeby w tym okresie, kiedy fizycznie nie ma tych akt, można było efektywnie pracować. Chodzi o digitalizację akt, cyfryzację wymiaru sprawiedliwości. O zmianach w tym zakresie rozmawialiśmy na posiedzeniu komisji sprawiedliwości. Nie możemy zasłaniać się tym, że technicznie nie nadążamy, nie możemy zasłaniać się zabieraniem obywatelowi wolności. Te przepisy mają zmierzać do tego, żeby zasada ultima ratio była naprawdę stosowana. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#TomaszKostuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Instytucja tymczasowego aresztowania od dawna jest w Polsce nadużywana, jeśli chodzi o zarówno częstotliwość jej stosowania, jak i przewlekłość. W latach 2015–2019 liczba osób przebywających w polskich aresztach śledczych zwiększyła się o 100%. Liczba aresztowanych w polskich więzieniach przekracza 10% ogółu wszystkich osadzonych. Problem ten od początku rządów PiS podnosiło środowisko prawnicze, Trybunał Konstytucyjny, organizacje pozarządowe i obywatelskie, a także Komitet ONZ przeciwko Torturom. Bez skutku. Wielokrotnie do tej sprawy odnosił się również rzecznik praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#TomaszKostuś">Na szczęście nowy rząd nie lekceważy problemu. Przygotował w tym zakresie kompleksowy projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny, ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, który rozszerza ochronę praw obywatelskich i ma odbudować wymiar sprawiedliwości oparty na prawach człowieka. Odbyły się już konsultacje publiczne, projekt jest na etapie opiniowania. Dzisiaj procedujemy nad analogicznym projektem poselskim przygotowanym przez parlamentarzystów Polski 2050. Swój projekt noweli zagłosiła także Konfederacja. Wszystkie skupiają się na reformie instytucji tymczasowego aresztowania, dlatego wydaje się zasadne przekazanie ich do prac w komisjach i procedowanie łączne, co pozwoli na wypracowanie możliwie optymalnych z punktu widzenia interesu publicznego i obywateli rozwiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kieruje poselski projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego zawarty w druku nr 865 do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję państwu serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 690).</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Mulawę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu mam zaszczyt zaprezentować poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, druk nr 690.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#KrzysztofMulawa">Roboczą nazwą są, powiedzmy, przepisy dotyczące zmiany podatku Belki. Na początku należałoby przypomnieć, że podatek od zysków kapitałowych obowiązuje w Polsce od 2002 r., gdy Leszek Miller był premierem, a Marek Belka wicepremierem i ministrem finansów. Początkowo stawka tego podatku wynosiła 20%, ale od 2004 r. jest stale utrzymywana na poziomie 19%. Będę mówił o tym bardzo krótko.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#KrzysztofMulawa">Szanowni Państwo! W projekcie proponujemy częściową likwidację podatku Belki. Sprowadza się to do zwolnienia z podatku dochodów z obligacji Skarbu Państwa do 100 tys. zł. Podkreślam, że nie chodzi o inwestycję, ale o sam dochód.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#KrzysztofMulawa">Szanowni Państwo! Wnoszę o przyjęcie tego projektu ustawy. Wszystkie partie parlamentarne na przestrzeni ostatnich kilku lat wypowiadały się o tym projekcie pozytywnie. Mamy nadzieję, że wszyscy, szanowni państwo, zagłosujecie się za tym projektem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-435.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Janusza Kowalskiego z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość zagłosuje za tym projektem. To jest bardzo dobry projekt, idący w dobrą stronę.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! Sytuacja Polaków jest bardzo trudna i wszelkiego rodzaju projekty dotyczące tego, aby pomnażać oszczędności i uszczuplać podatki, są dobrymi projektami. Podatek Belki został tymczasowo wprowadzony ponad 22 lata temu, ale niestety funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Prawo i Sprawiedliwość zgłosiło projekt, nad którym cały czas trwają prace parlamentarne, na szczęście nie został odrzucony w pierwszym czytaniu, dotyczący pakietu rozwiązań wspierających inwestycje na Giełdzie Papierów Wartościowych.</u>
          <u xml:id="u-436.3" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! Przed chwilą otrzymaliśmy smutną informację. Rafako, spółka giełdowa upadła za czasów rządów Donalda Tuska. W związku z tym mnóstwo polskich akcjonariuszy straciło, być może, dorobek życia przez waszą nieudolność, bo nie potrafiliście uratować jednego z najważniejszych zakładów przemysłowych na Śląsku. Takie projekty jak nasz, które chronią przed takimi sytuacjami, w których można rozliczać straty z różnych lat wraz z zyskami na Giełdzie Papierów Wartościowych, powinny być rozpatrywane razem z projektem Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-436.4" who="#JanuszKowalski">Projekt Konfederacji — wydaje mi się, że dla pana posła Krzysztofa Mulawy jest to bardzo ważny argument, który chciałbym bardzo mocno podkreślić — jest istotny również, jeśli chodzi o przenoszenie punktu ciężkości na zainteresowanie inwestycjami w obligacje Skarbu Państwa i obligacje wyemitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, zamiast inwestowania w mieszkania. W tym sensie w mojej ocenie ten projekt powinien mieć ponadpartyjne poparcie właśnie z uwagi na to, że zachęca do tego, aby inwestować w obligacje Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-436.5" who="#JanuszKowalski">Chcę podkreślić, to jest bardzo racjonalne, że vacatio legis tego projektu jest długie, jest ponadroczne, czyli wnioskodawcy mają świadomość tego, że trzeba będzie przygotować pewnego rodzaju rozwiązania techniczne, legislacyjne czy, można powiedzieć, operacyjne, aby można było wdrożyć ten projekt, jeżeli zostanie przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-436.6" who="#JanuszKowalski">Innymi słowy, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość idzie w kierunku reformy podatku Belki. Gdyby to ode mnie zależało, to najlepiej w ogóle byłoby go znieść, bo jest kompletnie niepotrzebny. Mam nadzieję, że znajdziemy większość w tym Sejmie, że zaakceptowane zostaną zarówno projekt Konfederacji dotyczący zwolnienia kwoty 100 tys. zł dochodu z podatku Belki, jeżeli inwestowana jest w obligacje Skarbu Państwa i JST, jak i nasza propozycja dotycząca wprowadzenia mechanizmu loss carry back czy ta, aby dochody z tytułu dywidend i te związane ze sprzedażą akcji były rozliczane w jednym koszyku podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-436.7" who="#JanuszKowalski">Dzisiaj sytuacja jest absurdalna. Szczególnie widać to na przykładzie akcji Orlenu, które za czasów rządu Donalda Tuska dołują. Cena wynosiła wczoraj ok. 46 zł. Jeszcze rok temu wynosiła od 65 zł do ponad 70 zł. To ogromne straty. W tym roku, dokładnie, szanowni państwo, jutro zostanie wypłacona ostatnia, chyba historyczna, bo za czasów rząd Donalda Tuska na pewno takiej sytuacji nie będzie, dywidenda, jeżeli chodzi o Orlen. Za czasów rządów Prawa i Sprawiedliwości były wysokie zyski, ponad 4,15 zł, jeżeli dobrze pamiętam, za akcję. To ostatnia, historyczna dywidenda. Teraz zyski Orlenu zostały zredukowane o 95% w ciągu roku. Dzisiaj ktoś, kto dostał dywidendę z tytułu posiadana akcji Orlenu, musi od niej zapłacić podatek Belki, a jeżeli sprzedał akcje Orlenu z ogromną stratą, bo za czasów rządu Donalda Tuska te akcje nurkują w dół, to i tak podatek Belki musi zapłacić, a powinno to być traktowane w jednym koszyku podatkowym. Dlatego jesteśmy zwolennikami tego, aby — i mówię to również jako zwykły członek Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych — przyjmować takie rozwiązania, które będą promowały długoterminowe oszczędzanie: oszczędzanie w obligacjach, oszczędzanie w akcjach na giełdzie papierów wartościowych, tak aby rynek kapitałowy był zdecydowanie atrakcyjniejszy.</u>
          <u xml:id="u-436.8" who="#JanuszKowalski">Zdecydowanie Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera ten projekt, będzie głosował za tym projektem. Mam nadzieję, że zostanie jak najszybciej przyjęty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Marek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#DorotaMarek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgłoszonego przez posłów Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#DorotaMarek">Projekt zakłada likwidację tzw. podatku Belki, czyli podatku od lokat i zysków kapitałowych poprzez wprowadzenie kwoty wolnej od tego podatku w wysokości 100 tys. zł. W uzasadnieniu projektu podkreślano, że odpowiada on postulatom zgłaszanym przez większość partii politycznych w Polsce podczas kampanii wyborczej. Proszę jednak pamiętać, że rząd Donalda Tuska, w szczególności Ministerstwo Finansów pod kierownictwem ministra Domańskiego, pracuje obecnie nad kompleksową ustawą, która ograniczy obciążenia podatkowe od zysków kapitałowych. Wyniki tych prac zostaną przedstawione Wysokiej Izbie zapewne w przyszłym roku. Minister Domański wspomniał, że takie regulacje mogłyby wówczas wejść w życie od 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#DorotaMarek">Zmiany w systemie podatkowym muszą być wprowadzane w sposób przemyślany, aby uniknąć niepożądanych skutków. Konieczne są szerokie konsultacje społeczne, zarówno z sektorem inwestycyjnym, jak i bankowym, a także dokładne oszacowanie skutków budżetowych proponowanych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#DorotaMarek">Zwracam uwagę na pewną niespójność w uzasadnieniu projektu. Z jednej strony stwierdzono, że dochody budżetowe z tytułu zysków kapitałowych są relatywnie niewielkie, a z drugiej strony przytoczono dane wskazujące, że wpływ z tego podatku wynosił ok. 5,4 mld zł w pierwszym półroczu 2023 r. Warto się zastanowić, czy kwota ta rzeczywiście jest niewielka. Jeśli dla państwa ponad 5 mld zł w pół roku to mało, to gratuluję poczucia humoru.</u>
          <u xml:id="u-438.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilk: Ale wtedy by zostało przecież w kieszeni.)</u>
          <u xml:id="u-438.5" who="#DorotaMarek">O ile mnie pamięć nie myli, to posłowie Konfederacji w głosowaniu nad budżetem państwa na 2025 r. byli przeciw. Kategorycznie sprzeciwialiście się wysokości deficytu budżetowego, wiedząc, że jest on spowodowany ukrywaniem realnego zadłużenia państwa, do którego doprowadziły rządy PiS. Teraz proponujecie ustawę, której wejście w życie spowoduje spadek dochodów państwa, a tym samym wzrost deficytu. Gdzie tutaj konsekwencja?</u>
          <u xml:id="u-438.6" who="#DorotaMarek">Ta ustawa w obecnym kształcie nie jest niczym innym jak wrzutką, która jeszcze bardziej komplikuje podatek od osób fizycznych. Nie powinniśmy bardziej komplikować polskiego systemu podatkowego. Nie możemy zapominać, że Polska obecnie musi mierzyć się z konsekwencjami procedury nadmiernego deficytu, która została nałożona na nasz kraj po 8 latach rządów Prawa i Sprawiedliwości. Naprawa tych zaniedbań wymaga czasu i przemyślanych działań. Możecie być jednak państwo spokojni — rząd Koalicji Obywatelskiej poradzi sobie z tym wyzwaniem i przedstawi Wysokiej Izbie projekt ustawy, który ograniczy skutki podatku od zysków kapitałowych. Będzie to propozycja przemyślana, skonsultowana, oparta na dokładnych analizach i wyliczeniach.</u>
          <u xml:id="u-438.7" who="#DorotaMarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska wnoszę o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-438.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-438.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do wystąpienia pana posła Sławomira Ćwika, który zaprezentuje stanowisko klubu Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#SławomirĆwik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Polska 2050 — Trzecia Droga przedstawić stanowisko w sprawie złożonego przez klub Konfederacji projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych w zakresie zmian opodatkowania dochodów z tytułu odsetek od obligacji i depozytów.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#SławomirĆwik">Przyznam, że przejrzałem ten projekt stosunkowo dokładnie, także nazwiska posłów podpisujących się pod tym projektem. Szukałem podpisu doradcy podatkowego, lidera Konfederacji Sławomira Mentzena, ale jego podpisu pod tym projektem nie ma. Zastanawiam się, czy dlatego, że sam sobie zdaje sprawę z tego, że ten projekt jest po prostu słaby, i dlatego go nie podpisał, czy też dlatego, że od lat mówi o tym, że podatki mają być proste, a ta propozycja zmiany system podatkowy dodatkowo komplikuje i to byłoby niespójne z tym, co mówi. Tutaj z moim imiennikiem jak najbardziej się zgadzam. System podatkowy i podatki należy upraszczać, a nie komplikować. Natomiast to rozwiązanie, zaproponowane przez państwa, ten system komplikuje. Poza tym nie dziwię się też, że poseł Mulawa tak krótko uzasadniał ten projekt ustawy, dlatego że nawet uzasadnienie, które jest załączone do projektu ustawy, także jest chaotyczne, tak naprawdę nie oddaje treści projektu ustawy w powoływaniu się na argumenty, czyli też jest słabe.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#SławomirĆwik">A teraz przejdę już konkretnie do rzeczy. Ten projekt, mimo zapisów uzasadnienia, jak to ma zwiększać inwestycje, wcale nie zmierza do tego, aby zachęcać Polaków do dokonywania inwestycji, a jedynie powoduje zmniejszenie obciążeń podatkowych dla osób zamożnych, które posiadają oszczędności ulokowane w depozytach i w obligacjach. Tak, proszę państwa, osób zamożnych, dlatego że zgodnie z danymi 22% polskiej populacji nie posiada żadnych oszczędności, ok. 17% posiada oszczędności od 5 tys. zł do 20 tys. zł, a 23% posiada oszczędności w wysokości ponad 20 tys. zł. W związku z tym dla tych osób ta zmiana nic pozytywnego nie wnosi, ponieważ one żadnych zauważalnych korzyści nie odniosą. Zauważalne korzyści będą dla osób, które posiadają naprawdę większe oszczędności, które ulokowały w depozytach i w obligacjach, tak jak np. pan premier Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#SławomirĆwik">Kwota 100 tys. zł, przyjmując, że oprocentowanie depozytów obligacji wynosiłoby 7%, myślę, że takie jest obecnie do uzyskania na rynku… Po co w uzasadnieniu państwo podajecie dane historyczne o skali inflacji na poziomie 16% w styczniu 2023 r.? To oczywiście była prawda. Do takiej inflacji doprowadziły rządy PiS-u, ale po co to pisać w uzasadnieniu do projektu ustawy w drugiej połowie 2024 r., gdy inflacja nie przekracza 5%, tego nie rozumiem. Natomiast przy oprocentowaniu depozytów czy obligacji na poziomie 7% kwota wolna w wysokości 100 tys. zł odpowiada kapitałowi w wysokości ok. 1,5 mln zł, czyli faktycznie osoby, które mają oszczędności ok. 0,5 mln, 1 mln czy 1,5 mln — biorąc pod uwagę, że to jest na jedną osobę, a więc w małżeństwach to są 3 mln zł — faktycznie uzyskają spore oszczędności, które mogą sięgnąć w skali rodziny 200 tys. zł dla osób bardzo zamożnych, natomiast w żaden sposób nie wpłynie to na poziom inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-440.5" who="#SławomirĆwik">Po co państwo piszecie w uzasadnieniu, że projekt będzie pozytywnie oddziaływał na majątkowe prawa i obowiązki przedsiębiorców, w tym działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw — nie rozumiem. Ci mikroprzedsiębiorcy i mali przedsiębiorcy swoje oszczędności, które mają wypracowane, inwestują właśnie w realną gospodarkę, w swoje firmy, a nie w obligacje skarbowe czy też w depozyty na kontach bankowych, dlatego że wiedzą, że to, co mogą osiągnąć pracą swoich rąk w swoich firmach, to jest znacznie więcej, aniżeli oferuje im system bankowy. Poza tym nie ma nawet pewności, że wprowadzenie tego zwolnienia nie spowoduje, że po prostu oprocentowanie od lokat bankowych spadnie i tak naprawdę korzyści dla depozytariuszy żadnych nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-440.6" who="#SławomirĆwik">Dlatego że ten projekt jest po prostu słaby, nasz klub będzie głosował także za jego odrzuceniem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mirosława Adama Orlińskiego, który przedstawi stanowisko klubu PSL.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Wielce Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga mam zaszczyt przedstawić stanowisko odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z druku nr 690.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#MirosławAdamOrliński">Projekt dotyczy wprowadzenia tzw. kwoty wolnej w wysokości 100 tys. zł w zakresie opodatkowania zysków kapitałowych. Podatek od dochodów kapitałowych, czyli tzw. podatek Belki, został wprowadzony, tak jak podkreślał tutaj poseł Mulawa w swoim wystąpieniu, w 2002 r. przez rząd Leszka Millera, w którym Marek Belka był ministrem finansów. Początkowa stawka podatku wynosiła 20%, obejmowała zyski z oszczędności od depozytów i lokat bankowych, a w 2004 r. rozszerzono opodatkowanie również o dochody kapitałowe pochodzący z inwestycji giełdowych i jednocześnie obniżono podatek do 19%.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#MirosławAdamOrliński">Posłowie Konfederacji jako wnioskodawcy rzeczywiście w uzasadnieniu przedstawiają, jak ten projekt jest potrzebny i niezbędny, ale z drugiej strony także to, co mówiła tutaj jedna z posłanek, pokazują także jednak negatywny wpływ na budżet państwa. Jesteśmy po debacie budżetowej, po przyjęciu w tej Izbie budżetu, gdzie rzeczywiście debata nad deficytem, nad także zasadnością niektórych wydatków budżetowych była bardzo gorąca, wywoływała wiele emocji. I z tego punktu widzenia rzeczywiście wydaje się, że na chwilę obecną nie ma możliwości, aby ten projekt uzyskał poparcie. Rzeczywiście straty dla budżetu w wysokości kilku miliardów złotych byłyby na pewno bardzo mocno odczuwalne. Po drugie, warto zaznaczyć, że Ministerstwo Finansów także w rozmowach z posłami przedstawia pewien swój pomysł na reformę podatków, pracuje nad kompleksową ustawą w tej materii. W przyszłym roku ma być właśnie przedstawiony pewien projekt tych zmian. To ma też na celu zapewnić nam stabilność finansową, o którą zabiegamy, o to, aby te projekty były dobrze przygotowane w ramach naszej koalicji, w ramach także koordynacji przez ministra finansów, który musi trzymać nad tym pieczę i musi trzymać ten system finansowy w pewnych ryzach.</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowni Państwo! Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga będzie głosował za odrzuceniem tego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Arkadiusza Sikorę, który przedstawi stanowisko Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#ArkadiuszSikora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Lewicy chciałbym przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, druk nr 690.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#ArkadiuszSikora">Już przeszło 200 lat temu Beniamin Franklin powiedział, że w życiu są dwie pewne rzeczy — śmierć i podatki. Dlaczego śmierć? Wszyscy wiemy. Dlaczego podatki? Ano dlatego, ponieważ każde państwo, żeby móc funkcjonować, żeby móc się utrzymać, musi mieć na to pewne środki finansowe.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#ArkadiuszSikora">Wiemy o tym bardzo dobrze, że wiele obszarów funkcjonowania państwa jest deficytowych. Mówię tutaj o takich obszarach jak edukacja, ochrona zdrowia, komunikacja, w tym infrastruktura drogowa, kolejowa, sądownictwo, kultura czy obronność szeroko pojęta i bezpieczeństwo. Oczywiście to tylko ułamek tego, czym zajmuje się państwo i na co te środki muszą być przeznaczone. To wszystko są obszary, które oczywiście wymagają finansowania, bo z oczywistych przyczyn ich działalność nie przynosi oczekiwanych czy zamierzonych zysków, a to oznacza, że wszyscy obywatele, albo przynajmniej część z tych obywateli, muszą składać się na to, żeby budżet i te finanse się dopięły.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#ArkadiuszSikora">Różne partie patrzą oczywiście na system zarządzania państwem w różny sposób, dlatego w wielu kwestiach się różnimy. Główną osią sporu np. między lewicą a skrajną prawicą, Konfederacją, jest podejście do tego, kto winien na siebie wziąć ten ciężar finansowania państwa w większym zakresie. My jako lewica uważamy, że w dużej mierze koszty te powinny wziąć na siebie osoby zamożne, banki, korporacje, firmy globalne, jednym słowem: bogacze. Dlatego rząd, który tworzył Sojusz Lewicy Demokratycznej w latach 2001–2005, wprowadził w 2002 r. podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki, który jest płacony przez osoby fizyczne, ale jest to podatek od kapitału, nie od pracy.</u>
          <u xml:id="u-444.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Od pracy.)</u>
          <u xml:id="u-444.5" who="#ArkadiuszSikora">To jest podatek od zysków, nie od strat, osiągany od depozytów, lokat, obligacji oraz akcji. Dzisiaj, jak wynika z informacji Ministerstwa Finansów, wprowadzenie zmian, które niesie za sobą państwa projekt poselski, spowoduje ubytek w budżecie państwa na ok. 4,6 mld zł, a największymi beneficjentami będą tutaj osoby zamożne, na co my jako lewica oczywiście nie możemy przystać i nie możemy się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-444.6" who="#ArkadiuszSikora">Obecnie…</u>
          <u xml:id="u-444.7" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Precz z zamożnymi! Niech żyje biedna Polska!)</u>
          <u xml:id="u-444.8" who="#ArkadiuszSikora">Zaraz wrócimy do raportu o biedzie. Obecnie, jak wynika z raportu o biedzie — to właśnie do pana, panie pośle — 17 300 tys. osób żyje poniżej minimum socjalnego. To oznacza, że — nie ma się co śmiać, naprawdę — nie mają one komfortu posiadania jakichkolwiek oszczędności. Osób takich nie stać na dostęp do Internetu w domu, na to, by raz w miesiącu pójść do kina albo z dzieckiem do sali zabaw, zapłacić u dentysty za znieczulenie czy kupić dzieciom dodatkową książkę. Przecież oczywistym faktem jest to, że te 4,6 mld zł będzie trzeba pokryć, aby państwo funkcjonowało dalej. I kto zostanie tym obciążony, jeśli nie te osoby, które dzisiaj mają środki finansowe?</u>
          <u xml:id="u-444.9" who="#ArkadiuszSikora">To wcale nie jest śmieszne, naprawdę. Jakby pan pojechał, panie pośle, do Polski tzw. powiatowej, zobaczyłby pan, jak ludzie żyją i jak funkcjonują.</u>
          <u xml:id="u-444.10" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: A jak pan myśli, skąd pochodzę?)</u>
          <u xml:id="u-444.11" who="#ArkadiuszSikora">My jako lewica oczywiście jesteśmy absolutnie przeciwni temu projektowi. Nie zgadzamy się na obciążenie kosztami funkcjonowania państwa osób najbiedniejszych.</u>
          <u xml:id="u-444.12" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Dlatego głosujecie za budżetem z deficytem 240 mld?)</u>
          <u xml:id="u-444.13" who="#ArkadiuszSikora">Dlatego już w pierwszym czytaniu będziemy głosować za odrzuceniem tego projektu, bo chodzi tu o projekt wprowadzony w 2002 r. przez lewicowy rząd, rząd Leszka Millera.</u>
          <u xml:id="u-444.14" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: To przez sentyment.)</u>
          <u xml:id="u-444.15" who="#ArkadiuszSikora">Było pytanie pana posła Ćwika, dlaczego jeden z waszych liderów się nie podpisał pod tym projektem. Wiecie doskonale dlaczego. Ponieważ jest to osoba dosyć zamożna, która w dużej mierze właśnie na tym projekcie mogłaby zyskać.</u>
          <u xml:id="u-444.16" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Wystarczy 15 posłów.)</u>
          <u xml:id="u-444.17" who="#ArkadiuszSikora">Dlatego się nie podpisał pod tym projektem — ponieważ wyglądałoby to tak, jakby lobbował właśnie za korzyściami dla siebie.</u>
          <u xml:id="u-444.18" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilk: Przecież to jest nieprawda. Oświadczenia majątkowe posłów są jawne.)</u>
          <u xml:id="u-444.19" who="#ArkadiuszSikora">Szanowni Państwo! Lewica składa wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#KrzysztofBosak">Mam tylko jedną drobną uwagę: stosujmy tutaj argumenty, a nie inwektywy, bo w kategoriach inwektywy odbieram skierowane w stronę mojej formacji określenie „skrajna prawica”.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Mowa nienawiści.)</u>
          <u xml:id="u-445.3" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, uważam, że określenie, że jakaś formacja jest skrajna, można zastosować do formacji, które wychodzą poza obowiązujący porządek prawny. Jeżeli ktoś obecnie wychodzi poza porządek prawny, to z pewnością nie siły opozycyjne. Resztę pozostawiam już w domyśle. Nie będę bawił się w nazywanie nikogo skrajnym.</u>
          <u xml:id="u-445.4" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do kolejnych wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-445.5" who="#KrzysztofBosak">Teraz przedstawiciel prawicy, poseł Witold Tumanowicz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-445.6" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-445.7" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może trochę historii. Przypomnijmy, bo rzeczywiście tutaj posłowie Lewicy będą głosować przeciwko atakowi na ten podatek głównie przez sentyment, dlatego że to oni go wprowadzali. Oczywiście miał być tylko tymczasowo, a właśnie obchodzimy 22. rocznicę wprowadzenia tego tymczasowego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#WitoldTumanowicz">I prawda jest taka, że jednak rząd Donalda Tuska, że Donald Tusk przed wyborami obiecywał w konkrecie nr 37 rozprawienie się z tym podatkiem. Generalnie my tym projektem ustawy tylko i wyłącznie pomagamy w realizacji jednego ze 100 konkretów właśnie Donalda Tuska. On m.in. ze względu na to, że obiecał rozprawienie się z tym podatkiem, w tym momencie rządzi. Ale jak widać, to jest tylko i wyłącznie kolejne oszustwo, które było nawijaniem makaronu na uszy niestety tych, którzy dali się na to nabrać.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#WitoldTumanowicz">Proponowane zmiany wprowadzające kwotę wolną w wysokości 100 tys. zł to konkretna odpowiedź na problemy, z którymi mierzą się oszczędzający. W czasach wysokiej inflacji, gdy nominalne zyski z lokat i obligacji często zamieniają się w realne straty, opodatkowanie tych środków jest niesprawiedliwe i demotywujące. Ten projekt ma na celu zachęcenie Polaków do długoterminowego oszczędzania i inwestowania, co jest kluczowe w obliczu wyzwań demograficznych oraz narastającej niewydolności systemu emerytalnego. Nie można również pominąć tu pozytywnych skutków gospodarczych. Wprowadzenie kwoty wolnej zwiększy skłonność Polaków do inwestowania, co przyczyni się do rozwoju naszego rynku kapitałowego i wzrostu PKB. Doświadczenia naszych sąsiadów, takich jak Słowacja czy Czechy, pokazują, że bardziej wolnościowe podejście do podatków od zysków kapitałowych może przynieść długofalowe korzyści, także dla budżetu. Na tym powinniśmy się skupić. Co istotne, projekt stanowi nie rewolucję, ale racjonalny kompromis. Większość podatników nie będzie już musiała płacić tego podatku ani składać skomplikowanych deklaracji, co zmniejszy obciążenie biurokratyczne, a jednocześnie osoby o wyższych dochodach z oszczędności będą rozliczały podatek zgodnie z dotychczasowymi zasadami.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalenie tej ustawy to wyraz odpowiedzialności wobec polskich obywateli i przyszłości. Ten projekt to dowód na to, że obietnice wyborcze koalicji dotyczące rozprawiania się z podatkiem Belki mogą być skutecznie realizowane. Proszę o jednak poparcie tego projektu, proszę o poparcie swojego własnego konkretu, konkretu nr 37.</u>
          <u xml:id="u-446.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam kolejnego przedstawiciela prawicy, pana posła Przemysława Wiplera z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PrzemysławWipler">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PrzemysławWipler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo bawi mnie, że jako pierwsza wniosek o odrzucenie tego projektu składa Koalicja Obywatelska, gdy pan premier Donald Tusk ponad rok temu w trakcie kampanii wyborczej mówił następujące słowa, składał następujące obietnice. Wiemy, że to był okres kampanii wyborczej, to był okres, w którym walczyliście o głosy z Konfederacją. Wtedy Donald Tusk powiedział tak: Zaproponujemy zniesienie podatku od zysków kapitałowych, podatku Belki, dla oszczędności i inwestycji, w tym także na giełdzie papierów wartościowych, do 100 tys. zł, gdy inwestycja trwa powyżej roku.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#PrzemysławWipler">Wiecie, dlaczego zgłosiliśmy tak okrojony projekt, a nie chcemy zlikwidowania tym razem całego podatku Belki? Bo chcieliśmy was ośmieszyć, chcieliśmy pokazać, że jesteście kłamcami, hipokrytami i przedstawiacie projekty w trakcie kampanii wyborczej, a później: nie wiem, nie rozumiem, nie wiem, o co chodzi. I jeszcze mówicie o odpowiedzialności budżetowej, o deficytach, o złych rządach PiS-u itd., o tym, że nie ma teraz inflacji, a może być.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#PrzemysławWipler">To jest projekt, który — miał rację poseł Ćwik z Polski 2050 — komplikuje system podatkowy, i lepsza jest likwidacja podatku Belki. Taki projekt też złożymy. Złożymy też projekt, by były w Polsce takie przepisy jak w Niemczech, gdzie od kryptowalut trzymanych powyżej roku nie ma podatku Belki, nie ma podatku od zysków kapitałowych. Bo nie chcemy, żeby Polacy przenosili rezydencję do innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#PrzemysławWipler">Pan poseł z Lewicy jak zwykle pokazał, że, jak to lewicowiec, jest imbecylem ekonomicznym…</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: To jest obraza.)</u>
          <u xml:id="u-448.6" who="#PrzemysławWipler">…ponieważ pan przewodniczący Mentzen ma fundację rodzinną i mając pieniądze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, przepraszam, ale muszę wezwać pana posła, żeby jednak nie używać tutaj wobec posłów takich obraźliwych określeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PrzemysławWipler">Bardzo przepraszam. Okazał nader okrojoną wiedzę o ekonomii i systemie podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PrzemysławWipler">Pan przewodniczący Mentzen ma fundację rodzinną, a zyski kapitałowe, spis dochodów z fundacji rodzinnej są wyłączone z podatku Belki. On nie zapłaci ani złotówki. Po to najbogatsi zakładają fundacje rodzinne, które wprowadził, i bardzo dobrze, rząd Prawa i Sprawiedliwości. Dzięki temu mamy akumulację kapitału w Polsce i nie ma tak, że ci, którzy się czegoś dorobili, wyjeżdżają z tymi pieniędzmi z Polski, ponieważ nie chcą, by ich dochody kapitałowe były nadmiernie opodatkowane.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#PrzemysławWipler">Lewica nie odrobiła — i wy wszyscy — jednej lekcji. Wiecie, dlaczego są drogie mieszkania? Bo są niskie podatki od inwestycji w mieszkania. Są one uprzywilejowane i rentierzy pakują nadwyżki w mieszkania, pompując ich ceny, ponieważ dużo bardziej opodatkowane są zyski kapitałowe z papierów wartościowych, wielu innych rzeczy. To jest mechanizm połączony. Jak wysoki podatek zapłaci się przy dużo większym ryzyku od dochodów kapitałowych, a od mieszkań i inwestycji w nieruchomości dużo niższy, to co robią Polacy? Pakują kasę w nieruchomości, windując ich ceny i pozbawiając młodych, pozbawiając biednych prawa do pierwszego mieszkania. To są skutki mechanizmu, którego nie rozumiecie, a który jest ekonomicznie oczywisty. I nie będę już nikogo nazywał imbecylem. Będę mówił tylko, że są to ludzie, którzy nie rozumieją, jak działają podstawowe mechanizmy gospodarki wolnorynkowej. Dlaczego? Przy małej podaży i dużym popycie, gdy ludzie gromadzą kapitał i go w coś inwestują, to inwestują w to, co jest mniej opodatkowane — w mieszkania, a nie na rynku kapitałowym…</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#PrzemysławWipler">…bo tam golicie ludzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#KrzysztofBosak">Apeluję o nieco większą dyscyplinę czasową.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#KrzysztofBosak">Nie chciałem przerywać tego pasjonującego wywodu…</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Dziękuję pięknie.)</u>
          <u xml:id="u-451.4" who="#KrzysztofBosak">…na temat tego, jak PiS zadziałał na korzyść bogatych, a Lewica nie działa na korzyść biednych.</u>
          <u xml:id="u-451.5" who="#KrzysztofBosak">Ale na pewno zaraz coś interesującego doda do tego pan poseł Adrian Zandberg, który przedstawi stanowisko koła Razem.</u>
          <u xml:id="u-451.6" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Jak słuchałem pana posła Wiplera, to poczułem się o 20 lat młodszy. Przypomniałem sobie posła Wiplera, jak jeszcze nie był siwy…</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Ani gruby.)</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#AdrianZandberg">…i jak rozgorączkowany powtarzał banialuki po Januszu Korwin-Mikkem. Widzę, że dzisiaj poseł poczuł się młody i powtórzył to raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#AdrianZandberg">Panie Pośle! Jak zobaczyłem tę ustawę, to pomyślałem sobie, że robicie trolling, żeby pokazać idiotyzm tego, co opowiadał Tusk w czasie kampanii. Ale potem zorientowałem się w trakcie tej debaty i po przeczytaniu uzasadnienia tej ustawy, że wy tak na poważnie.</u>
          <u xml:id="u-452.4" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Nie do końca.)</u>
          <u xml:id="u-452.5" who="#AdrianZandberg">To powiedzmy sobie w takim razie na poważnie, co tam jest napisane, drodzy państwo, do wszystkich ludzi, którzy żyją z pracy albo którzy mają małą firmę i z miesiąca na miesiąc zastanawiają się, jak zapłacić swoje zobowiązania, zapłacić pensje pracownikom, dowieść wszystko, swoją ciężką pracą. Otóż koleżanki i koledzy z Konfederacji przynieśli tutaj projekt, który wynagradza rentierów, to znaczy powoduje, że rentierzy w przeciwieństwie do was nie będą płacili podatków od kapitałów, i to wielomilionowych kapitałów. To jest propozycja, którą przyniosła Konfederacja. Jak rozumiem, Mentzen wstydził się pod tym podpisać. Kazaliście to podpisać Wawrowi. Wawer wstydził się tutaj wystąpić, więc wysłaliście posła Mulawę. A na koniec rozgorączkowany Wipler opowiadał te kocopoły.</u>
          <u xml:id="u-452.6" who="#AdrianZandberg">Przypominam, że w IV kwartale 2024 r. przeciętne oprocentowanie lokat terminowych w Polsce wynosiło 3,25. To oznacza, że to, co Konfederacja proponuje, to to, żeby zwolnić z płacenia podatków w ogóle rentierów, którzy siedzą sobie na 6,5 mln pasywnego kapitału, od którego chcą dochodów z lokaty. Wystarczy naprawdę na prostym kalkulatorze to policzyć, panie pośle, i wystarczy spojrzeć, jakie jest przeciętne oprocentowanie lokat w bankach.</u>
          <u xml:id="u-452.7" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Ale to Tusk proponował.)</u>
          <u xml:id="u-452.8" who="#AdrianZandberg">To tak? propos tego, kto wie, jak wygląda realna gospodarka, a kto opowiada z tej mównicy kocopoły. A podstawowy problem z tą całą licytacją, w której Domański obiecuje, że będzie zyski kapitałowe obniżać systemowo, a Konfederacja na rympał, jest taki, że oni wszyscy, drodzy państwo, chcą, żebyście wy, którzy żyjecie z pracy, utrzymujecie się z pracy, zrzucili się na przywileje garstki ludzi, która ma w Polsce na koncie w banku 10, 20, 30 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-452.9" who="#AdrianZandberg">Jak usłyszałem PiS-owców, którzy zwykle stroją się w prospołeczne łatki, opowiadających, jak im się ten projekt podoba, to połączyły mi się kropki. Bo to jest prawda, że to PiS-owcy wprowadzili skandaliczny projekt tzw. fundacji rodzinnej, która żadną fundacją rodzinną nie jest, tylko jest wehikułem do tego…</u>
          <u xml:id="u-452.10" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-452.11" who="#AdrianZandberg">…żeby multimilionerzy mogli w Polsce w ogóle nie płacić podatków. I co to oznacza? Że zrzuca się utrzymanie państwa na pracowników i na drobnych, prawdziwych przedsiębiorców. To są konsekwencje tej obsesyjnej licytacji między Konfederacją, Platformą a PiS-em, kto zrobi lepiej rentierom. A ten projekt, podobnie zresztą — jak się domyślam — jak to, co za chwilę przyniesie rząd w sprawie zwalniania z opodatkowania zysków kapitałowych, nadaje się tylko do jednego miejsca: do kosza. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle. Doceniam wątek prawdziwych przedsiębiorców. Mam nadzieję, że zostanie rozwinięty w kolejnych wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#KrzysztofBosak">Widzę, że tutaj poseł Wipler jeszcze w trybie sprostowania chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle, tylko bardzo proszę zacytować słowa posła Zandberga, które pan prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PrzemysławWipler">Oczywiście. Pan poseł Zandberg wypominał, o czym dyskutowaliśmy 20 lat temu, więc chciałem sprostować, że to było nie 20 lat temu, tylko 25 lat temu. Pamiętam, jak przy winach kupowanych na aukcjach w MarcPolu poseł Zandberg, jako mój kolega z roku, na pierwszym roku prawa, na spotkaniu redakcji pisma „Robotnik” — w którym chyba przez chwilę byłem sekretarzem i miałem kącik prawicowca, za to Adrian Zandberg był naczelnym — opowiadał mi, jak trzeba znacjonalizować hipermarkety, bo to będzie świetny biznes dla państwa. Jego kolega o imieniu Julek śmiał się wtedy i powiedział: Adrian, przecież przed chwilą było coś takiego, co się nazywało „społem”, i zbankrutowało. To są właśnie kocopoły, więc proszę tutaj nie wypominać kocopołów…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PrzemysławWipler">…bo zaczniemy się bardzo mocno licytować, a dużo jest do opowiadania, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle. To była jednak raczej polemika niż sprostowanie, ale widzę, że…</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Ale jestem zaciekawiony… Nie, z zaciekawieniem…)</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, przepraszam, wcześniej zgłosił się poseł Sikora, który…</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Rozumiem, to po pośle Sikorze.)</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, czy pan też w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Sikora: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#KrzysztofBosak">Bardzo proszę, tylko proszę zacytować słowa, które pan prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#ArkadiuszSikora">Chciałbym się odnieść do stwierdzenia pana posła Wiplera. Chciałbym przekazać panu, że w międzyczasie otworzyłem oświadczenie majątkowe pana Mentzena, który w pkt 5 ppkt 2 stwierdził, że posiada akcje w innych spółkach handlowych: 100 tys. akcji Mentzen SA o wartości 100 tys. zł. Tak że oprócz akcji, które są w fundacji, ma też własne akcje. Chciałbym, aby przeprosił pan za to stwierdzenie…</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Wipler: Już to zrobiłem, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#ArkadiuszSikora">…bo jeśli chodzi o wiedzę na temat ekonomii, to nie chciałbym się z panem tutaj licytować, ale zachęcam do zapoznania się z moim doświadczeniem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#KrzysztofBosak">Chciałbym zaapelować do posłów, żebyśmy dali już sobie spokój z analizą stanu majątkowego konkretnych posłów. Płacenie podatków w tej czy innej formie tak długo, jak posłowie płacą je zgodnie z prawem, nie jest niczym nagannym i nie powinno być argumentem w tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#KrzysztofBosak">My tutaj konstruujemy prawo dla tych, którzy płacą podatki niezależnie od wybranej formy, więc to nie jest argument. Jeżeli poseł Mentzen będzie chciał się odnieść do tej sprawy, to będzie mógł to zrobić w trybie oświadczeń, które, tak się składa, jeszcze dzisiaj przewidujemy.</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Zandberg. Czy pan poseł także chciałby zabrać głos w trybie sprostowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#AdrianZandberg">Ja tylko z zaciekawieniem, bo „Robotnik” było pismem przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej, więc jeżeli jego sekretarzem był pan poseł Mentzen, to znaczy, że fantazja zawiodła pana posła Mentzena naprawdę daleko. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle. Nie jestem pewien, czy panowie się zrozumieli, ale poseł Wipler nie wyraża zainteresowania kolejnym sprostowaniem.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Absolutnie nie.)</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#KrzysztofBosak">I bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#KrzysztofBosak">Na tym wyczerpaliśmy cykl wystąpień klubowych i sprostowań do wystąpień oraz sprostowań do sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do pytań, których jest parę.</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#KrzysztofBosak">Ustanawiam czas pytania na 30 sekund ze względu na to, że mamy znaczące, godzinne opóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#KrzysztofBosak">Proszę posłów o dyscyplinę czasową i jednocześnie o treściwe, dobre pytania.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#KrzysztofBosak">Zaczyna…</u>
          <u xml:id="u-461.8" who="#komentarz">(Poseł Paweł Rychlik: 30 sekund?)</u>
          <u xml:id="u-461.9" who="#KrzysztofBosak">Tak, 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-461.10" who="#KrzysztofBosak">Zaczyna pan poseł Dariusz Matecki, którego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-461.11" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-461.12" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#BartłomiejDorywalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, nad którym procedujemy, jest ważnym krokiem w kierunku budowania silniejszego, bardziej dynamicznego rynku kapitałowego w Polsce. Rozwiązanie to ma na celu wspieranie inwestorów indywidualnych, którzy stanowią podstawę stabilnego systemu finansowego oraz zwiększają zaangażowanie społeczeństwa w budowanie majątku długoterminowego. Tego rodzaju zmiana nie tylko przynosi korzyści obywatelom poprzez zwiększenie ich możliwości oszczędzania, ale także wspiera rozwój polskiego rynku finansowego, co czyni go bardziej konkurencyjnym w skali międzynarodowej. Wprowadzenie kwoty wolnej jest również wyrazem troski o równość szans oraz zachętą do długoterminowego inwestowania.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#BartłomiejDorywalski">Pytanie: Czy wysokość zaproponowanej kwoty wolnej jest właściwa, aby skutecznie, realnie wpłynąć na rozwój oszczędności i inwestycji w społeczeństwie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#KrzysztofBosak">Czy pan poseł Grzegorz Lorek jest na sali?</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#KrzysztofBosak">Zatem zapraszam pana posła Witolda Tumanowicza, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#WitoldTumanowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja też z zaciekawieniem przysłuchiwałem się całej tej debacie i rzeczywiście stało się coś niesamowitego. Kwestia patologii w ogóle całej sytuacji gospodarczej polega na tym, że samo posiadanie oszczędności staje się niemalże synonimem bogactwa. To jest coś, z czym powinniśmy zacząć walczyć. Szczerze? Ja też pytam, również posła wnioskodawcę, dlaczego nie mielibyśmy np. w ogóle zlikwidować całego podatku Belki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#KlaudiaJachira">Panie marszałku, 30 sekund, to trochę jak w poprzedniej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#KlaudiaJachira">Chciałabym jasno podkreślić, że tak, potrzebujemy zniesienia podatku od zysków kapitałowych, tzw. podatku Belki, niezależnie od tego, kto taki projekt składa. Oczywiście czekam na ten projekt rządowy i mam nadzieję, że on będzie takim kompleksowym projektem, a jego kompleksowość będzie polegała na tym, że w zamian za przywrócenie tego, że Polkom i Polakom będzie opłacało się posiadać oszczędności, utniemy niepotrzebne rozdawnictwo. Powinniśmy zrobić to tak, żeby Polkom i Polakom wreszcie opłacało się w Polsce oszczędzać.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli pani poseł nie ma, to zapraszam pana posła Mariusza Krystiana, klub PiS. Pana posła nie ma.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Krzysztofa Szymańskiego, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Konfederacja złożyła projekt likwidujący częściowo podatek Belki. Naszym celem jest coś, co od zawsze leżało u podstaw polskiego interesu narodowego, tj. akumulacja kapitału, budowa trwałego i niezależnego majątku polskich rodzin. My stawiamy na siłę gospodarczą narodu. Państwo powinno wspierać oszczędzanie i inwestowanie przez obywateli, czyli wspierać ich odpowiedzialność i zapobiegliwość. Nasza ustawa to pierwszy krok w stronę odbudowy klasy średniej, której majątek jest fundamentem suwerennego i silnego państwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Ryszard Wilk, Konfederacja. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł Paweł Rychlik, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PawełRychlik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tutaj posłowie wnioskodawcy z posłami z Lewicy weszli w taką niepotrzebną dyskusję. Wyciągają to, który poseł ile ma oszczędności itd. Chciałbym zapytać o technikalia, o takiego zwykłego statystycznego emeryta, np. Donalda Tuska. Przypuśćmy, że Donald Tusk, który ma miesięcznie 30 tys. emerytury, ma pięć kont bankowych po 110 tys. zł. Chciałbym zapytać, panie pośle, w przypadku którego konta będzie po prostu zwolniony od tego podatku i w jaki sposób ten podatek zostanie od niego wyciągnięty. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#KrzysztofBosak">Mamy jeszcze pytanie ze strony posła Adriana Zandberga.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#AdrianZandberg">Moje pytanie jest pytaniem do pana posła z Prawa i Sprawiedliwości. Rozumiem, że jedyna rzecz, która jest pana w stanie przekonać do tego, żeby głosować przeciwko tej głupocie, to to, że zyskają na tym Donald Tusk i ludzie, którzy mają takie oszczędności jak Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Rychlik: A czy ja powiedziałem, że zagłosuję za tym?)</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#AdrianZandberg">A więc to jest, panie pośle, dobra informacja: może pan zagłosować przeciwko tej głupocie, do czego serdecznie zachęcam. Widzę tutaj pana posła Kuźmiuka. Nie wiem, czy pan wie, że w imieniu pana klubu poseł popiera rozwiązanie, które oznacza przywileje dla rentierów mających wielomilionowe konta.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle, ta sala służy do debaty.)</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#AdrianZandberg">A więc zaciekawiony jestem, panie pośle Kuźmiuk, czy bez… i wstydu także popiera pan to rozwiązanie, czyli redystrybucję od bogatych do biednych.</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ta sala służy do debaty.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#KrzysztofBosak">Czas na odpowiedzi przedstawiciela rządu. Niełatwa rola przypada podsekretarzowi stanu w Ministerstwie Finansów panu Jarosławowi Nenemanowi.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Szanując nasz czas, postaram się być bardzo zwięzły, więc będzie tylko kilka uwag generalnych. Po pierwsze, jesteśmy w procedurze nadmiernego deficytu. Wydatki na armię sięgną ponad 4,5%. Bardzo ostrożnie trzeba gospodarować tymi pieniędzmi, które mamy, i robienie prezentu, jak tu niektórzy państwo zauważyli, dla najbogatszych w takiej wysokości w tym momencie nie wydaje się posunięciem najbardziej rozsądnym. Tak mogę to określić.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#JarosławNeneman">Po drugie, odnośnie do prostych podatków, które pan poseł Kowalski tak reklamuje, to to rozwiązanie nie jest proste. Przy podatku Belki jest kłopot, bo gdyby można było to łatwo zrobić, to pewnie już byłoby to dawno zrobione. To rozwiązanie, ten sposób pobierania podatku od lokat bankowych, który mamy dzisiaj, jest najprostszym systemem na świecie. Jakakolwiek próba jego naprawy oznacza duże komplikacje i niestety te komplikacje ustawodawcę czy też projektodawcę w tym momencie przerosły. Ten projekt jest bardzo słaby. Zresztą była dyskusja o tym, z którego konta ten podatek będzie płacony i na jakich warunkach. Jest jeszcze jeden duży mankament, mianowicie jeśli z tej preferencji możemy skorzystać wtedy, kiedy ta obligacja zapada, to może się zdarzyć na rynku coś niebezpiecznego. Mianowicie ci, którzy mają dużo pieniędzy, nie będą kupować obligacji 10-letnich, tylko będą kupować roczne. A więc wprowadza to straszne zamieszanie. Jak wszyscy państwo wiedzą, Ministerstwo Finansów pracuje nad rozwiązaniem, ale to rozwiązanie najwcześniej może wejść w życie od przyszłego roku. Zachęcam, żeby poczekać na to rozwiązanie. Tymczasem proszę państwa o odrzucenie tego projektu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam przedstawiciela wnioskodawców pana posła Krzysztofa Mulawę.</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#KrzysztofMulawa">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#KrzysztofMulawa">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewiele było pytań, więc pozwolę sobie odnieść się nie tylko do pytań, ale również do pewnych głosów z sali. Zacznę od początku.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#KrzysztofMulawa">Na początku była pani Dorota Marek, która powiedziała, że będziecie to chcieli wprowadzać, jak pani jeszcze dodała: być może w 2025 r., czyli biorąc pod uwagę vacatio legis, to będzie albo 2026 r., albo 2027 r. Teraz proszę to zderzyć z waszymi słowami, czyli ze słowami waszego lidera pana premiera Donalda Tuska, który obiecywał w 2023 r., że będziemy mieli do czynienia już ze zniesieniem podatku Belki. 100 dni… To można łatwo policzyć, bo początek kampanii wyborczej był w połowie 2023 r., czyli ten projekt według was, a nie według Konfederacji, powinien się pojawić i ulżyć Polakom już 1 stycznia 2024 r. Wy teraz być może chcecie ten projekt wprowadzać — tak mówicie, bo na razie są to słowa, a pamiętamy o wielu waszych kłamstwach — od 2026 r., może 2027 r. Tak że, szanowna pani, proszę nie być hipokrytą i nie dołączać do kolejnych waszych kłamstw.</u>
          <u xml:id="u-476.3" who="#KrzysztofMulawa">Tutaj było też stanowisko PSL-u. Doceniacie to, rozumiecie. Przypomnę, że popieraliście to zniesienie, ten kierunek zniesienia podatku Belki podczas pandemii koronawirusa. Niestety dzisiaj chcecie przyłączyć się do tego, co właściwie jest niepewne ze strony Donalda Tuska. Nie liczcie na niego. Przecież nie jest dla niego problemem, że zrealizował tylko kilka swoich konkretów, które miały być zrealizowane w 100 dni. Więc nie liczcie na tego kłamcę.</u>
          <u xml:id="u-476.4" who="#KrzysztofMulawa">Pan Arkadiusz Sikora z Lewicy. Tutaj to już, panie pośle, była wielka hipokryzja. Pan nawet użył sformułowania: spięcie budżetu i mówił, że powinniśmy być odpowiedzialnymi politykami. Mogę pana zapytać, a pan może później nawet w sumieniu sobie odpowiedzieć. Pan głosował za budżetem z rekordowym deficytem budżetowym na poziomie 289 mld zł i pan dzisiaj mówi o spinaniu budżetu? Proszę odpowiedzieć sobie już w myślach.</u>
          <u xml:id="u-476.5" who="#KrzysztofMulawa">Widzę pana Adriana Zandberga, który nieuprzejmie, bardzo nieuprzejmie mówił o tym skierowaniu na posła Mulawę, że pan Mentzen, później pan Wawer nie chcieli, więc jakiś poseł Mulawa miał to robić. Otóż uważam, że jestem dosyć dobrym reprezentantem w kwestiach ekonomicznych. Skończyłem największą uczelnię ekonomiczną w kraju. Wydaje mi się, że w złym kierunku była pana posła nieuprzejma uwaga.</u>
          <u xml:id="u-476.6" who="#KrzysztofMulawa">Muszę odgryźć się. Panie pośle, pan mówił, przekaz z pana ust był taki, że trzeba walczyć z tymi bogaczami. To pana 95-metrowe mieszkanie i wartość tego mieszkania — według niektórych uważany jest pan za bogacza. 1250 tys. zł w poprzednim roku, teraz 1,5 mln zł. Według większości Polaków pan jest bogaczem. Niech pan uważa, jeżeli pan będzie chciał walczyć z bogaczami, bo będzie pan musiał częściej w lustro patrzeć.</u>
          <u xml:id="u-476.7" who="#KrzysztofMulawa">Pan poseł Dorywalski zadał rozsądne pytanie — bardzo dziękuję — czy te 100 tys. zł to jest wystarczająca wysokość. Chcę przypomnieć, jaka jest mechanika tego podatku, czyli naszej propozycji. To, co chcemy zaproponować, to nie jest 100 tys. oszczędności, tylko to jest już, powiedzmy, ten potencjalny zysk z naszych oszczędności. Pan Adrian Zandberg to rozumiał, dlatego powiedział o kilku milionach. Tak że wydaje się, że większość społeczeństwa oprócz oczywiście najbogatszych ludzi w naszym kraju, bogaczy, jak pan z lewicy chciałby powiedzieć, wszyscy nasi obywatele, wszyscy obywatele polscy powinni, kolokwialnie mówiąc, załapać się do naszej propozycji. A ci ludzie, którzy dysponują gotówką zdecydowanie większą, musieliby zapłacić jakąś część podatku Belki. No cóż, to są ludzie, którzy wiedzą, na czym polega optymalizacja podatkowa, i będą musieli po prostu z tym sobie poradzić. To było pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-476.8" who="#KrzysztofMulawa">Poseł Tumanowicz pytał, dlaczego od razu nie wyrzucić podatku Belki. Chcemy trochę pomóc Platformie Obywatelskiej, bo wiemy, że oprócz tego, że są kłamcami, to jeszcze są strachliwymi ludźmi, więc chcieliśmy krok po kroku do tego podejść. Liczyliśmy, że nie przestraszą się, ale mimo wszystko już pierwsza sugestia ze strony pani Doroty Marek była taka, że będą odrzucali. Niestety.</u>
          <u xml:id="u-476.9" who="#KrzysztofMulawa">Pani Jachira. Dziękujemy. Rozsądne słowa. Pewnie już trzeci raz w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-476.10" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: O, pan liczył.)</u>
          <u xml:id="u-476.11" who="#KrzysztofMulawa">Pan Paweł Rychlik ironicznie pytał, z którego konta pan Donald Tusk będzie miał pobierany ten podatek Belki. Być może z tego konta, na które przychodziły wypłaty z Parlamentu Europejskiego, do którego przecież obiecywał, że nie pójdzie. Prawdopodobnie z tego konta.</u>
          <u xml:id="u-476.12" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Z Rady Europejskiej.)</u>
          <u xml:id="u-476.13" who="#KrzysztofMulawa">Z Rady Europejskiej. Przepraszam. Z Rady Europejskiej. Prawdopodobnie z tego.</u>
          <u xml:id="u-476.14" who="#KrzysztofMulawa">Panie Ministrze! Jeszcze do pana się zwrócę. Pan mówił, panie ministrze, o procedurze nadmiernego deficytu, ale przecież wiedzieliśmy, jakiego deficytu możemy się spodziewać, jaki on teraz jest. Jednocześnie, szanowny panie ministrze, większość sejmowa zagłosowała za znowu rekordowym deficytem, więc wydaje mi się, że ta uwaga raczej nie powinna być kierowana do Konfederacji, raczej do lewej z mojej perspektywy strony sali.</u>
          <u xml:id="u-476.15" who="#KrzysztofMulawa">Jeszcze ostatnia rzecz, którą chcę, szanowni państwo, wam powiedzieć. Nie wiem, czy do niektórych posłów element moralności będzie pasował, będzie dla nich odpowiedni, ale sytuacja, w której jesteśmy, sytuacja, powiedziałbym, takiej średniej inflacji, na szczęście już nie galopującej, sytuacja, w której poziom inflacji jest wyższy od średniego poziomu lokat, czyli naszych inwestycji dokonywanych z zarobionych przez nas środków finansowych, jest, delikatnie mówiąc, niepożądana. Dzieje się tak oczywiście wtedy, kiedy wskaźnik procentowy inflacji jest wyższy niż wskaźnik procentowy depozytów. To jest sytuacja nie tyle niepożądana, ile, powiedziałbym, po prostu niemoralna, bo taki Kowalski na początku ciężko pracuje, żeby zarobić, żeby wiązać koniec z końcem, a kiedy już mu to się uda, kiedy już minie ten fatalny, pesymistyczny dla niego czas, kiedy już uda mu się zarobić tych kilka czy kilkanaście tysięcy, niech będzie i kilkaset tysięcy złotych, to on później jest za to, że wypracował środki finansowe, karany. Państwo kładzie ciężką, brudną łapę na tym wypracowanym przez niego zysku. Ta łapa oznacza 19%. To jest niemoralne. Chciałbym, żeby ten argument moralności trafił nawet do tych, którzy z tej moralności zazwyczaj nie korzystają. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#KrzysztofBosak">Na tym kończymy debatę nad tym punktem…</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-477.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: W trybie sprostowania, bo zostałam wywołana z nazwiska, nie mówiąc o kłamstwie.)</u>
          <u xml:id="u-477.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł. Bardzo proszę zacytować słowa, do których pani się odnosi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#DorotaMarek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Nazywanie rządu Donalda Tuska rządem kłamców jest zarazem nazywaniem całej koalicji 15 października rządem kłamców, a co za tym idzie — to nazywanie wyborców i obrażanie wyborców, którzy 15 października zaufali temu rządowi. To wyborcy będą nas rozliczać z naszych działań czy też zaniechań.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#komentarz">(Poseł Witold Tumanowicz: Nabrali się na was.)</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#DorotaMarek">W swoich decyzjach bądźcie konsekwentni. Skoro nie popieracie budżetu, a teraz deficyt budżetowy chcecie pogłębiać, to pan wybaczy, panie pośle, konsekwencja. Rząd pracuje nad zmianą ustawy i jeszcze raz proszę nie obrażać wyborców koalicji 15 października. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł. Wydaje mi się, że zastosowała pani bardzo piętrowe rozwiązanie i nie zacytowała pani słów posła Mulawy na temat wyborców, których pani zdaje się bronić. Właściwie w ogóle nie jestem pewien, czy zacytowała pani słowa posła Mulawy.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: Chodziło o kłamców.)</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#KrzysztofBosak">To jest jedno słowo, a nie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#KrzysztofBosak">Pan poseł chce się odnieść do tego?</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mulawa: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#KrzysztofMulawa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Proszę słuchać, bo do pani mówię. Ja szanuję wyborców nawet Lewicy i Platformy…</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: Mam nadzieję.)</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#KrzysztofMulawa">…szanuję wyborców każdego ugrupowania w Polsce, ale to nie wyborcy zdecydowali o tym, że wy, szanowni państwo, jesteście kłamcami, ponieważ obiecywaliście całej Polsce i swoim wyborcom…</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: Ale zdecydowaliśmy, że jesteśmy w rządzie.)</u>
          <u xml:id="u-480.4" who="#KrzysztofMulawa">…obiecaliście całej Polsce, bo cała Polska korzystałaby z waszych rozwiązań, 100 konkretów. Obiecywaliście to swoim wyborcom, ale również wyborcom i Konfederacji, i Lewicy, i Trzeciej Drogi.</u>
          <u xml:id="u-480.5" who="#komentarz">(Poseł Dorota Marek: Rządzimy w koalicji, a nie jednoosobowo.)</u>
          <u xml:id="u-480.6" who="#KrzysztofMulawa">Państwo to obiecaliście. Nie dotrzymaliście słowa. Jesteście kłamcami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#KrzysztofBosak">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-481.3" who="#KrzysztofBosak">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-481.4" who="#KrzysztofBosak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 896).</u>
          <u xml:id="u-481.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów Jarosława Nenemana o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Państwo Posłowie! Będę starał się streszczać, bo pora już późna. Mam przyjemność przedstawić państwu niedużą ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, choć VAT i akcyza są głównym tematem.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#JarosławNeneman">Co jest w tej ustawie? Ona się składa z trzech filarów. Pierwszy filar to są stawki VAT-u. Dokonujemy tu pewnych uproszczeń, doprecyzowań. Pokrótce, stawka 0% będzie dotyczyła również statków ratowniczych i łodzi ratunkowych, które nie są statkami pełnomorskimi. Drugi, stawkę 8-procentową dla wyrobów medycznych utrzymujemy również dla tych towarów, które są dopuszczone na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o wyrobach medycznych. To techniczna zmiana. Dla rolników ważna zmiana: doprecyzowujemy obecne przepisy dotyczące nawozów, środków ochrony roślin oraz pasz objętych stawką 8%. Odwołujemy się do stosownych przepisów rolniczych, że tak się wyrażę. Były pewne niejasności. Bezterminowo z rozporządzenia do ustawy przenosimy 8-procentowy VAT na środki do produkcji rolnej, w szczególności poprawiające właściwości gleby. Rozszerzamy również, zmieniamy ze stawki 23% na stawkę 8% w przypadku niektórych produktów nawozowych. To jest uzgodnione z ministrem rolnictwa. Na kubeczki menstruacyjne obniżamy stawkę z 23% do 5%. To jest kwestia stawek.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#JarosławNeneman">Jest też kwestia bardzo istotna dla obrotu gazem na giełdzie, energią oraz pozwoleniami na emisję CO2. Obrót na giełdzie jest dzisiaj opodatkowany według tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia. Mamy zgodę, żeby ten mechanizm przedłużyć. Chcemy go przedłużyć. Strony są zainteresowane. Zmiana tego systemu byłaby dla stron, uczestników tych transakcji bardzo kosztowna. Nie ulega wątpliwości, że jest to zmiana korzystna dla podatników. W temacie podatku akcyzowego mamy dwie zmiany dotyczące samochodów. Obecnie nie można w sposób legalny kupić samochodu i wywieźć go za granicę bez zapłacenia akcyzy. Mogą państwo obserwować takie sytuacje, w których z Polski samochody wyjeżdżają na lawecie. Najpierw przyjeżdżają na lawecie z Niemiec, potem wyjeżdżają na lawecie. Nie ma takiej potrzeby, żeby na lawecie wyjeżdżały. Gdy te przepisy zmienimy, będzie można kupić samochód z zamiarem wywożenia, zarejestrować go tymczasowo i wywieźć za granicę bez konieczności zapłacenia akcyzy. Akcyza będzie zapłacona i potem zwrócona. To się nazywa EU Pilot. Komisja Europejska zwróciła nam uwagę, że takie rozwiązania, które mamy, uniemożliwiają zwrot akcyzy, są niezgodne z traktatami, więc musimy to wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#JarosławNeneman">Druga zmiana w akcyzie dotyczy rejestracji samochodów profesjonalnych, profesjonalnej rejestracji samochodów na potrzeby badań naukowych lub prac rozwojowych. Dzisiaj akcyzę trzeba zapłacić od takiego samochodu, potem można ją odzyskać. W nowym stanie prawnym tej akcyzy nie trzeba będzie płacić. To nie ma dużego znaczenia, z punktu widzenia budżetu państwa tak naprawdę nie ma żadnego znaczenia, natomiast z punktu widzenia tych firm, które się tym zajmują, jest to już spore uproszczenie. Te firmy do ministra finansów się zwracały, więc się na to zgodziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#JarosławNeneman">Trzeci obszar dotyczy obowiązku. Polski Ład wprowadził obowiązek integracji kas rejestrujących z terminalami. Wydawało się to bardzo interesujące, natomiast to rozwiązanie, jak część rozwiązań Polskiego Ładu, niespecjalnie było przemyślane, więc było odkładane, odkładane i odkładane. W tym czasie wypracowaliśmy inne rozwiązanie. Mianowicie Krajowa Administracja Skarbowa od agentów rozliczeniowych otrzymuje w formie ustrukturyzowanej dane dotyczące transakcji płatniczych. I to rozwiązanie się dobrze sprawdza, więc proponujemy, żeby to rozwiązanie na stałe obowiązywało. Agenci rozliczeniowi będą do szefa KAS raportowali i nie trzeba będzie integrować kas z terminalami. Olbrzymie koszty, olbrzymie zamieszanie. Do tematu trzeba będzie pewnie wrócić, bo to w dłuższej perspektywie wydaje się rozsądne, natomiast w dłuższej perspektywie, z jasno zarysowanym horyzontem.</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#JarosławNeneman">Jak państwo popatrzą sobie na OSR do ustawy, on zakłada pewien wzrost dochodów. Ten wzrost pewnie będzie nieco mniejszy, bo w toku prac rządowych uwzględniliśmy propozycję resortu finansów rozszerzenia preferencji odnośnie do niektórych nawozów sztucznych wykorzystywanych w rolnictwie, więc pewnie ten dodatni efekt będzie nieco słabszy.</u>
          <u xml:id="u-482.6" who="#JarosławNeneman">Chciałbym, żeby te rozwiązania weszły z dniem 1 kwietnia, z wyjątkiem tego rozwiązania, o którym państwu mówiłem, czyli odwrotnego obciążenia odnośnie do handlu gazem, energią elektryczną i uprawnieniami do obrotu gazów cieplarnianych. Chcielibyśmy, żeby to rozwiązanie weszło 28 lutego przyszłego roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy zatem do przedstawienia stanowisk klubów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#KrzysztofBosak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-483.3" who="#KrzysztofBosak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-483.4" who="#KrzysztofBosak">Pierwszy głos zabierze poseł Zbigniew Kuźmiuk, reprezentujący klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość w odniesieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku VAT, zawartego w druku nr 896.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Pan minister ma rację, rzeczywiście ustawa czy projekt jest ośmioartykułowy, ale dotyczy czterech różnych obszarów, w związku z czym powiem parę zdań na każdy z tych tematów.</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Oczywiście stosowanie stawek preferencyjnych popieramy, to jasne. Dotyczy to ratownictwa morskiego czy też obniżonej stawki dla wyrobów medycznych. Z oczywistych względów porządkowanie tych spraw popieramy. Popieramy także sprawę obniżonej stawki VAT nawozów, co oczywiste w tej sytuacji rolnictwa i w sytuacji, która ma miejsce w związku z importem nawozów z Rosji i Białorusi, w ten czy inny sposób, po znacznie obniżonych cenach. Przemysł nawozowy w Polsce ma w związku z tym potężne kłopoty i wprowadzenie na stałe tej stawki do ustawy VAT-owskiej rzeczywiście zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-484.4" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Ministrze! Pojawia się tylko mała wątpliwość. Pan troszeczkę zwrócił na to uwagę, że posługujecie się danymi ministra rolnictwa czy informacjami pochodzącymi od ministra rolnictwa. To jasne, państwo się w tym nie specjalizujecie, ale ta 8-procentowa stawka na produkty nawozowe do tej pory dotyczyła tylko mieszanki nawozów z wapnem, natomiast teraz jest rozszerzona na wszystkie inne produkty. Z punktu widzenia rolnictwa obniżenie tej stawki to pewnie zmiana korzystna, tylko jest pytanie: Czy państwo nie uważacie, że w ten sposób ten system się rozszczelnia? Chodzi o system poboru podatku VAT. Proszę się nad tym zastanowić, bo to się rzuca w oczy. Jeżeli coś było sprzedawane, a teraz jest zmieszane i opodatkowane stawką 23%, to możliwość korzystania ze stawki zmniejszonej być może będzie powodowała, że to mieszanie będzie nadmierne. To pierwsze, co się nasuwa, bo przy obniżeniu stawki VAT zawsze taki proces występuje. Ale ja oczywiście tego nie wiem, powinno to wiedzieć ministerstwo rolnictwa, więc proszę o wyjaśnienie tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-484.5" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, następna rzecz to jest mechanizm odwrotnego obciążenia. Oczywiście nie ulega wątpliwości, że ten mechanizm powinien być stosowany, zwłaszcza że jest stosowany w innych krajach członkowskich. W związku z tym stosowanie tego u nas zapobiega pojawianiu się znikających płatników podatku, a więc uszczelnia system podatkowy. Jest tylko pytanie: Co zrobimy, jak wygaśnie prerogatywa wynikająca z dyrektywy VAT-owskiej? Bo to się skończy, jeżeli dobrze pamiętam, w 2026 r.</u>
          <u xml:id="u-484.6" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Proszę państwa, akcyza. Pan minister wyjaśniał te dwa przypadki. Rozumiem, że wynika to z orzecznictwa sądowego. W związku z tym dobrze, że ten obszar jest porządkowany i to także popieramy.</u>
          <u xml:id="u-484.7" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">I ostatnia rzecz. Mówił pan minister o łączeniu kas z terminalami płatniczymi. Chodzi o to, że było to rozwiązanie, nie wiem, pochopne, niesprawdzone. Tylko, panie ministrze, chcę zwrócić uwagę, że ono było wprowadzone w 2021 r., później było przesuwane i rozumiem, że korzystający z tych kas i z terminali płatniczych poczynili pewne obowiązkowe kroki, starając się wypełnić ten wymóg ustawowy, a więc ponieśli także nakłady. Państwo się do tego nie ustosunkowali, a wycofanie się z tego teraz oznacza, że część podmiotów, która poniosła nakłady, z tymi nakładami pozostanie, natomiast wszyscy inni, którzy tych nakładów nie ponieśli, będą uprzywilejowani. A więc ja, mówiąc szczerze, panie ministrze, chcę powiedzieć, że nie wiem, czy całkowita rezygnacja z tego rozwiązania jest rozwiązaniem słusznym. Państwo wycofujecie się z tego rozwiązania, a być może potrzebne jest kolejne przedłużenie, żeby mobilizować te podmioty do wprowadzenia tego rozwiązania. Zostawiam to pod rozwagę. Być może złożymy w drugim czytaniu poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-484.8" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">I ostatnia rzecz, na którą chcę zwrócić uwagę. Oczywiście to jest ustawa porządkująca i choćby dlatego jesteśmy zdecydowani ją popierać, natomiast, panie ministrze, ciągle mamy rozbieżności dotyczące dochodów z podatku VAT. Rozumiem, że państwo podejmujecie tego rodzaju działania uszczelniające, natomiast tak naprawdę, jeżeli porównać rok 2024 i rok 2023, to wzrost wpływów z podatku VAT będzie 3-procentowy. Radzę, żebyście państwo się dokładnie temu przyjrzeli, bo to pokazuje, że to są w sumie drobne rzeczy i nie tutaj są te luki. Wiem, że państwo będziecie teraz sprawdzać i tam wyjdzie 17%. Jeszcze raz proszę, żebyście uwzględnili porównywalność wpływów w 2023 r. i 2024 r., a wtedy wyjdzie wam wzrost 3-procentowy, a to już jest w zasadzie akt oskarżenia wobec resortu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Magdalenę Łośko, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#MagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw z druku nr 896.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#MagdalenaŁośko">W niniejszym projekcie ustawy proponuje się zmiany w sześciu ustawach. Przepisy przedmiotowego projektu generalnie wprowadzają rozwiązania o charakterze doprecyzowującym, wdrażającym czy ułatwiającym prowadzenie działalności gospodarczej w tym zakresie. Są one również odpowiedzią na postulaty podatników. Jeśli chodzi o podatek od towarów i usług, wprowadza się obniżenie wybranych stawek VAT, a dotyczy to objęcia zeroprocentową stawką VAT dostaw statków ratowniczych i łodzi ratunkowych, które są wykorzystywane na morzu, a nie są statkami i łodziami pełnomorskimi. Obecnie dostawa takich statków jest opodatkowana stawką VAT w wysokości 23%. W proponowanym projekcie ustawy przedłuża się stosowanie stawki VAT w wysokości 8% na dostawy wyrobów medycznych wprowadzonych do obrotu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy. Proponowane rozwiązania zapewniają, że dostawa wszystkich wyrobów medycznych, niezależnie od tego, czy zostały wprowadzone do obrotu na podstawie poprzednich czy też obecnie obowiązujących przepisów krajowych, będzie opodatkowana taką samą stawką VAT. Zapewni to równe traktowanie przedsiębiorców dokonujących obrotu krajowego takimi wyrobami.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#MagdalenaŁośko">Ustawa doprecyzowuje również przepisy dotyczące stosowania obniżonej stawki na nawozy, środki ochrony roślin i pasze przez odwołanie do definicji tych produktów w określonych w przepisach branżowych, ponieważ obecne przepisy VAT powodują wątpliwości interpretacyjne.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#MagdalenaŁośko">Ustawa wprowadza również obniżenie stawki VAT na dostawę kubeczków menstruacyjnych z 23% do 5%. W związku z postulatami dotyczącymi jednakowego traktowania na gruncie VAT produktów higienicznych dla kobiet za zasadne uznano ujednolicenie stawki VAT na te towary przez obniżenie stawki z 23% do 5%.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#MagdalenaŁośko">Ustawa przedłuża do dnia 31 grudnia 2026 r. stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT na gaz, energię elektryczną i uprawnienia do emisji CO2, co spowoduje ograniczenie kosztów przenoszonych w cenie towarów na konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#MagdalenaŁośko">W zakresie podatku akcyzowego podjęto decyzję o wprowadzeniu zwolnienia od akcyzy dla samochodów osobowych, które będą przedmiotem badań naukowych lub prac rozwojowych. Jest to wyjście naprzeciw oczekiwaniom podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową w związku z sygnalizowanymi potrzebami ułatwień w prowadzeniu działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#MagdalenaŁośko">Projekt ustawy wprowadza instytucję zwrotu akcyzy od samochodów osobowych zarejestrowanych czasowo w celu ich wywozu z kraju. Przyczyną wprowadzonej regulacji jest zmiana dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-486.7" who="#MagdalenaŁośko">Ostatnia zmiana wprowadzana niniejszym projektem ustawy dotyczy zniesienia obowiązku integracji kas rejestrujących on-line z terminalami płatniczymi. Na producentów terminali płatniczych nałożony został obowiązek odpowiedniego dostosowania terminali płatniczych, tak aby integracja kasy rejestrującej i terminala była możliwa. Okazało się, że różnorodność używanych urządzeń nie pozwala na pełną integrację z używanymi przez podatników kasami rejestrującymi. Przyjęte rozwiązania łącznie przyczyniają się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej i poprawy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw. Ujednolicenie sposobu opodatkowania wyrobów podobnych zapewni równe traktowanie przedsiębiorców dokonujących obrotu krajowego takimi wyrobami oraz wyeliminuje niejednoznaczne rozumienie i interpretowanie przepisów prawa oraz niepewność podatników, jak również zakłócenia konkurencji na rynku.</u>
          <u xml:id="u-486.8" who="#MagdalenaŁośko">W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej rekomenduję przyjęcie powyższej ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Norberta Pietrykowskiego, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#NorbertPietrykowski">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! Obiecałem posłowi Wiplerowi, że odniosę się do słów ministra Belki, o którym tak dużo wcześniej rozmawialiśmy. Otóż rzeczywiście były minister pan Marek Belka powiedział kiedyś, że jeżeli trzeba zacieśnić pas, jeżeli trzeba ochładzać koniunkturę i trzeba ochładzać popyt, należy podnieść podatek od towarów i usług. Tym, co ministerstwo zaproponowało w rządowym projekcie, zadziałamy zupełnie inaczej. My nie chcemy zrobić tego, co proponował minister Belka. My chcemy obniżyć i utrzymać VAT oraz sposób rozliczania akcyzy.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#NorbertPietrykowski">Tak jak wspomniała moja poprzedniczka, proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim utrzymania 8-procentowego VAT-u na wyroby medyczne, utrzymania 8-procentowego VAT-u na towary rolnicze, stawki 0% VAT w odniesieniu do statków ratowniczych i łodzi ratunkowych i obniżenia z 23% do 5% stawki na tzw. kubeczki menstruacyjne. Tylko panom powiem, że to jest takie bardzo ważne dla kobiet alternatywne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#NorbertPietrykowski">Czemu mają służyć te rozwiązania? Te rozwiązania ułatwią życie przede wszystkim przedsiębiorcom i obywatelom. Nie widzę tutaj żadnej przestrzeni dla negatywnych emocji. Pan poseł Kuźmiuk powiedział, że to są drobne zmiany — drobne, ale ważne. Rzeczywiście jest to ustawa porządkująca. Zgadzam się z tym. Zmiany te są ważne właśnie dla przedsiębiorców i dla obywateli.</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#NorbertPietrykowski">Jeżeli chodzi o podatek akcyzowy, to rzeczywiście zostało już powiedziane, że chodzi o zwolnienie z akcyzy rejestrowanych aut, czyli tzw. profesjonalnych aut używanych do jazd testowych, badań naukowych. Podobnie jeżeli chodzi o zwrot akcyzy od samochodów osobowych zarejestrowanych w kraju czasowo w celu ich wywozu za granicę.</u>
          <u xml:id="u-488.4" who="#NorbertPietrykowski">Ustawa ma wejść w życie 1 kwietnia 2025 r. Cóż mogę powiedzieć? Cieszę się bardzo, że w takie ustawy są procedowane, że rzeczywiście wpłyną one korzystnie na przedsiębiorstwa, zwłaszcza na te małe firmy, mikrofirmy, i umożliwią swobodne działanie poszczególnym firmom, upraszczając to wszystko. Jest to ustawa porządkująca, która to upraszcza.</u>
          <u xml:id="u-488.5" who="#NorbertPietrykowski">Cieszę się, że mogę to przedstawić i opowiedzieć się za tym, o czym mówił pan minister. Jak najbardziej klub Polska 2050 — Trzecia Droga zagłosuje za przyjęciem projektu ustawy do dalszego procedowania. Jako że jest to moje ostatnie wystąpienie przed świętami, chciałbym życzyć wszystkim zdrowych i przyjaznych świąt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-488.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#KrzysztofBosak">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Mirosława Orlińskiego, klub PSL.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#MirosławAdamOrliński">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wielce Szanowni Państwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga przedstawię stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw z druku nr 896.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#MirosławAdamOrliński">Rzeczywiście, tak jak było tutaj mówione, jak mówił o tym pan minister, projekt rządowy zakłada zmiany w kilku ustawach: w ustawie o podatku od towarów i usług, w ustawie o podatku akcyzowym, w ustawie — Prawo bankowe, w ustawie — Kodeks karny skarbowy, w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, w ustawie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Rzeczywiście pada to tutaj w dyskusji: przepisy tego projektu rządowego wprowadzają tak naprawdę rozwiązania o charakterze doprecyzowującym, wdrażającym, ułatwiającym prowadzenie działalności gospodarczej, w tym zakresie również są odpowiedzią na postulaty podatników, przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#MirosławAdamOrliński">Rozwiązania przewidziane w rządowym projekcie, tak jak także podkreślał pan minister i moi przedmówcy, można podzielić na bloki tematyczne związane z podatkiem od towarów i usług, podatkiem akcyzowym, tymi wszystkimi zmianami w stawkach podatkowych, dostosowaniem i zmianami regulacji w obszarze właśnie stawek VAT. Było także mówione o stosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem w odniesieniu do gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych do dnia 31 grudnia 2026 r. Chodzi także o doprecyzowanie — w tym zakresie szereg zmian, które są potrzebne. Być może w opinii niektórych są to drobne zmiany, ale naprawdę porządkujące ten system — myślę, że z korzyścią. Ten projekt rządowy wprowadza także instytucję zwrotu podatku akcyzowego od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę na podstawie ustawy — Prawo o ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#MirosławAdamOrliński">Przyjęte rozwiązania przyczynią się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej, poprawy pozycji konkurencyjnej uczciwych przedsiębiorców, ujednolicenia sposobu opodatkowania wyrobów podobnych. Zapewni to równe traktowanie przedsiębiorców dokonujących obrotu krajowego takimi wyrobami oraz wyeliminuje niejednoznaczne rozumienie, interpretowanie przepisów prawa, niepewność podatników, jak również zakłócenia pewnej konkurencji na rynku. Wzmocni to działania związane z identyfikowaniem i zwalczaniem szarej strefy.</u>
          <u xml:id="u-490.4" who="#MirosławAdamOrliński">W założeniu projekt rządowy przewiduje pozytywny wpływ tych wszystkich zmian na konkurencyjność gospodarki, przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców prowadzących działalność w sektorach związanych z obszarami objętymi zmianami w stawkach VAT. Co ważne, i to też czytamy w tym projekcie, projekt był konsultowany z partnerami społecznymi, z organizacjami przedsiębiorców. Tak że należy tutaj podkreślić te filary, te zmiany, które są pozytywne także z naszego punktu widzenia, jako klubu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-490.5" who="#MirosławAdamOrliński">Jako Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe — Trzecia Droga w pełni popieramy ten projekt i uznajemy, że on jest jak najbardziej zasadny i potrzebny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-490.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Arkadiusza Sikorę, by przedstawił stanowisko Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#ArkadiuszSikora">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Lewicy chciałbym przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 896.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#ArkadiuszSikora">Ustawa ta dokonuje zmian w obszarze systemu stawek obniżonych VAT-u i wynika z analizy w kierunku doprecyzowania i dostosowania przepisów w obszarze stawek VAT-u po 4 latach funkcjonowania nowej matrycy stawek.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#ArkadiuszSikora">Nie będę tutaj odnosił się do poszczególnych zapisów, ponieważ moi przedmówcy dokładnie to wyszczególnili. Chciałbym powiedzieć, że jest to ustawa, o której również mówił mój przedmówca z Polski 2050, która nie budzi złych emocji. Wręcz przeciwnie, to są dobre zmiany zarówno dla przedsiębiorców, jak i konsumentów. Dobrze, że ministerstwo pewne rzeczy porządkuje. My zdajemy sobie sprawę z tego, że część z tych decyzji jest też poniekąd uwarunkowana… Jest pokazany kierunek zmian — w stronę dostosowania przepisów polskich do przepisów już funkcjonujących w Unii Europejskiej. Dobrze, że w tych miejscach, gdzie możemy obniżać podatki, tę stawkę VAT-u, to robimy. Tutaj odnoszę się głównie do wyrobów medycznych.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#ArkadiuszSikora">Pozostałe zmiany, oczywiście dotyczące podatku akcyzowego od samochodów, o których mówiliśmy — to już częściowo też regulowaliśmy przepisami unijnymi. Więc to są dobre zmiany. Liczymy na to, że w dalszych ustawach, nad którymi będziemy procedować, znajdzie się więcej przepisów, które obniżają stawki VAT-u na pozostałe wyroby. To musi być oczywiście zbalansowane w taki sposób, aby też przynosiło pożytki podatkowe do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#ArkadiuszSikora">Tak że klub Lewicy będzie głosował za przyjęciem ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#KrzysztofBosak">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#KrzysztofBosak">Jest pięć pytań.</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#KrzysztofBosak">Ustalam czas pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwszy poseł Dariusz Matecki, klub PiS. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#KrzysztofBosak">Jako drugi poseł Grzegorz Lorek, klub PiS. Nie widzę pana posła.</u>
          <u xml:id="u-493.6" who="#KrzysztofBosak">Jako trzecia poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska. Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-493.7" who="#KrzysztofBosak">Jako czwarty poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050. Także nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-493.8" who="#KrzysztofBosak">Jako ostatnia pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-493.9" who="#KrzysztofBosak">To będzie jedyne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-493.10" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#MagdalenaŁośko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Obecnie sądy administracyjne wydają wyroki, z których wynika, że czasowa rejestracja samochodu osobowego na wniosek właściciela w celu jego przemieszczania poza granicę kraju nie stanowi przeszkody do uzyskania zwrotu podatku akcyzowego. Mimo wszystko podatnicy musieli posiłkować się orzecznictwem sądów administracyjnych. Projektowane zmiany mają uregulować te kwestie. Są one mocno wyczekiwane. Do mnie osobiście zgłaszały się osoby podnoszące te kwestie. Bardzo dziękuję za ich uregulowanie.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#MagdalenaŁośko">Moje pytanie do pana ministra: Czy ministerstwo może wskazać liczbę podmiotów, osób, które na tych rozwiązaniach skorzystają, patrząc oczywiście na dotychczasowe dane? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam do odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jarosława Nenemana.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#JarosławNeneman">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Może najpierw kilka uwag do wystąpienia pana posła Kuźmiuka. Rzadko kiedy… w zasadzie wszystko pan popierał, zwracając uwagę na pewne wątpliwości. Czy będą oszustwa na nawozach mieszanych? Szczerze mówiąc, do głowy nam to nie przychodziło, bo jeśli one by były… chyba właśnie teraz będzie ich mniej, bo w zasadzie większość nawozów czy też wszystkie nawozy z jakimś drobnym wyjątkiem będą na tej samej stawce. Przyjrzymy się sprawie.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#JarosławNeneman">Integracja kas. Była taka niedobra praktyka parę lat temu, że się przepis wprowadzało, a następnie go się odraczało, odraczało, odraczało. Kilka takich przypadków było. To jest niedobra praktyka. Trzeba wprowadzić przepis i się potem go trzymać albo trzeba zaproponować jakieś kwestie przejściowe. Proszę zobaczyć, jak postępuje Ministerstwo Finansów w przypadku obowiązku kas fiskalnych. Co roku czy też co kilka lat kolejne grupy podatników taki obowiązek mają, dowiadują się z wyprzedzeniem. To się ewolucyjnie odbywa. Muszą państwo pamiętać, że większość kas, tych, które są teraz na rynku, to są kasy nowoczesne, w których integracja terminala z kasą jest dziecinnie prosta, bo on to już ma. Stare kasy tej opcji nie mają. Już niedługo, jak sprawdzaliśmy z kolegą, panem dyrektorem, połowa kas będzie tymi kasami nowoczesnymi, więc ten problem się sam rozwiąże.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#JarosławNeneman">Co do dochodów z VAT-u to faktycznie plus 17% nie uwzględnia przesunięcia czasowego, natomiast mówienie o 3% wydaje mi się… Tak na szybko sobie liczyłem i nie wychodzi to 3%, dlatego że to przesunięcie, jak porównamy sobie styczeń tego roku do stycznia poprzedniego roku…</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Rok do roku.)</u>
          <u xml:id="u-496.4" who="#JarosławNeneman">…to jest ok. 5–6 mld zł. Ciężko porównywać tak jeden do jednego. Przypatrzę się temu jeszcze. Na pewno te dochody są wyższe. Zobaczymy, jak będzie wyglądała kwestia przesunięć w tym roku, zobaczymy, jaki będzie wynik.</u>
          <u xml:id="u-496.5" who="#JarosławNeneman">Co do reverse charge na obrót giełdowy to zobaczymy, co będzie dalej, zobaczymy, co Komisja powie, ale trzeba też pamiętać, że będziemy mieli KSeF, a więc być może problem się trochę sam rozwiąże, bo jednak KSeF właśnie jest po to, żeby uniknąć znikających podatników.</u>
          <u xml:id="u-496.6" who="#JarosławNeneman">Pytanie dotyczące liczby samochodów rejestrowanych czasowo w celu wywozu. W tej chwili przepisy są, jakie są. Nie można w legalny sposób… Przepisy nie pozwalają na ten zwrot. Patrzyliśmy na ceny i w przypadku małych samochodów z silnikami poniżej 2 l akcyza jest na tyle mała, że pewnie nie opłaca się, mówiąc krótko, ten cały zabieg, żeby iść do sądu. Mam dane, które mówią, że takich samochodów było ok. 26 tys. Pewnie ten proceder będzie teraz nieco większy, natomiast ciężko mówić o uszczupleniu budżetu, bo te pieniądze nam się nie należą tak naprawdę, bo samochód nie jest eksploatowany w Polsce, a podatek akcyzowy jest podatkiem konsumpcyjnym od używania samochodów w Polsce. Być może należy się liczyć z tym, że dilerzy się ucieszą…</u>
          <u xml:id="u-496.7" who="#komentarz">(Poseł Magdalena Łośko: Na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-496.8" who="#JarosławNeneman">…bo będą realizowali większą sprzedaż w Polsce, więc to de facto wyjdzie na plus.</u>
          <u xml:id="u-496.9" who="#JarosławNeneman">Bardzo dziękuję państwu za takie podejście. Myślę, że tę drobną ustawę, ale załatwiającą kilka ważnych kwestii, dość sprawnie przeprocedujemy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#KrzysztofBosak">Panie pośle, w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-497.3" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Sprostowania oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-497.4" who="#KrzysztofBosak">Sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-497.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, oczywiście, tylko bardzo proszę zacytować, co pan prostuje.</u>
          <u xml:id="u-497.6" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">To jest ten spór dotyczący wpływów z VAT-u.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">Panie Ministrze! Jeżeli dobrze policzyć, to w tym roku wykonanie to będzie, odejmując te 12 przerzucone, ok. 280.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">No przerzuciliście w grudniu tamtego roku na ten rok.</u>
          <u xml:id="u-498.4" who="#ZbigniewKrzysztofKuźmiuk">A do wpływów ubiegłorocznych trzeba doliczyć mniej więcej 28: 16 z tarcz i to 12 przerzucone. W związku z tym w tym roku będzie 280, a w poprzednim było 272. Różnica — 8, to ok. 3%. Czysta matematyka.</u>
          <u xml:id="u-498.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#KrzysztofBosak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#KrzysztofBosak">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 896, do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#KrzysztofBosak">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-499.4" who="#KrzysztofBosak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-499.5" who="#KrzysztofBosak">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 19 grudnia br.</u>
          <u xml:id="u-499.6" who="#KrzysztofBosak">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich i jest ich całkiem sporo.</u>
          <u xml:id="u-499.7" who="#KrzysztofBosak">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-499.8" who="#KrzysztofBosak">Jeśli tak, to to jest ostatni moment, żeby się zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-499.9" who="#KrzysztofBosak">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-499.10" who="#KrzysztofBosak">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-499.11" who="#KrzysztofBosak">Ponieważ posłów zgłoszonych do oświadczeń jest wielu, 31 zapisanych, wyznaczam czas na wygłoszenie oświadczenia na 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-499.12" who="#KrzysztofBosak">Jako pierwszy głos ma pan poseł Roman Fritz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-499.13" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#RomanFritz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#RomanFritz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj mieliśmy możliwość wysłuchania pięknych życzeń w holu naszego Sejmu, gdzie organizatorem i pierwszym mówcą był pan marszałek Szymon Hołownia. Akurat dzieje się to w czasie adwentu, więc śpiewanie kolęd może jeszcze jest troszeczkę przedwczesne, niemniej jednak zadaję pytanie: Kto będzie prawdziwym beneficjentem oktawy Bożego Narodzenia w polskim Sejmie? Otóż przedstawiciele klubów poselskich otrzymali zaproszenia wcale nie od marszałka Sejmu, tylko od przedstawiciela kabalistycznej sekty Chabad-Lubawicz. Proszę państwa, ich „święty” rabin Schneerson od wielu lat jest już czczony w polskim parlamencie. No i tak dla równowagi: Czy jesteście państwo sobie w stanie wyobrazić np. delegację polskich katolików z przedstawicielami episkopatu w Knesecie, gdzie wszyscy oni śpiewają kolędy, np. „Gdy się Chrystus rodzi”? To jest dosyć trudne.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Ewa Cicholska: Nie do pomyślenia.)</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#RomanFritz">W związku z tym z panem posłem Włodzimierzem Skalikiem napisaliśmy krótkie pytania do pana marszałka Szymona Hołowni, aby potwierdzić informację, że 30 grudnia o godz. 16 w holu głównym na pierwszym piętrze rzeczywiście będzie miało miejsce zapalenie chanukowych świec. Prosimy również o odniesienie się do faktu, że zapraszającym jest sekta Chabad-Lubawicz, a nie gospodarz miejsca, i o wskazanie, kto jest faktycznym organizatorem wydarzenia, a także kto personalnie z ramienia Kancelarii Sejmu wydał zgodę na organizację tego wydarzenia i kto odpowiada za bezpieczeństwo uczestników i obiektów, w tym bezpieczeństwo przeciwpożarowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#RomanFritz">Czy organizacja obchodów Chanuki w polskim parlamencie jest przewidziana w jeszcze innym terminie niż 30 grudnia? Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Włodzimierza Skalika z Konfederacji. Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam zatem pana posła Andrzeja Zapałowskiego z Konfederacji. Jego także nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Roberta Wardzałę z Koalicji Obywatelskiej. Nie widzę…</u>
          <u xml:id="u-503.4" who="#komentarz">(Poseł Robert Wardzała: Jestem, jestem.)</u>
          <u xml:id="u-503.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#RobertWardzała">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Napływają do nas coraz bardziej przerażające, bo tak już trzeba je określić, dane na temat kondycji fizycznej naszych dzieci i młodzieży. Kilka przykładów: 88% uczniów podstawówek nie umie wykonać przewrotu, ponad połowa nie potrafi skakać na skakance, prawidłowo rzucić piłką czy po prostu biegać. Problem dostrzegamy wszyscy. Ja jako były sportowiec widzę go bardzo wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#RobertWardzała">Złożyłem do pani minister edukacji interpelację w sprawie wprowadzenia pełnowymiarowych lekcji wychowania fizycznego w klasach od I do III szkół podstawowych. O wspólne działania w tej kwestii apeluję do wszystkich państwa. Aktywność fizyczna jest ważna dla wszystkich, a szczególnie istotna jest dla uczniów początkowych klas szkół podstawowych, zarówno z powodów fizjologicznych, jak i dlatego, że w tym wieku kształtują się nawyki na całe życie. Pomóżmy szkołom zaplanować i uatrakcyjnić lekcje wychowania fizycznego. Połóżmy nacisk na kształcenie nauczycieli, którzy będą mieli odpowiednie kompetencje, by pracować z małymi dziećmi. Promujmy ruch i aktywność fizyczną, pokazujmy, że jest ona ważna. Jeśli dziś nie przekonamy o tym nauczycieli i rodziców, to jutro nasze dzieci, już dorosłe, będą miały problemy ze zdrowiem, kondycją i sprawnością. To poważny problem już dzisiaj, ale będzie znacznie poważniejszy w przyszłości, jeśli nic z tym nie zrobimy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Wiolettę Marię Kulpę, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WiolettaMariaKulpa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W grudniu napisałam interpelację do ministra aktywów państwowych w sprawie informacji, które obiegły media ogólnopolskie, o dziwnej umowie sponsoringowej Orlenu dotyczącej finansowania fundacji WOŚP Jerzego Owsiaka i być może Złotego Melona. Moja interwencja dotyczyła informacji o tym, na jakich zasadach zawarta została umowa. Czy rzeczywiście przekazujemy prywatnej fundacji ok. 4 mln zł z budżetu spółki Skarbu Państwa i dodatkowo 1 zł od każdego kubka kawy? Z moich obliczeń wynika, że jest to, uwaga, 58 mln zł rocznie, jeśli chodzi tylko o Orlen.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#WiolettaMariaKulpa">Pytałam o inne spółki Skarbu Państwa, o to, czy również przez nie zawarte zostały umowy darowizny lub sponsoringu z fundacjami Jerzego Owsiaka. Odpowiedzi udzielił mi minister Jakub Jaworowski, choć trudno to pismo nazwać w ogóle merytoryczną odpowiedzią. Otóż tak wygląda państwo za czasów koalicji 13 grudnia. Poseł nie otrzyma żadnych informacji, ba, minister rzekomo nawet nie posiada informacji, o które wnoszę. Drobnostka: 60 mln zł dla jednej fundacji prywatnej osoby. Minister nic nie wie. To co wiedzą rząd i ministrowie? Ile takich umów zostało podpisanych przez spółki Skarbu Państwa? Czy może każda spółka Skarbu Państwa ma obowiązek podpisania umowy z Jerzym Owsiakiem? Co ukrywacie? Gdzie jest przejrzystość? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-507.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Magdalenę Filipek-Sobczak, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-507.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach premier Donald Tusk zadeklarował, iż podjął decyzję o wpisaniu telewizji TVN i Polsat na listę strategicznych podmiotów państwowych, rzekomo w celu ochrony niezależności mediów. Donald Tusk twierdzi, że chce stać na straży wolnych mediów i demokracji. Jednocześnie regularnie wyklucza ze swoich konferencji prasowych i spotkań przedstawicieli stacji czy redakcji, które nie są mu przychylne. To jaskrawy przykład selektywnego podejścia do wolności słowa, które w rzeczywistości ogranicza możliwość zadawania trudnych pytań i prezentowania pełnego obrazu sytuacji. Taka postawa premiera kłóci się z jego zapewnieniami o dbałości o pluralizm medialny. Decyzja o wpisaniu TVN i Polsatu na listę strategicznych podmiotów państwowych, które będą pod ochroną rządu, wygląda na próbę zmonopolizowania narracji medialnej przez środowiska wspierające obecną koalicję rządzącą. Szczególnie TVN, który od dawna otwarcie wspiera działania Donalda Tuska, zdaje się pełnić rolę nieformalnego partnera w jego politycznym przekazie.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Straszne.)</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#MagdalenaFilipekSobczak">Polacy mają prawo do rzetelnych informacji niezależnie od władzy. Tymczasem Donald Tusk jako strażnik wolności mediów tłumi głosy krytyczne i eliminuje możliwość pełnej debaty publicznej. Zgłaszam kategoryczny sprzeciw wobec takich działań, działań, które niszczą fundamenty demokracji, zakłamują rzeczywistość i blokują dostęp do rzetelnych informacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Annę Ewę Cicholską, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#AnnaEwaCicholska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#AnnaEwaCicholska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach miałam przyjemność uczestniczyć w wielu przedświątecznych spotkaniach w moim okręgu wyborczym. Jestem pod ogromnym wrażeniem tego, jak społeczności lokalne, głównie koła gospodyń wiejskich, strażacy z ochotniczych straży pożarnych, nauczyciele, dzieci, młodzież, seniorzy i samorządowcy, potrafią jednoczyć się przy wigilijnym stole w atmosferze wzajemnej życzliwości i szacunku. Dziękuję wam, moi drodzy, za kultywowanie wartości patriotycznych, chrześcijańskich i narodowych. Jesteście wspaniali.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#AnnaEwaCicholska">Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia wszystkim państwu życzę dużo zdrowia i wszelkiej pomyślności, a w nadchodzącym, nowym, 2025 r. spełnienia marzeń i realizacji planów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Lidię Czechak, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#LidiaCzechak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 27 grudnia będziemy obchodzili po raz kolejny Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#LidiaCzechak">Rozpocznę to oświadczenie od słów: zaczęło się w Jarocinie. Ustanowienie w 2021 r. z inicjatywy prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy tego dnia świętem państwowym jest złożeniem hołdu uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918–1919, zrywu, co trzeba podkreślić, zwycięskiego, który przyczynił się do ostatecznego potwierdzenia przez traktat wersalski przynależności Wielkopolski do Rzeczypospolitej. Stanowi to jedno z jedynie czterech wygranych polskich powstań, ale bez dwóch zdań żadne inne nie zakończyło się tak spektakularnym sukcesem. Nie byłoby go jednak bez wybuchających oddolnie walk, w których zasadnicze znaczenie miały lokalne organizacje społeczne i patriotyczne. Pozytywistyczna praca jednocząca lokalne społeczności w duchu patriotyzmu i tym razem z czasem przyniosła oczekiwane efekty.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#LidiaCzechak">Dla mnie szczególnie ważny jest wydatny udział mieszkańców ziemi jarocińskiej w powstaniu wielkopolskim i odradzaniu się państwa polskiego. Pierwszy dowódca powstania, gen. Stanisław Taczak, urodził się przecież w położonym niedaleko Jarocina Mieszkowie. Natomiast Stanisław Karolczak w książce z 1935 r. wskazuje, że Jarocin był pierwszym wielkopolskim miastem, które zbrojnie zrzuciło jarzmo niewoli: Było to 9 listopada 1918 r., w dniu, kiedy Poznań i Warszawa jeszcze nie były wolne, Jarocin już słuchał polskich piosenek narodowych, napawał się widokiem polskich barw narodowych. Zaiste, miasto i powiat Jarocin zdobyły palmę pierwszeństwa!</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#LidiaCzechak">Pragnę wyrazić podziękowania dla wszystkich, którzy dbają o to, aby pamięć o bohaterach narodowego zrywu z lat 1918–1919 była ciągle żywa. Przede wszystkim jednak tym oświadczeniem chcę złożyć hołd poświęceniu i bohaterstwu Wielkopolan i powstańców. Cześć ich pamięci!</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Pawła Sałka, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#PawełSałek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniach 7 i 14 grudnia br. marszałek Sejmu Szymon Hołownia w toku rozpoczynającej się kampanii na urząd prezydenta jako kandydat zadeklarował, cytuję: Referendum. Przecież prezydent ma w ręku to narzędzie. Prezydent w Polsce konstytucyjnie ma inicjatywę referendalną za zgodą Senatu. Ja was chcę zapewnić, że jeżeli będę prezydentem, to co roku będę pytał Senat i zwracał się do niego, czy jest gotowy na to.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#PawełSałek">Cytat drugi: Ale też przynajmniej raz w roku chciałbym proponować Senatowi, bo taka jest droga referendum, referendum w ważnych dla Polaków sprawach.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#PawełSałek">To ważne deklaracje ze strony pana marszałka i cieszymy się, że padają, gdyż w przyszłym roku zostanie do laski marszałkowskiej złożony projekt, wniosek o poddanie pod referendum ogólnokrajowe sprawy przyszłości polskiego modelu leśnictwa i ochrony przyrody.</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#PawełSałek">Kilkanaście dni temu członkowie Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Polski imienia prof. Jana Szyszko wystąpili z inicjatywą obywatelską w sprawie obrony zrównoważonej gospodarki leśnej prowadzonej przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Już zbierane są podpisy pod wnioskiem o poddanie pod referendum ogólnokrajowe tej ważnej sprawy. Liczę, że pan marszałek, mając już dziś kompetencje w tym zakresie, podda pod obrady Wysokiej Izby tę inicjatywę obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#PawełSałek">Więcej o tej inicjatywie w obronie polskich lasów na stronie internetowej www.pawelsalek.pl w zakładce „W obronie polskich lasów”. Dziękuję. Darzbór!</u>
          <u xml:id="u-514.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-514.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Ewa Cicholska: Bronimy lasów polskich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Dariusza Mateckiego, klub PiS. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#KrzysztofBosak">Zatem zapraszam panią poseł Paulinę Matysiak, koło Razem.</u>
          <u xml:id="u-515.3" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym podziękować ministrowi infrastruktury za odpowiedź na interpelację nr 6492, która dotyczyła linii kolejowej między Tucholą a Koronowem, chodzi o linię kolejową nr 241, oraz konieczności budowy zaledwie 8-kilometrowego odcinka, który połączyłby Koronowo z linią nr 201.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PaulinaMatysiak">Już 100 lat temu zabiegano o to, aby przedłużyć linię kolejową z Koronowa do Bydgoszczy. Do teraz nie udało się zrealizować tego przedsięwzięcia, a ta inwestycja otworzyłaby nowe możliwości komunikacyjne nie tylko dla 24-tysięcznej gminy Koronowo, ale również dla sąsiedniej gminy Gostycyn, zapewniając połączenie z Bydgoszczą.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#PaulinaMatysiak">Pomimo licznych apeli i poświęconej uwagi wciąż brak konkretów co do terminu spotkania ministra infrastruktury z marszałkiem województwa kujawsko-pomorskiego. Niepokojące jest ciągłe przerzucanie odpowiedzialności między resortem a samorządem. Ten temat wybrzmiewał i pojawiał się już w poprzedniej kadencji, a tak naprawdę teraz jest właśnie czas na konkretne działania. Jak wskazuje PKP PLK, inwestycja ta jest ujęta w strategii i gotowa do realizacji. Brakuje tylko ostatecznej decyzji. Dlatego apeluję o wskazanie terminu rozmów między resortem a władzami województwa, bo to jest sprawa, która naprawdę jest kluczowa dla mieszkańców regionu. Czas działać, a nie debatować bez końca. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Barbarę Grygorcewicz, klub Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#BarbaraGrygorcewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#BarbaraGrygorcewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stoimy dziś w obliczu sytuacji, która, nie można tego ukrywać, przekracza granice absurdu. Poseł Prawa i Sprawiedliwości Marcin Romanowski ukrywa się przed organami ścigania. Za posłem wydano list gończy, wniosek o europejski nakaz aresztowania oraz czerwoną notę Interpolu, co czyni go to jednym z najbardziej poszukiwanych obywateli tego kraju.</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#komentarz">(Poseł Agata Wojtyszek: Nie jest pani już w temacie.)</u>
          <u xml:id="u-518.3" who="#BarbaraGrygorcewicz">Pomimo to wciąż przysługuje mu prawo do diety i uposażenia poselskiego za państwa pieniądze. Oczywiście, wiem doskonale, że przytulili go bracia Węgrzy. Przepisów na taką sytuację po prostu nikt nie przewidział. Bo kto mógłby wyobrazić sobie, że poseł, który w myśl ślubowania składanego na tej sali miał stać na straży interesów narodu i przestrzegać prawa, sam będzie uciekał przez sprawiedliwością?</u>
          <u xml:id="u-518.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Tuska przecież też obowiązuje prawo.)</u>
          <u xml:id="u-518.5" who="#BarbaraGrygorcewicz">Możliwe jest, że takich przypadków w przyszłości będzie więcej w obliczu rozliczeń za lata rządów Prawa i Sprawiedliwości. Zobaczymy, ilu posłów zamiast sal sejmowych wybierze mniej dostępne dla Policji lokalizacje. Ucieczka przed organami ścigania będzie efektem lat nadużyć i systemowego lekceważenia prawa. Musimy dostosować polskie prawo do chorej wyobraźni niektórych posłów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-518.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-518.7" who="#komentarz">(Poseł Anna Paluch: Pani poseł się kompromituje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Bożenę Lisowską, także Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#BożenaLisowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dzisiejszym oświadczeniu chcę się pochylić nad raportem Najwyższej Izby Kontroli dotyczącym domów pomocy społecznej. Otóż w tym raporcie zawarte są niepokojące wnioski. NIK negatywnie ocenił sposób i jakość opieki sprawowanej nad podopiecznymi, a zwłaszcza nad osobami z niepełnosprawnościami oraz podopiecznymi z chorobami psychicznymi. Wykryto naruszenia praw mieszkańców DPS, przede wszystkim prawo do wolności osobistej, nietykalności cielesnej i prywatności. Często powtarzał się też zarzut naruszania godności osobistej. We wnioskach pokontrolnych NIK zalecił wdrożyć następujące zalecenia: zwiększenie ilości etatów pielęgniarskich, ponieważ w połowie skontrolowanych domów nie gwarantowano opieki pielęgniarskiej na każdym dyżurze, ale także zwiększenie wynagrodzeń dla opiekunów, którzy często bardzo szybko wypalają się zawodowo i nie są w stanie świadczyć usług, które gwarantowały bezpieczeństwo podopiecznym DPS.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#BożenaLisowska">Szanowni Państwo! Panie Posłanki! Posłowie! W tym przedświątecznym okresie pochylmy się nad tym problemem, zainteresujmy się nim i pracujmy nad tym, aby najsłabsi, najbardziej potrzebujący podopieczni w DPS-ach mieli zapewnione należyte warunki i bezpieczeństwo zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam posła Marcina Józefaciuka, klub Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#MarcinJózefaciuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grudniowe święta, o których więcej w jutrzejszym oświadczeniu, to czas obfitości i dzielania się z innymi, ale także moment, w którym powinniśmy zastanowić się nad problemem marnowania żywności. Statystyki pokazują, że w Polsce co roku wyrzucamy wiele ton jedzenia, podczas gdy wiele osób zmaga się z niedoborem podstawowych produktów.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#MarcinJózefaciuk">W tym kontekście warto podkreślić rolę jadłodzielni, czyli miejsc, w których można zostawić albo odebrać żywność. To doskonały przykład inicjatywy łączącej troskę o drugiego człowieka z dbałością o środowisko. W okresie świątecznym, kiedy często kupujemy i przygotowujemy więcej, niż jesteśmy w stanie spożyć, warto pamiętać, że nadmiar jedzenia można przekazać potrzebującym, jednak ważne jest, aby przestrzegać kilku zasad, które zapewnią bezpieczeństwo i skuteczność tej pomocy. Żywność nie może być po terminie przydatności do spożycia, produkty powinny być w dobrym stanie, odpowiednio zapakowane i przechowywane, należy unikać przekazywania potraw niezdrowych oraz wysoko przetworzonych, bo z jadłodzielni często korzystają osoby starsze i schorowane. Jeśli ktoś decyduje się na przekazanie jedzenia własnoręcznie przygotowanego, powinien koniecznie umieścić na opakowaniu datę, kiedy zostało ono sporządzone.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#MarcinJózefaciuk">Niech ten drobny gest będzie wyrazem naszej solidarności i odpowiedzialności zarówno wobec natury, jak i ludzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-522.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Fryderyka Kapinosa, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#FryderykSylwesterKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ekogala to międzynarodowe targi żywności i produktów wysokiej jakości, organizowane przez samorząd województwa podkarpackiego od 2007 r. To wydarzenie, wokół którego koncentruje się praca wielu środowisk ściśle związanych z rolnictwem ekologicznym, począwszy od rolników gospodarujących metodami ekologicznymi, przetwórców, do podmiotów zainteresowanych promocją i dystrybucją przetworzonej i nieprzetworzonej żywności ekologicznej i wysokiej jakości.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#FryderykSylwesterKapinos">Prowadzone w województwie podkarpackim od szeregu lat działania ukierunkowane na rozwój rolnictwa ekologicznego sprawiły, że podkarpackie targi należą do największych tego typu wydarzeń w Polsce. Targi corocznie przyciągają wielu wystawców. W bieżącym roku w targach udział wzięło 111 wystawców, w tym z zagranicy, tj. ze Słowacji, z Rumunii i Węgier, oraz około 10 tys. zwiedzających. W ciągu 2 dni targowych, 14 i 15 grudnia, zarówno pierwszego, jak i drugiego dnia odwiedzający Ekogalę mieli możliwość nie tylko dokonania zakupów, ale również skosztowania świątecznych potraw i wypieków, które zostały przygotowane z produktów ekologicznych i wysokiej jakości, zarówno przez wystawców, jak i przez uczniów Zespołu Szkół Gospodarczych im. Mikołaja Spytka Ligęzy w Rzeszowie oraz Koło Gospodyń Wiejskich Gminy Trzebownisko. Organizacji Ekogali towarzyszy wiele wydarzeń i atrakcji, a także konkursy, konferencje i seminaria. Jak co roku na Ekogali nie mogło zabraknąć Europejskiego Konkursu Kulinarnego, który realizowany był już po raz osiemnasty i w którym udział wzięły polskie i zagraniczne szkoły gastronomiczne.</u>
          <u xml:id="u-524.2" who="#FryderykSylwesterKapinos">Z tego miejsca pragnę podziękować wszystkim zaangażowanym przez te wszystkie lata w organizację Ekogali, którzy przyczynili się do zbudowania renomy tego wydarzenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-524.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Cieślaka, klub PiS. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-525.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Marię Koźlakiewicz, Koalicja Obywatelska. Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-525.3" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Annę Baluch, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-525.4" who="#KrzysztofBosak">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#AnnaBaluch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce funkcjonuje obecnie 730 warsztatów terapii zajęciowej, tzw. WTZ-etów, w których wsparcie otrzymuje ponad 28 tys. osób dorosłych, najczęściej z niepełnosprawnością, głównie intelektualną. Zatrudniają one ok. 10 tys. wykwalifikowanych pracowników. W ramach swojej działalności statutowej realizują szereg zadań zaspokajających m.in. potrzeby psychospołeczne, socjalne, kulturalne. Tak można by było dalej wymieniać.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#AnnaBaluch">Wdrożony został program „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024–2027”. Na jego podstawie pracownicy zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej realizujących zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie pomocy społecznej będą otrzymywać od 1 lipca dodatki motywacyjne do wynagrodzenia w wysokości 1 tys. zł brutto, co netto daje dokładnie 681 zł. Ale ten program nie objął pracowników WTZ-etów, tzw. warsztatów terapii zajęciowej. Ten program nie objął również powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności. Tam naprawdę składają mnóstwo wniosków osoby niepełnosprawne, które czekają na orzeczenie o tym, jaki mają stopień niepełnosprawności. Mamy naprawdę tych ludzi bardzo dużo. Pytam zatem: Dlaczego? Ich opieka, ciężka praca na rzecz tych ludzi to praca wykwalifikowanych pracowników, którzy obsługują tych ludzi i z nimi pracują. Czy ten program napisano na kolanie? Kiedy ministerstwo pochyli się nad tą sprawą? Oczywiście w tej sprawie złożę również interpelację. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Annę Paluch, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-527.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Zbliża się osiemdziesiąta rocznica krwawej Wigilii, pacyfikacji wsi Ochotnica Dolna i Tylmanowa przez oddział Waffen-SS Matingena. 22 grudnia 1944 r. grupa esesmanów rozpoczęła rabunek żywności we wsi Ochotnica Dolna. Mieszkańcy cierpiący przez nieustanne rekwizycje i dotkliwy brak żywności zaalarmowali oddział partyzantów sowieckich Iwana Zołotara, kwaterujący tak jak inne oddziały partyzanckie na osiedlu Młynne. Wywiązała się strzelanina pomiędzy zaskoczonymi Niemcami a sowieckimi partyzantami, w której zginęło dwóch Rosjan i dwóch Niemców, w tym podoficer Bruno Koch. Wycofujący się Niemcy zastrzelili we wsi Tylmanowa najpierw jednego mężczyznę, a potem w trakcie pacyfikacji osiedla Rzeka — kolejne 10 osób. Następnego dnia, 23 grudnia w sobotę przypadał dzień Wigilii Bożego Narodzenia, bo przepisy kościelne nie pozwalały na świętowanie Wigilii w niedzielę. Na mieszkańców Ochotnicy najechała duża grupa wojska i oddziałów Waffen-SS. Brutalna i krwawa pacyfikacja osiedli Brzeźnie, Bibiarze i Bąki pochłonęła życie 56 mieszkańców, w tym 21 kobiet i 19 dzieci, a 18 osób zostało rannych. Trudno policzyć tych, którym udało się przeżyć, ale na zawsze zostały im w oczach obrazy mordowanych, żywcem palonych ludzi, dzieci roztrzaskiwanych o ściany budynków lub rozstrzeliwanych w ramionach chroniących je matek.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#AnnaPaluch">Wysoka Izbo! Tej potwornej masakry dokonał oddział Waffen-SS z karnej kompanii Matingena, podobny do tych, które kilka miesięcy wcześniej mordowały mieszkańców warszawskiej Woli. Żaden ze sprawców krwawej Wigilii nie został nigdy osądzony, a sam dowódca Albrecht Matingen zmarł w 1974 r. jako szanowany obywatel Republiki Federalnej Niemiec. Niestety żaden przedstawiciel tego państwa nigdy nie pofatygował się do mieszkańców Ochotnicy ani z przeprosinami, ani z zadośćuczynieniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-529.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#KlaudiaJachira">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy dzieje się zło, nie można milczeć, niezależnie od tego, kto jest za nie odpowiedzialny. Po złożonych interpelacjach do MSWiA i MON-u w sprawie wycinki i zniszczeń na granicy z Białorusią pojechałam nad Bug do rezerwatu przyrody Szwajcaria Podlaska. Tutaj zdjęcie z tej wizyty, które pokazuje chociaż odrobinę skalę zniszczeń. Zobaczenie na własne oczy tego karczowiska to traumatyczne przeżycie. Wbrew zapewnieniom funkcjonariusza Straży Granicznej jest tam pełno walającej się koncertiny, czasem nie do odróżnienia od krzaków, która jest zagrożeniem dla wszystkich: dla ludzi, zwierząt, dzieci. Małe kawałki drutu kolczastego są po prostu wszędzie.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#KlaudiaJachira">W pełni się zgadzam z Michałem Żmihorskim, dyrektorem Instytutu Biologii Ssaków PAN, który napisał: gdy ktoś wchodzi do Polski, widać go doskonale, gdy przechodzi przez rzekę, bo rzeka to otwarty, równy teren, lub gdy wyjdzie z nadrzecznego lasu już po naszej stronie, na otwarte pola i łąki. W tych dwóch pasach można postawić sensory. Tu jest zdjęcie satelitarne, na którym widać ten las, który właśnie teraz był tak potraktowany i wycięty. On jest tylko na fragmencie terenu. To właśnie ten las zniszczono i postawiono tam monitoring. Tymczasem wykarczowano pas bezpośrednio przy rzece, zainstalowano kamery na słupach. W maju będą bezużyteczne, bo wykarczowany teren będzie ponownie zarośnięty, wycięty las będzie tu odbijał, trzeba będzie to nieustannie kosić i karczować. Wezbrania rzeki będą przewracać słupy, wymywać kable, utrudniać serwis kamer. Wystarczyło tak naprawdę ten monitoring zamontować albo na łąkach, albo wzdłuż lustra wody, by on był skuteczny. A więc takie potraktowanie tego terenu i tego lasu, tego rezerwatu przyrody to fatalna decyzja nie tylko z przyrodniczego punktu widzenia, ale także jeżeli chodzi o nasze bezpieczeństwo, z perspektywy wydatkowania publicznych pieniędzy i przede wszystkim skuteczności monitoringu tej granicy.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#KlaudiaJachira">Uważam, że takie strategiczne decyzje muszą być konsultowane z ekspertami w tej dziedzinie, robione z głową, bo jest alternatywa dla tej bulwersującej wycinki, tylko trzeba po prostu z niej skorzystać. Wierzę, że nie wszystko stracone, bo przed nami jeszcze do uratowania setki kilometrów wartościowego terenu i naszego dziedzictwa przyrodniczego.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#KrzysztofBosak">Poproszę pana posła Krzysztofa Tchórzewskiego, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Kowalski: Panie marszałku, Michał Kowalski.)</u>
          <u xml:id="u-531.3" who="#KrzysztofBosak">A, przepraszam, bardzo słuszna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-531.4" who="#KrzysztofBosak">Jeszcze pan poseł Michał Kowalski z klubu PiS.</u>
          <u xml:id="u-531.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#MichałKowalski">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#MichałKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gmina Luzino, leżąca w powiecie wejherowskim, od kilku lat jest miejscem, gdzie realizowane są strategiczne inwestycje rządowe i gdzie w sposób znaczący oddziałują one na codzienne życie mieszkańców, ich przyszłość, bezpieczeństwo i możliwość rozwoju. Obecnie przygotowywana jest do realizacji strategiczna inwestycja komunikacyjna związana z przebudową linii kolejowej nr 202 relacji Gdynia — Szczecin. Gmina ta od kilku lat bierze aktywny udział w rozmowach z przedstawicielami PKP PLK, pomagając dobrać optymalne rozwiązania. Niestety, przyjęta do dalszej realizacji niweleta linii nr 202 uniemożliwia według PKP PLK wykonanie wiaduktu w ciągu ulic Ofiar Stutthofu i Wilczka nad ww. linią kolejową.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#MichałKowalski">Mieszkańcy gminy Luzino nie są przeciwnikami modernizacji linii kolejowej, gdyż sami będą beneficjentami tej realizacji dzięki zwiększonej częstotliwości kursowania pociągów i skrócony czas przejazdu. W tym miejscu w imieniu władz gminy i jej mieszkańców zwracam się do pana ministra o pomoc, tak aby rządowa inwestycja nie pominęła interesów lokalnej społeczności i aby w jej ramach przyjęto takie rozwiązania, które zapewnią sprawność, efektywność i bezpieczeństwo połączenia kolejowego na linii nr 202, jednocześnie nie pozwalając na komunikacyjne rozdzielenie miejscowości Luzino na dwie części, co doprowadziłoby do nieodwracalnych, daleko idących negatywnych skutków społecznych i rozwojowych dla gminy. Dziękuję, bardzo.</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam teraz pana posła Krzysztofa Tchórzewskiego, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#KrzysztofTchórzewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ministerstwo Klimatu i Środowiska na posiedzeniu sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedstawiło stan realizacji programów antyemisyjnych, w tym programu „Mój prąd” mojego autorstwa, który został uruchomiony przez Ministerstwo Energii z budżetem 1 mld zł, bez udziału budżetu państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#KrzysztofTchórzewski">Komisarz i wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej, pani Margrethe Vestager uznała ten program za najlepiej przygotowany i najbardziej akceptowany społecznie w Unii Europejskiej. Jego cechą jest to, że w ramach pierwszej jego edycji, skierowanej do osób fizycznych, wydano niewiele ponad 1 mld zł dla 265 tys. osób fizycznych, czyli z rodzinami to ponad 1 mln 200 osób. Realizowany był jako fotowoltaika na domach rodzinnych lub innych obiektach osób fizycznych. W zakresie wniosku był on najprostszy w Europie, a wykonawca inwestycji załatwiał wszystkie sprawy formalne, administracyjne. Tym programem Polska wysunęła się na czołówkę państw Unii Europejskiej w zakresie energii odnawialnej pozyskiwanej z instalacji fotowoltaicznych.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#KrzysztofTchórzewski">W związku z 5. rocznicą tego programu — program został ogłoszony w 2019 r. — jako jego autor wyrażam zadowolenie z jego sukcesu. Uważam też, że niepotrzebnie, nawet w mediach, Polacy biczują się za jakoby marną realizację wdrażania energetyki odnawialnej, gdyż w rzeczywistości wyprzedzamy o ponad 60% inne państwa Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-534.4" who="#komentarz">(Poseł Fryderyk Sylwester Kapinos: Tak, dobry program. Bardzo dobry.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Agatę Wojtyszek, klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#AgataWojtyszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 12 grudnia br. w Starachowicach gościł Hans Höffmann, przedsiębiorca z Niemiec, który z głęboką wdzięcznością za pontyfikat św. Jana Pawła II prowadzi działalność filantropijną na rzecz społeczności II Liceum Ogólnokształcącego. Szczególne miejsce w sercach uczniów i nauczycieli zajmują finansowane przez niego wyprawy śladami Jana Pawła II, które zjednoczyły całą społeczność szkolną. W 2009 r. 822 osoby wyruszyły w podróż do Rzymu, a w 2015 r. — 623 osoby. W bieżącym roku Hans Höffmann wraz ze swoim synem Andreasem po raz trzeci zaprosił całą społeczność szkolną na kolejną niezwykłą wyprawę do Włoch, która odbędzie się w październiku 2025 r.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#AgataWojtyszek">Hans Höffmann jest honorowym obywatelem miasta Starachowice. Podczas uroczystości nadania mu tytułu mówił: „Przed laty synowie Niemiec, należący do pokolenia mojego ojca, w nieludzki i nieszczycielski sposób wtargnęli do Polski, przynosząc tej ziemi śmierć i nędzę, cierpienie i ból, okrucieństwo i rozpacz, smutek, łzy i zwątpienie. Dziś stoi przed państwem Niemiec, syn narodu sprawców ostatniej wojny, i dziękuje za zaufanie oraz powierzenie swoich dzieci w drodze do Rzymu”. Hans podkreślił, że św. Jan Paweł II był jego największym autorytetem, przewodnikiem i opiekunem. Wzruszył zgromadzonych, opowiadając dramatyczną historię choroby swojego syna, który — mimo braku nadziei ze strony lekarzy — wyzdrowiał, co przypisuje modlitwie papieża Polaka. Podczas spotkania z młodzieżą przekazał ważne przesłanie: „Nie pozwólcie w sobie zniszczyć tego, co na was najcenniejsze: wrażliwości, dobra, szacunku dla rodziców i waszych autorytetów”.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#AgataWojtyszek">Gesty Höffmanna są czymś więcej niż pomocą materialną. To mosty budowane ponad podziałami, ponad historią, które uczą nas, jak wielką siłę ma pojednanie, wdzięczność i szacunek. Jego działania pokazują, że dobro nie zna granic, a wspólna podróż — czy to do Rzymu, czy w głąb serc i wartości — jest tym, co jednoczy ludzi. Pozostaje wierzyć, że działania takich indywidualnych osób zmobilizują do działania całe państwo niemieckie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Michała Wosia, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#KrzysztofBosak">Jeżeli nie ma, to zapraszam pana posła Włodzimierza Tomaszewskiego, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#WłodzimierzTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze przybliżyć kwestię efektywności w samorządach, o której wczoraj mówiłem podczas debaty nad projektem ustawy zawartym w druku nr 866. To jest problem dotyczący publikacji, udostępnienia zbiorowych informacji o podatkach od nieruchomości w samorządach.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#WłodzimierzTomaszewski">Podstawą jest tu dostęp do informacji porównawczych dla obywateli, przedsiębiorców, organizacji społecznych. Pozwolę sobie przytoczyć przykład dotyczący cen węgla sprzedawanego z dopłatą rządu przez samorządy w czasie kryzysu paliwowego. Otóż kiedy mieszkańcy, podobnie jak samorządowcy, mieli możliwość porównać te ceny w wyszukiwarce ogólnopolskiej utworzonej przez ministra cyfryzacji, bardzo szybko te ceny były obniżane w ramach przedziału od 2 tys. do 1,5 tys. zł. Taka wiedza o cenach usług komunalnych w zakresie opłat śmieciowych za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, jak też usług transportu publicznego z pewnością będzie sprzyjać efektywności. Obywatele powinni móc porównać, jakie ceny są oferowane w jednostkach samorządu terytorialnego, oceniać i pytać, dlaczego porównywalne usługi często się różnią, i to bardzo dalece. Jest to szerszy zakres informacji pozwalający mierzyć efektywność, który zamierzam przypomnieć w projekcie ustawy, który przygotowywałem jeszcze w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#WłodzimierzTomaszewski">Motywowanie do gospodarczych decyzji to także przedmiot Polskiego Ładu. Ponieważ liczby nie kłamią, to przypomnę o jego bardzo korzystnych efektach w kolejnym oświadczeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-538.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Marię Kurowską, klub PiS. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Marię Koc, także klub PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#MariaKoc">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#MariaKoc">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mija rok od przejęcia władzy w Polsce przez Donalda Tuska i uśmiechniętą koalicję spod znaku 13 grudnia. Podsumowując ten rok, należy zapytać Polaków, czy żyje im się lepiej. Pytanie jest jak najbardziej na miejscu, wszak Donald Tusk z wyjątkową gorliwością i pewnością siebie zapewniał Polaków w kampanii wyborczej, że jeśli wygra wybory, w sklepach będzie taniej, rachunki za prąd, za gaz zmniejszą się o połowę, a benzyna będzie kosztować góra 5,19 zł za 1 litr. A co widzimy po roku? Widzimy szalejącą drożyznę, rosnącą inflację, niebotyczne rachunki za energię i ciepło. Widzimy zwijającą się gospodarkę i rosnącą w szybkim tempie biedę w kraju. Tak, szanowni państwo, wrócił Tusk, wróciła bieda, ta bieda, która nieodłącznie towarzyszyła pierwszym rządom Tuska, którą udało się skutecznie ograniczyć rządom premier Beaty Szydło i premiera Mateusza Morawieckiego. Ludziom zaczyna brakować pieniędzy na wszystko, stąd powrót do łask chwilówek, wysoko oprocentowanych pożyczek pozabankowych. Wzrost liczby tych chwilówek wyniósł 74% rok do roku. Średnia wartość takiej pożyczki w 2024 r. to 707 zł. Na co bierze się pożyczki w takiej wysokości? Na przeżycie. Wracają też zakupy na zeszyt. I znowu wynalazek z czasów pierwszych rządów Donalda Tuska, skutecznie wypleniony przez premiera Mateusza Morawieckiego. Ale wrócił premier Tusk, wracają również zakupy na krechę. Źle się dzieje, drożyzna dobija gospodarstwa domowe, ceny energii dobijają polską gospodarkę, a nasz premier cudotwórca udaje, że nic złego się nie dzieje. Z jego szumnych, kampanijnych zapowiedzi nie zostało nic. Wrócił Tusk, wróciła bieda. I co najgorsze, nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam panią poseł Teresę Pamułę, klub PiS. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-541.2" who="#KrzysztofBosak">To zapraszam w takim razie…</u>
          <u xml:id="u-541.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Józefaciuk: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-541.4" who="#KrzysztofBosak">Jest pani poseł, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-541.5" who="#KrzysztofBosak">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#TeresaPamuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 11 grudnia 2024 r. w Miejskim Domu Kultury im. Aleksandra Sas-Bandrowskiego w Lubaczowie odbyła się IV Gala Wolontariatu 2024 Powiatu Lubaczowskiego. Motto, jakie przyświecało IV gali wolontariatu brzmiało: nie liczy się to, ile posiadasz, ale ile dajesz innym i jak się z nimi dzielisz. Wykład okolicznościowy „Zostań architektem przyszłości: wolontariat i sztuczna inteligencja w działaniu” wygłosił ks. dr Tomasz Bierzyński, specjalista w dziedzinie nauk społecznych, dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach. W kategorii: stowarzyszenia, szkolne koła wolontariatu, kluby oraz gromady harcerzy i zuchów rozdano 32 medale oraz nagrody. W kategorii: wolontariusz 2024 medale i podziękowania otrzymały dwie osoby jako specjalnie wyróżnione, wśród nich ks. kan. Andrzej Stopyra, dziekan i proboszcz parafii św. Stanisława w Lubaczowie, oraz Andrzej Kindrat, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Lubaczowie. Wydarzenie było okazją do wyróżnienia i podziękowania osobom i organizacjom za ich nieoceniony wkład i zaangażowanie w działania społeczne.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#TeresaPamuła">Szanowni Państwo! Galę uświetnił występ dzieci i młodzieży ze studia piosenki doskonalących się pod okiem założyciela i dyrygenta pana Andrzeja Kindrata w Miejskim Domu Kultury w Lubaczowie. Bardzo dziękuję wszystkim za przygotowanie gali.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Ireneusza Zyskę, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-543.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#IreneuszZyska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 13 grudnia 2024 r., w dniu 43. rocznicy wprowadzenia w Polsce stanu wojennego w Wałbrzychu zmarł śp. pan Kazimierz Żołnierek — górnik, legenda wałbrzyskiej „Solidarności”, bohater Sierpnia 1980 r., organizator strajku w kopalni Thorez w dniu 27 sierpnia 1980 r., zakończonego podpisaniem trzeciego w Polsce porozumienia z rządem PRL w dniu 2 września 1980 r., po wprowadzeniu stanu wojennego organizator strajku okupacyjnego w szybie Julia w dniach 14 i 15 grudnia 1981 r., zakończonego pacyfikacją przez oddziały ZOMO, aresztowany 17 grudnia 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#IreneuszZyska">Pan Kazimierz Żołnierek był długoletnim działaczem podziemnej „Solidarności”, kolporterem prasy niezależnej, organizatorem mszy świętych za ojczyznę, a wolnej Polsce uczestnikiem wszystkich uroczystości patriotycznych, członkiem pocztu sztandarowego NSZZ „Solidarność” KWK Thorez, niezłomnym wojownikiem o polską sprawę, gorącym patriotą, którego życie było przepełnione miłością do Polski. Rodzinie, bliskim i przyjaciołom zmarłego składam z głębi serca płynące wyrazy współczucia. To wielka strata dla całej społeczności Wałbrzycha.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#IreneuszZyska">Panie Kazimierzu! W dobrych zawodach wystąpiłeś, bieg ukończyłeś, wiary ustrzegłeś. Niech Pan Bóg nagrodzi cię szczęściem wiecznym w niebie. Spoczywaj w pokoju. Część jego pamięci!</u>
          <u xml:id="u-544.3" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-544.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wieczny odpoczynek racz mu dać, Panie…)</u>
          <u xml:id="u-544.5" who="#komentarz">(Posłowie: …a światłość wiekuista niechaj mu świeci.)</u>
          <u xml:id="u-544.6" who="#IreneuszZyska">Niech odpoczywa w pokoju wiecznym. Amen.</u>
          <u xml:id="u-544.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#KrzysztofBosak">Zapraszam pana posła Waldemara Andzela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdzie ta benzyna za 5 zł? Nie ma. Ale za to masło już niedługo tę cenę przybije. Czy wiecie państwo, że w lokalnych sklepach w Będzinie, w Wojkowicach, w Psarach, w miastach, które reprezentuję, cena masła to koszt 10–14 zł za kostkę? Rafał Trzaskowski powinien wpisać sobie do programu wyborczego dopłaty do maselnic i nowe hasło: utrzaskaj sobie masła.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#WaldemarAndzel">To był niedobry rok dla Polski. Drenaż kieszeni odbywa się na każdym kroku, od cen artykułów spożywczych przez zmuszanie do korzystania z prywatnej opieki medycznej po prąd. Kredytu 0% też nie będzie, tak jak i akademików za złotówkę. Jesteście jedyną partią, której kłamstwa niebywale uchodzą płazem, a to dlatego, że ludzie wiedzą, że jesteście niesłowni i nierzetelni. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#KrzysztofBosak">Pani poseł Maria Kurowska, klub PiS.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#KrzysztofBosak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#MariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miejscowość Dąbrówka to miejscowość, w której mieszkam od 45 lat. Spokojna, tuż pod miastem Jasłem, podmiejska, podobnie jak Lipnica, jak Bączal, jak Opacie. Miejscowość Dąbrówka pięknie się rozwija. Mnóstwo nowych domów, piękna nowa droga. Tymczasem pod moją nieobecność są do mnie telefony, że strach pojawił się w tej miejscowości. Dlaczego? W tej miejscowości pojawiły się, szanowni państwo, wilki. Do tej pory czasem pojawiała się sarenka, bo niedaleko jest las, mały las, ale pojawiały się sarenki. W tej chwili pod ludzkie domostwa podchodzą wilki, podchodzą sobie w dzień, nie boją się niczego, natomiast mieszkańcy się boją, mieszkańcy siedzą pozamykani, jest mnóstwo dzieci na tym osiedlu. Matki boją się wyjść z wózkami.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#MariaKurowska">Szanowni Państwo! Ta obłąkańcza polityka, aby chronić wilka, mimo że wilka jest w naszej ojczyźnie za dużo… Powinno być 3 tys. sztuk, w tej chwili jest 6 tys. Wilk tak nam się rozmnożył, że te sarenki, które do tej pory się pojawiały, już się nie pojawią, bo wilki je zżarły, natomiast teraz wyszły na wieś, bo już nie mają co jeść. Nikt do tej pory nie wiedział, że u nas może pojawić się wilk.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#MariaKurowska">Drodzy Państwo! Z tym trzeba coś zrobić. Nie przyszliśmy do tego Sejmu po to, aby tylko podporządkowywać się pod jakąś obłąkańczą politykę, ale po to, aby mieszkańcom pomagać spokojnie żyć.</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#MariaKurowska">A zatem apeluję do ministerstwa środowiska, aby podjąć szybkie kroki, aby zrobić porządek z tym, żeby ludzie nie bali się chodzić po ulicach, po chodnikach, żeby nie bali się wracać z pracy w nocy, żeby w ogóle mogli spokojnie żyć, bo tak jest w innych państwach. Poradziła sobie Szwecja, która ma określoną populację. Pojawi się jeden wilk więcej i już jest odstrzał. U nas też musimy zrobić z tym porządek. O to apeluję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-548.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Na całym Podkarpaciu?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#KrzysztofBosak">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#KrzysztofBosak">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#BarbaraBartuś">Oświadczenie poselskie w rocznicę uchwalenia przez Radę Państwa PRL zawieszenia stanu wojennego w 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#BarbaraBartuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, 19 grudnia mijają 42 lata od uchwalenia przez Radę Państwa PRL decyzji o zawieszeniu od 31 grudnia 1982 r. stanu wojennego, wprowadzonego na terenie całej Polski 13 grudnia 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#BarbaraBartuś">Po tych ponad 40 latach, zajęci bieżącymi sprawami, a to też za sprawą obecnego rządu z 13 grudnia 2023 r., i m.in. ograniczeniami w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, zwolnieniami z pracy, przedświąteczną drożyzną, nie wszyscy Polacy wracają pamięcią do tego czarnego okresu z historii naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#BarbaraBartuś">Nie wszyscy Polacy dostrzegają i dostrzegali fakt, że stan wojenny z 1981 r. był zamachem stanu, który miał utrzymać u władzy gen. Jaruzelskiego, czyli ówczesną ekipę rządzącą.</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#BarbaraBartuś">Na Kremlu utworzenie „Solidarności” uznano za klęskę „polskich towarzyszy”, która miała zostać naprawiona wszelkimi dostępnymi środkami. Już 3 września 1980 r. władze sowieckie przygotowały wskazówki dla kierownictwa PZPR i zalecono „przygotowanie kontrataku”, którego celem miał być „powrót na utracone pozycje w klasie robotniczej”. Założeniem ZSRS było zniszczenie ruchu „Solidarności” siłami polskich komunistów. Już w październiku 1981 r. na potrzeby stanu wojennego sporządzono projekty różnych aktów prawnych, wydrukowano w Związku Sowieckim 100 tys. egzemplarzy obwieszczenia o wprowadzeniu stanu wojennego, ustalono listy komisarzy wojskowych mających przejąć kontrolę nad administracją państwową i większymi zakładami pracy, a także wybrano instytucje i przedsiębiorstwa, które miały zostać zmilitaryzowane.</u>
          <u xml:id="u-550.5" who="#BarbaraBartuś">Po wprowadzeniu stanu wojennego, jeszcze w grudniu 1981 r. oddziały ZOMO zajęły lokale zarządów regionalnych „Solidarności” i przeprowadzano aresztowania członków komisji zakładowych dużych fabryk oraz związanych z „Solidarnością” intelektualistów. Zbrojnie przejęto obiekty Polskiego Radia i Telewizji, zablokowano w centrach telekomunikacyjnych połączenia krajowe i zagraniczne. Zakazano wydawania prasy, z pominięciem tej propagującej system totalitarny. W więzieniach zamknięto tysiące ludzi.</u>
          <u xml:id="u-550.6" who="#BarbaraBartuś">Kiedy pod koniec stycznia 1982 r. na posiedzeniu Sejmu PRL zaledwie jeden poseł przeciwstawił się decyzji o zbrojnym rozbiciu „Solidarności”, było jasne, że reżim Jaruzelskiego kontroluje sytuację. W kolejnych tygodniach i miesiącach znoszono więc ograniczenia. Z początkiem maja zniknęła godzina milicyjna, a podróże między miastami nie wymagały przepustek. Otwarto także granice. Najpierw do państw krajów socjalistycznych, a później także do krajów kapitalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-550.7" who="#BarbaraBartuś">Zarówno formalne zawieszenie, jak i nie mniej formalne zniesienie stanu wojennego 22 lipca 1983 r. niewiele zmieniło w życiu politycznym PRL i w praktyce stosowania przemocy.</u>
          <u xml:id="u-550.8" who="#BarbaraBartuś">W rocznicę decyzji o zawieszeniu stanu wojennego w Polsce chcę powiedzieć o tych, którzy zginęli już po zawieszeniu stanu wojennego, i oddać im hołd, czyli:</u>
          <u xml:id="u-550.9" who="#BarbaraBartuś">— śp. Zbigniewowi Simoniukowi, który mając 33 lata, zginął 8 stycznia 1983 r., według oficjalnej wersji wydarzeń popełnił samobójstwo;</u>
          <u xml:id="u-550.10" who="#BarbaraBartuś">— śp. Jackowi Jerzowi, działaczowi „Solidarności” i KPN z Radomia, który zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 31 stycznia 1983 r., miał 38 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.11" who="#BarbaraBartuś">— śp. Józefowi Laryszowi, przewodniczącemu „Solidarności” w zakładach Elwro w Pszczynie, który zmarł na zawał serca po kolejnym przesłuchaniu w Komendzie Wojewódzkiej MO w Katowicach 7 marca 1983 r., miał 41 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.12" who="#BarbaraBartuś">— śp. Ryszardowi Kowalskiemu, lat 44, przewodniczącemu „Solidarności” w Hucie Katowice, aresztowany 28 grudnia 1981 r. i więziony do 24 stycznia 1983 r., kilka dni później, 7 lutego 1983 r. wyszedł z domu i zaginął, 30 marca 1983 r. jego zwłoki wyłowiono z Wisły, miał 44 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.13" who="#BarbaraBartuś">— śp. Janowi Ziółkowskiemu, członkowi „Solidarności”, współpracownikowi Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Czerwca 56 w Poznaniu, który 1 marca 1983 r. został wezwany na przesłuchanie do komendy MO, gdzie został pobity, zmarł 5 marca 1983 r. na skutek odniesionych ran, miał 43 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.14" who="#BarbaraBartuś">— śp. Wojciechowi Cieleckiemu, który 2 kwietnia 1983 r. został zatrzymany w Białej Podlaskiej przez patrol wojskowy i zastrzelony, miał tylko 19 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.15" who="#BarbaraBartuś">— śp. Bogusławowi Podborączyńskiemu, działaczowi „Solidarności” z Nysy, jego zwłoki wyłowiono z rzeki 15 kwietnia 1983 r., miał 21 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.16" who="#BarbaraBartuś">— śp. Bernardowi Łyskawie, który został uderzony pojemnikiem z gazem w klatkę piersiową w czasie pacyfikowania przez MO demonstracji 1 maja 1983 r., milicjanci uniemożliwili próbę uratowania go, tego samego dnia zmarł na zawał serca, miał 51 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.17" who="#BarbaraBartuś">— śp. Ryszardowi Smagurowi, pracownikowi introligatorni w Krakowie, który zginął 1 maja 1983 r. ugodzony w szyję petardą z gazem łzawiącym podczas rozpędzania przez MO demonstracji w Nowej Hucie, miał 29 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.18" who="#BarbaraBartuś">— śp. ojcu Honoriuszowi Kowalczykowi, duszpasterzowi akademickiemu w kościele oo. Dominikanów w Poznaniu, wspierał on działania podziemnej „Solidarności” i organizował pomoc dla internowanych, zmarł 8 maja 1983 r. po wypadku samochodowym, do którego doszło w niewyjaśnionych okolicznościach, miał 48 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.19" who="#BarbaraBartuś">— śp. Grzegorzowi Przemykowi, synowi związanej z opozycją poetki Barbary Sadowskiej, zmarł 14 maja 1983 r. w wyniku obrażeń po pobiciu przez milicjantów, miał 19 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.20" who="#BarbaraBartuś">— śp. Janowi Samsonowiczowi, działaczowi „Solidarności” z Gdańska, 30 czerwca 1983 r. znaleziono jego zwłoki wiszące na pasku na ogrodzeniu jednego z gdańskich stadionów, miał 39 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.21" who="#BarbaraBartuś">— śp. Janinie Drabowskiej, która zmarła 1 września 1983 r. na skutek obrzęku płuc spowodowanego użyciem gazu łzawiącego przez pacyfikujących demonstrację w Nowej Hucie, miała 63 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.22" who="#BarbaraBartuś">— śp. Tadeuszowi Frąsiowi, nauczycielowi, członkowi NSZZ „Solidarność”, którego ciało po pobiciu znaleziono 7 września 1983 r., miał 34 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.23" who="#BarbaraBartuś">— śp. Piotrowi Bartoszcze, działaczowi rolniczej „Solidarności”, który zaginął 7 lutego 1984 r. w czasie rozwożenia konspiracyjnych materiałów, a 2 dni później znaleziono jego ciało w studzience melioracyjnej, miał 34 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.24" who="#BarbaraBartuś">— śp. Zbigniewowi Tokarczykowi, działaczowi „Solidarności” ze Stalowej Woli, który w nocy z 23 na 24 lutego 1984 r. został zamordowany przez nieznanych sprawców, miał 31 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.25" who="#BarbaraBartuś">— błogosławionemu ks. Jerzemu Popiełuszce, kapelanowi „Solidarności”, który 19 października 1984 r. został uprowadzony przez funkcjonariuszy MSW, skatowany i zamordowany;</u>
          <u xml:id="u-550.26" who="#BarbaraBartuś">— śp. Romanowi Franzowi, górnikowi z Gliwic, który wieczorem 7 stycznia 1985 r. został zatrzymany przez milicję na komisariacie kolejowym, a kilka godzin później znaleziono go nieprzytomnego, zmarł po przewiezieniu do szpitala, miał 32 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.27" who="#BarbaraBartuś">— śp. Lesławowi Martinowi, działaczowi „Solidarności” w Regionie Dolny Śląsk, który zmarł 23 stycznia 1985 r. w wyniku poniesionych obrażeń po zrzuceniu go przez nieznanych sprawców z kładki nad torami kolejowymi we Wrocławiu, miał 37 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.28" who="#BarbaraBartuś">— śp. Marcinowi Antonowiczowi, studentowi Uniwersytetu Gdańskiego, który 19 października 1985 r. w Olsztynie został zatrzymany i pobity przez funkcjonariuszy ZOMO, zmarł 2 listopada 1985 r., miał 19 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.29" who="#BarbaraBartuś">— śp. Zbigniewowi Szkarłatowi, działaczowi nowosądeckiej „Solidarności”, jednemu z inicjatorów mszy św. za ojczyznę w Nowym Sączu, wielokrotnie zatrzymywanemu i przesłuchiwanemu, który 2 lutego 1986 r. został znaleziony na ulicy po pobiciu, zmarł 9 lutego 1986 r. na skutek obrażeń, miał 43 lata;</u>
          <u xml:id="u-550.30" who="#BarbaraBartuś">— śp. Grzegorzowi Luksowi, który wieczorem 29 sierpnia 1986 r. został w Goleniowie zatrzymany przez patrol MO i pobity na komisariacie, a 14 stycznia 1987 r. zmarł na skutek odniesionych obrażeń, miał 19 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.31" who="#BarbaraBartuś">— śp. Zbigniewowi Wołoszynowi, fizykowi z Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie, działaczowi podziemnej „Solidarności”, którego zwłoki znaleziono 9 stycznia 1987 r. przed 10-piętrowym budynkiem naprzeciwko miejsca pracy, miał 46 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.32" who="#BarbaraBartuś">— śp. Janowi Strzeleckiemu, związanemu z opozycją byłemu uczestnikowi powstania warszawskiego, który w nocy z 29 na 30 czerwca 1988 r. padł ofiarą brutalnego napadu, miał 69 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.33" who="#BarbaraBartuś">— śp. ks. Stefanowi Niedzielakowi, proboszczowi parafii św. Karola Boromeusza na Powązkach w Warszawie, byłemu żołnierzowi AK i WiN i inicjatorowi akcji upamiętniających zbrodnię katyńską, który 20 stycznia 1989 r. został zamordowany na plebanii;</u>
          <u xml:id="u-550.34" who="#BarbaraBartuś">— śp. ks. Stanisławowi Suchowolcowi, wikariuszowi w parafii NMP w Białymstoku, duszpasterzowi „Solidarności”, który zginął w niewyjaśnionym pożarze swojego mieszkania 30 stycznia 1989 r., miał 31 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.35" who="#BarbaraBartuś">— śp. Robertowi Możejko, działaczowi Federacji Młodzieży Walczącej, który był rozpracowywany przez SB i nakłaniany do podjęcia współpracy, był widziany z funkcjonariuszem SB 31 maja 1989 r., a 3 czerwca 1989 r. jego ciało wyłowiono ze stawu, miał 25 lat;</u>
          <u xml:id="u-550.36" who="#BarbaraBartuś">— śp. ks. Sylwestrowi Zychowi, kapłanowi archidiecezji warszawskiej, który zasłynął patriotycznym zaangażowaniem w okresie PRL, komunistyczne władze zemściły się na nim różnorodnymi szykanami i represjami, w tym pozbawieniem wolności, najpierw w katowni na ul. Rakowieckiej w Warszawie, a następnie w więzieniu w Braniewie, w nocy 11 lipca 1989 r., już kilka miesięcy po zakończeniu rozmów okrągłego stołu, jego zwłoki zostały znalezione przy dworcu PKS w Krynicy Morskiej, w trakcie sekcji zwłok stwierdzono złamania żeber i liczne urazy głowy — ciosy najprawdopodobniej były zadane pałką, miał 39 lat.</u>
          <u xml:id="u-550.37" who="#BarbaraBartuś">Duchowny ponad rok wcześniej spisał swój testament: „Czuję, że zbliża się mój dzień — czas spotkania z Panem, który uczynił mnie swoim kapłanem. Solidarnym sercem jestem ze wszystkimi, którzy dążą do Polski wolnej i niepodległej. Niech dobry Bóg was błogosławi i sprawi, abyśmy mogli spotkać się na gruzach komuny”.</u>
          <u xml:id="u-550.38" who="#BarbaraBartuś">To była najprawdopodobniej ostatnia ofiara śmiertelna tamtego okresu, okresu PRL-u, ale walka o wolną, niepodległą i suwerenną Polskę wciąż trwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#MarekGróbarczyk">Rząd Prawa i Sprawiedliwości podjął szereg działań na rzecz rozwoju infrastruktury wodnej, które przyczyniają się do wzmocnienia gospodarki i poprawy konkurencyjności Polski. Jednym z kluczowych osiągnięć była modernizacja drogi wodnej Odra — Hawela, która została przystosowana do IV klasy żeglowności, umożliwiającej transport większych jednostek towarowych. To strategiczne przedsięwzięcie otwiera nowe możliwości dla żeglugi śródlądowej, stanowiącej ekologiczny i efektywny sposób transportu towarów.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#MarekGróbarczyk">Kolejnym istotnym projektem była modernizacja mostu w Podjuchach, który znacząco usprawnił przeprawy na Odrze i poprawił dostępność infrastruktury transportowej w regionie. Ta inwestycja jest dowodem na to, że rozwój nowoczesnej infrastruktury hydrotechnicznej może być realizowany w sposób zrównoważony, przynosząc wymierne korzyści gospodarcze i społeczne.</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#MarekGróbarczyk">Działania te pokazują, że Polska ma potencjał, aby stać się kluczowym graczem na mapie europejskiej żeglugi śródlądowej. Dlatego tym bardziej niezrozumiałe są plany utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, które mogą zniweczyć efekty tych inwestycji. Nowe ograniczenia środowiskowe i przedłużające się procedury administracyjne grożą zahamowaniem dalszego rozwoju infrastruktury wodnej oraz zablokowaniem żeglowności na Odrze. Przekreślenie tych perspektyw może z kolei prowadzić do przeniesienia transportu ładunków na mniej ekologiczne środki, takie jak transport drogowy, co byłoby sprzeczne z deklaracjami o dążeniu do ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#MarekGróbarczyk">Utworzenie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry wiąże się z koniecznością ponoszenia znacznych wydatków, zarówno w fazie organizacyjnej, jak i w ramach jego bieżącego utrzymania. Obejmują one powołanie nowych struktur administracyjnych, zatrudnienie pracowników oraz zapewnienie infrastruktury niezbędnej do zarządzania parkiem. Do tego dochodzą koszty działań ochronnych, takich jak monitoring środowiskowy, badania naukowe oraz realizacja programów ochrony ekosystemów. Utworzenie parku wymaga także uwzględnienia rekompensat finansowych dla jednostek samorządu terytorialnego, właścicieli terenów oraz dla przedsiębiorców, których działalność zostanie ograniczona w związku z wprowadzeniem nowego reżimu ochronnego.</u>
          <u xml:id="u-551.4" who="#MarekGróbarczyk">Powstanie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry w obecnej sytuacji gospodarczej to krok nie tyle nieprzemyślany, ile wręcz szkodliwy. Choć ochrona przyrody jest ważna, realizacja tego projektu w proponowanym kształcie oznacza zablokowanie strategicznych inwestycji oraz zmarnowanie potencjału, jaki niesie rozwój żeglugi śródlądowej, budowa terminala kontenerowego w Świnoujściu oraz modernizacja portu Szczecin-Świnoujście. W obliczu rekordowego deficytu budżetowego oraz pilnych potrzeb gospodarczych, państwo nie może pozwolić sobie na projekty generujące dodatkowe wydatki i hamujące rozwój kluczowych sektorów gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-551.5" who="#MarekGróbarczyk">Plany utworzenia Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry muszą zostać odrzucone. Zamiast inwestować w kosztowną administrację i biurokrację związaną z zarządzaniem parkiem, środki te powinno się skierować na rozwój żeglugi, modernizację Odrzańskiej Drogi Wodnej oraz rozbudowę portów, które są motorem rozwoju gospodarczego regionu i całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-551.6" who="#MarekGróbarczyk">Nie stać nas na projekty, które prowadzą do paraliżu inwestycji hydrotechnicznych, wydłużenia procesów administracyjnych i wzrostu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Ograniczenie modernizacji szlaków wodnych czy infrastruktury portowej będzie skutkować utratą konkurencyjności Polski w regionie Morza Bałtyckiego i przeniesieniem transportu ładunków na drogi lądowe, co zwiększy koszty dla przedsiębiorców i obciąży środowisko naturalne wbrew założeniom rzekomej ochrony przyrody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#CzesławHoc">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Hasłem przewodnim polskiej prezydencji w Radzie UE będzie „Bezpieczeństwo, Europo” — w siedmiu wymiarach. Dziś w Sejmie omawiamy bardzo ważny wymiar — rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe. Zatem powinniśmy zapytać: O co mamy walczyć w trakcie polskiej prezydencji? Niestety, to źle postawione pytanie. Musimy zapytać: Z czym mamy walczyć?</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#CzesławHoc">Oto mamy polskie rolnictwo jako skarb narodowy, jako sól naszej gospodarki narodowej, z tradycyjną polską zdrową żywnością, zachowaną bioróżnorodnością, zrównoważone i nowoczesne, w większości funkcjonujące zgodnie z Konstytucją RP, art. 23, jako gospodarstwa rodzinne. I nagle nad polskie rolnictwo, ale i też europejskie, nadciągają — spośród czterech — dwaj jeźdźcy Apokalipsy. A imiona ich to zielony ład i Mercosur. Będą pustoszyć, niszczyć i grabić. A owładnięci tzw. zieloną ideologią unijni technokraci będą — o zgrozo — temu kibicować. Dwaj jeźdźcy Apokalipsy prą naprzód. Żadne argumenty, żadna logika, a nawet aktywne i zbiorowe protesty ich nie wstrzymują.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#CzesławHoc">Zatem czy umowa Mercosur — kraje Ameryki Południowej — skróci drogę od pola do stołu i zmniejszy ślad węglowy? Czy więcej GMO, więcej środków ochrony roślin uczyni żywność zdrowszą i będzie ona zielona oraz konkurencyjna? A tzw. ekoschematy z ubogim budżetem, które zresztą już wzięły w łeb, wzbogacą rolników? A dyrektywa budynkowa, system opłat ETS 1 i ETS 2 obniżą koszty społeczne itp.? Zdecydowanie nie. I w końcu jest jedna globalna atmosfera, o którą rzeczywiście należy dbać, ale wiedząc, że Europa jest odpowiedzialna zaledwie za 7% globalnych emisji CO2. To dlatego jeszcze mamy dobijać europejską gospodarkę? A Chiny, Indie, Rosja i inne państwa nie produkują zanieczyszczenia do globalnej atmosfery? Jednocześnie są miliony ton pyłów, dymu, substancji toksycznych i trujących — bomby termobaryczne, fosforowe i inne codziennie emitują horrendalne zanieczyszczenia podczas wojny na Ukrainie rozpętanej przez zbrodniczy system Rosji putinowskiej.</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#CzesławHoc">Tymczasem unijni ekolodzy i technokraci martwią się, że polskie i europejskie krowy w wyniku fermentacji jelitowej produkują metan — nie zauważając zasadniczych źródeł hekatomby trucia przecież globalnej atmosfery.</u>
          <u xml:id="u-552.4" who="#CzesławHoc">Zatem czy polska prezydencja w Radzie UE zastopuje tę szaleńczą ideologię? Obawiam się, że nie. Chociażby dlatego, że koalicja 13 grudnia nie chce przyjąć uchwały Sejmu przeciwstawiającej się tym absurdalnym i koszmarnym unijnym pomysłom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#GrzegorzLorek">18 grudnia 1889 r. w Hölö urodziła się Alicja Elżbieta Habsburg, z domu Ankarcrona, szwedzka arystokratka, uczestniczka polskiej konspiracji w czasie II wojny światowej. Zamężna najpierw z hrabią Ludwikiem Badenim, a potem z arcyksięciem Karolem Olbrachtem Habsburgiem.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#GrzegorzLorek">Podczas II wojny światowej Karol Olbracht został aresztowany i uwięziony. Zarówno on, jak i Alicja nie zgodzili się na podpisanie volkslisty, która umożliwiłaby utrzymanie choćby częściowej kontroli nad majątkiem rodzinnym. Alicji początkowo pozostawiono do dyspozycji tylko dwa pomieszczenia pałacu. Następnie, w lecie 1940 r., wraz z córkami została przetransportowana do Wisły. Jeszcze w Żywcu rozpoczęła współpracę z ZWZ, gdzie po zaprzysiężeniu otrzymała pseudonim „Alicja” i zajmowała się nasłuchem radiowym oraz przenoszeniem korespondencji. Opracowywała również materiały do biuletynów, a jej znajomość kilku języków obcych wykorzystywano do tłumaczenia komunikatów radiowych. Za te działania otrzymała w 1946 r. Krzyż Walecznych.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#GrzegorzLorek">Uruchomiwszy sieć przedwojennych koneksji, zdołała doprowadzić do zwolnienia skatowanego przez Niemców męża i jego przyjazdu do Wisły. W 1942 r. została wraz z rodziną przewieziona do miasta Strausberg koło Weimaru na roboty przymusowe. W kwietniu 1945 r. po wyzwoleniu przez aliantów wyjechała początkowo do Polski, a następnie do Szwecji. Po wojnie wraz ze schorowanym mężem próbowała odzyskać chociaż część majątku żywieckiego. Kiedy to się nie udało, w 1951 r. na stałe wraz z dziećmi osiadła w Szwecji, gdzie tego samego roku zmarł Karol.</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#GrzegorzLorek">W 1963 r. na wniosek gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego odebrała Honorową Odznakę za działalność w AK (nr 3056). W latach 60. zajmowała się pisaniem pamiętników poświęconych głównie wspomnieniom z czasów przedwojennych. W 1973 r. wydała w Sztokholmie swoje wspomnienia zatytułowanie „Księżna partyzant”.</u>
          <u xml:id="u-553.4" who="#GrzegorzLorek">Córka Renata wyszła za mąż w 1957 r. za hiszpańskiego dyplomatę Eduarda de Zulueta y Dato (1924–2020) i zamieszkała w Hiszpanii. Córka Maria Krystyna odzyskała polskie obywatelstwo w 1993 r. i zamieszkała w domu rodzinnym w Żywcu. Alicja Habsburg spędziła ostatnie dni życia w domu opieki w Sztokholmie, gdzie zmarła i została pochowana w 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-553.5" who="#GrzegorzLorek">W 2022 r. została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a w 2023 r. — Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jej synem był dominikanin o. Joachim Badeni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#AndrzejSzejna">Oświadczenie poselskie w sprawie priorytetów Ministerstwa Spraw Zagranicznych podczas prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#AndrzejSzejna">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska, przygotowując się do prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w pierwszej połowie 2025 r., stoi przed wyjątkowym zadaniem. W obliczu trwającej wojny w Ukrainie, eskalacji napięć geopolitycznych oraz wzrostu zagrożeń hybrydowych nasze priorytety muszą być odpowiedzią na aktualne wyzwania Europy i świata. Ministerstwo Spraw Zagranicznych pod kierownictwem ministra Radosława Sikorskiego wyznaczyło trzy główne obszary działań:</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#AndrzejSzejna">1. Maksymalne wsparcie dla Ukrainy:</u>
          <u xml:id="u-554.3" who="#AndrzejSzejna">— Polska będzie dążyć do dalszej konsolidacji unijnego wsparcia dla Ukrainy w zakresie politycznym, wojskowym i gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-554.4" who="#AndrzejSzejna">— Kluczowe będzie kontynuowanie inicjatyw humanitarnych oraz mobilizacja funduszy na odbudowę Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-554.5" who="#AndrzejSzejna">— Istotne będzie utrzymanie jedności Unii Europejskiej wobec rosyjskiej agresji, promowanie sankcji oraz przeciwdziałanie wojennej propagandzie.</u>
          <u xml:id="u-554.6" who="#AndrzejSzejna">2. Kontynuacja polityki wobec Rosji i Białorusi:</u>
          <u xml:id="u-554.7" who="#AndrzejSzejna">— Polska prezydencja będzie akcentować potrzebę utrzymania presji politycznej i ekonomicznej na Rosję oraz Białoruś.</u>
          <u xml:id="u-554.8" who="#AndrzejSzejna">— W planach jest również wsparcie dla społeczeństw obywatelskich w Białorusi oraz działania na rzecz praw człowieka i demokratyzacji.</u>
          <u xml:id="u-554.9" who="#AndrzejSzejna">— Polska będzie promować wspólną, jednolitą linię Unii Europejskiej w relacjach z tymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-554.10" who="#AndrzejSzejna">3. Wzmacnianie bezpieczeństwa i odporności Unii Europejskiej:</u>
          <u xml:id="u-554.11" who="#AndrzejSzejna">— Ważne jest zabezpieczenie wschodniej granicy Unii Europejskiej jako fundamentu jej stabilności i bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-554.12" who="#AndrzejSzejna">— Priorytetem będzie walka z dezinformacją i zagrożeniami hybrydowymi, a także wzmocnienie odporności instytucji demokratycznych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-554.13" who="#AndrzejSzejna">— Polska będzie promować rozbudowę unijnej infrastruktury krytycznej oraz rozwój polityki energetycznej opartej na bezpieczeństwie i niezależności.</u>
          <u xml:id="u-554.14" who="#AndrzejSzejna">Jako kraj z granicą zewnętrzną Unii Polska odgrywa wyjątkową rolę w umacnianiu bezpieczeństwa na wschodniej flance Europy. Aktywne działania na rzecz wsparcia Ukrainy, zarówno politycznego, jak i gospodarczego, są naszym moralnym obowiązkiem i strategiczną koniecznością. Równocześnie walka z dezinformacją oraz przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym wymagają wspólnej, skoordynowanej odpowiedzi wszystkich państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-554.15" who="#AndrzejSzejna">Polska dyplomacja stanie przed zadaniem koordynacji blisko tysiąca spotkań i wydarzeń w ramach prezydencji, które będą kluczowym miejscem debat nad przyszłością Unii Europejskiej. Naszym celem jest stworzenie platformy do wspólnego dialogu i podejmowania decyzji na rzecz bezpieczeństwa i stabilności Europy.</u>
          <u xml:id="u-554.16" who="#AndrzejSzejna">Wysoka Izbo! Polska prezydencja to nie tylko ogromne wyzwanie, ale także szansa na umocnienie pozycji naszego kraju w Europie i na świecie. Powinniśmy wspierać te działania ponad podziałami politycznymi, dbając o to, by nasza prezydencja była przykładem odpowiedzialnego i skutecznego przewodnictwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#TadeuszTomaszewski">Oświadczenie poselskie w sprawie ograniczania dostępności świadczeń z NFZ w zakresie fizjoterapii domowej dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Izbo! W związku z opublikowanym zarządzeniem prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 94/2024/DSOZ zaniepokojeni fizjoterapeuci i rehabilitanci alarmują, że zmiany przepisów drastycznie ograniczą dostęp pacjentów do rehabilitacji domowej oraz pracę może stracić tysiące fizjoterapeutów.</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#TadeuszTomaszewski">Według zarządzenia rehabilitacja domowa w ramach rehabilitacji ambulatoryjnej ma być zlikwidowana w lipcu 2025 r. Do tego czasu obowiązywać ma okres przejściowy — fizjoterapeuta w ramach kontraktu fizjoterapii ambulatoryjnej będzie mógł poświęcić do 20% czasu pracy na świadczenia podczas wizyt domowych.</u>
          <u xml:id="u-555.3" who="#TadeuszTomaszewski">Ogólnopolskie Porozumienie Pracodawców Rehabilitacji szacuje, że pracę straci w styczniu 2025 r. ok. 20 tys. fizjoterapeutów. W całej Polsce na 2752 zawarte umowy z NFZ tylko 408 będzie podstawą realizacji świadczeń. Wejście w życie zarządzenia prezesa wiąże się również z natychmiastowym brakiem dostępu do świadczeń z zakresu fizjoterapii domowej dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. W całej Polsce, zgodnie z danymi Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, liczba zarejestrowanych osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności w 2024 r. to 1 170 000 osób. Nie jest bowiem możliwe, by 400 umów z NFZ na 2752 dotychczas działające umowy z NFZ zapewniło dotychczasową dostępność fizjoterapii domowej dla ponad 1 mln pacjentów. Liczba wskazań do rehabilitacji szpitalnej została zredukowana z 900 do 170, a do rehabilitacji domowej — do niespełna 40 pozycji.</u>
          <u xml:id="u-555.4" who="#TadeuszTomaszewski">Podsumowując, ograniczenie rehabilitacji domowej dla osób niesamodzielnych, niezdolnych do korzystania z rehabilitacji ambulatoryjnej spowoduje m.in. pogorszenie stanu zdrowia, a także wyższe koszty dla systemu opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-555.5" who="#TadeuszTomaszewski">W nawiązaniu do treści uprzejmie proszę o odpowiedzi na następujące pytania: Czym podyktowane są zmiany w rehabilitacji leczniczej — domowej? Czy ministerstwo brało pod uwagę, że pracę straci tysiące fizjoterapeutów? Dlaczego do rehabilitacji domowej nie zakwalifikowano dziecięcego porażenia mózgowego, MPD, czy stwardnienia rozsianego, SM? Czy możliwa jest korekta, a nawet wycofanie zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nr 94/2024/DSOZ?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#JanWarzecha">W ciągu roku rządów Donalda Tuska sklejona przez niego koalicja 13 grudnia doprowadziła do anarchii państwa polskiego. Nieodpowiedzialnymi działaniami polityków koalicji wyłączone zostały z ustawowego funkcjonowania organy państwa polskiego, takie jak Trybunał Konstytucyjny, Prokuratura Krajowa, Sąd Najwyższy, Krajowa Rada Sądownictwa, Państwowa Komisja Wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#JanWarzecha">Państwowa Komisja Wyborcza 29 sierpnia 2024 r. odrzuciła sprawozdanie finansowe Komitetu Wyborczego PiS z wyborów parlamentarnych 2023 r., co skutkuje odebraniem partii subwencji. Prawo i Sprawiedliwość zaskarżyło decyzję PKW do Sądu Najwyższego. Niestety obecny rząd kwestionuje status Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, choć została powołana na mocy ustawy o Sądzie Najwyższym. Zgodnie z przepisami odrzucenie sprawozdania rocznego skutkuje utratą subwencji dla partii PiS na 3 lata. To uniemożliwia partii przeprowadzenie wyborów prezydenckich.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#JanWarzecha">Państwowa Komisja Wyborcza w celu odebrania środków finansowych największej partii opozycyjnej PiS, głosami pięć do czterech, zdecydowała się na bezterminowe odroczenie decyzji w sprawie subwencji, pomimo uwzględnienia przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego skargi PiS na decyzję PKW. Wypowiedź lewicowego polityka Ryszarda Kalisza jest potwierdzeniem tezy, iż obecna ekipa rządząca wraz z całą koalicją odrzuca demokrację i wprowadza zasadę, że wybory są ważne tylko wtedy, kiedy ona je wygrywa. PKW nie podważała orzeczenia nieuznawanej izby nadzwyczajnej dotyczącego ważności wyborów parlamentarnych w 2023 r. Ta niebezpieczna i niekonstytucyjna decyzja wymuszona pięcioma głosami polityków koalicji rządzącej grozi wprowadzeniem totalnego chaosu prawnego w Polsce. Podważa możliwość przeprowadzenia przyszłorocznych wyborów prezydenckich w Polsce. To niezwykle ważne, bo właśnie nieuznawana przez większość nominowanych przez koalicję 13 grudnia członków PKW Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego orzeka o ważności wyborów. Decyzja upolitycznionej większości PKW o zawieszeniu swojej działalności oznacza, że demokratyczna legitymizacja dla władzy pochodzącej z wyborów właśnie przestała istnieć.</u>
          <u xml:id="u-556.3" who="#JanWarzecha">Abstrahując od kwestii finansowania największej partii opozycyjnej, to oznacza, że nie funkcjonuje organ zajmujący się organizacją wyborów w Polsce. Nie było czegoś takiego od 1989 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#KrzysztofBosak">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 20 grudnia br., do godz. 9. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 13)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>